چالش‌های صنایع تبدیلی و کشاورزی مدرن در ایران / خراسان جنوبی برای توسعه چه پیش نیاز‌هایی دارد؟

گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، اعظم ذوالفقاری منظری؛ * ایران سرزمین محصولات کشاورزی خاصی است که بازار مصرف آن محدود به داخل نمی‌شود. محصولات کشاورزی زیادی در کشورمان کشت می‌شود که در سفره مردم سراسر دنیا حضور دارند. برخی از این محصولات خاص اقلیم کشور ماست؛ مانند زعفران، زرشک، عناب و .... می‌دانیم که ایران بزرگترین صادرکننده زعفران در دنیاست، اما آنچه از ایران خارج می‌شود، عمدتا محصول اولیه این گیاه است؛ یعنی کلاله خشک شده آن. اما این محصول به عنوان دارو، پودر خوراکی یا حتی در لوازم آرایشی و بهداشتی نیز کاربرد دارد که ایران خود مصرف کننده این محصولات است.

خراسان جنوبی تولیدکننده ۹۵ درصد زرشک دنیاست. اما این محصول هم مانند زعفران به عنوان ماده اولیه بسیاری از محصولات گیاهی از کشور خارج می‌شود و پس از آنکه تبدیل به محصولات گیاهی خوراکی، لوازم آرایشی یا دارو شود، به کشورمان بازمی گردد.

عناب هم چنین وضعیتی دارد. این میوه کوچک در ایران و به ویژه در خراسان جنوبی کشت می‌شود. محصول عناب این استان به سالانه چهار هزار و ۲۰۰ تن هم می‌رسد و با اینکه بخشی از آن تبدیل به محصولات ثانویه می‌شود، اما بسیاری از آن از کشور خارج شده و در قالب محصولات دیگری مانند دارو یا کرم دست و صورت مورد استفاده مردم کشورمان می‌شود.

جواد الهامی، کارشناس کشاورزی و دبیر قرارگاه شهید احمدی روشن خراسان جنوبی معتقد است که توسعه صنایع تبدیلی در کشورمان نیاز به پیش نیاز‌هایی دارد.

او در گفتگو با خبرنگار می‌گوید که قبل از هر چیزی برای توسعه صنایع تبدیلی باید پهنه‌های کشاورزی را در کشورمان به خوبی بشناسیم.

به اعتقاد او اراضی کشاورزی، به ویژه زمین‌های خرد، شناسنامه ندارند و وقتی محصولی به درگاه‌های خروجی کشور می‌رسد، مشخص نیست که از کدام زمین آمده و متعلق به کدام کشاورز است.

او مساله دیگر را تعداد زیاد زمین‌های کشاورزی خرد می‌داند و می‌گوید: حتی اگر یک زمین بزرگ کشاورزی باشد، براساس قانون ارث در سه نسل بعدی تبدیل به اراضی خرد می‌شود که دیگر مزیت اقتصادی هم ندارند.

الهامی معتقد است که کوچک بودن اراضی کشاورزی در کنترل آفات، سم دهی و کنترل آفات، سود اقتصادی و کشت گسترده اثرگذار است و باعث می‌شود که کشاورزی معیشت پایه شکل گیرد؛ نوعی از کشاورزی که دیگر نمی‌تواند به فکر توسعه باشد یا باعث پیشرفت اقتصادی خانواده کشاورز یا حتی منطقه باشد.

این کارشناس حوزه کشاورزی به فرهنگ سازی برای توسعه کشاورزی نیز اشاره می‌کند و تولید محصولات ثانویه را مرتبط با ارتباط خوب کشاورزان با صنعتگران حوزه محصولات کشاورزی می‌داند.

الهامی در فیلم زیر مفصلا درباره اینکه چه کنیم تا کشاورزی به سمت صنایع تبدیلی حرکت کند، سخن می‌گوید: