به گزرش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، ۱۲ اردیبهشت سال ۱۳۴۰ هـ. ش که معلمان سراسر کشور برای دستیابی به حقوق از دست رفته خود اعتصاب کردند. رهبری این حرکت اعتراض آمیز را محمد درخشش یکی از معلمان وقت به عهده داشت. آنها میخواستند وارد محوطه وزارت فرهنگ شوند، اما ماموران امنیتی مانع ورودشان شدند. پس از آن معترضین راهی میدان بهارستان شدند و مقابل ساختمان مجلس تحصن کردند. این بین نیروهای پلیس با استفاده از ماشین آبپاش سعی در متفرق کردن جمعیت داشتند، اما معلمان از جای خود تکان نخورده و به تحصن ادامه دادند. تا اینکه دکتر ابوالحسن خانعلی؛ دبیر فلسفه و عربی ۲۹ ساله دبیرستان جامی به کمک تعدادی از دانش آموزان روی ماشین آبپاش رفتند و جهت شلنگ آبپاش را تغییر دادند. پلیس این بار برای متفرق کردن تحصن کنندگان شروع به شلیک هوایی نمود، اما معلمان همچنان تکان نخوردند.
در جریان این اعتراض، سرهنگ ناصر شهرستانی؛ رئیس کلانتری ۲ شروع به شلیک گلوله مستقیم به سمت معترضین کرد. سه نفر در اثر تیراندازی ماموران، حمله با سرنیزه یا چاقو مجروح شدند و یکی از گلولههای سرهنگ شهرستانی به پیشانی دکتر خانعلی نشست که وی در بیمارستان درگذشت. پیکر بی جان دکتر خانعلی از بیمارستان بازرگان به مسجد اسکندری منتقل شد و صد معلم دور پیکر او را گرفتند تا به دست حکومت نیافتد. گفته میشود تشییع جنازه دکتر خانعلی در روز ۱۳ اردیبهشت، به بزرگترین تظاهرات خیابانی بعد از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ تبدیل شد که در آن نه تنها معلمان، بلکه گروههای مختلفی حضور یافتند و او را در ابن بابویه دفن کردند.
محمد درخشش؛ رییس جامعه معلمان ایران و رهبر اعتصاب نیز دستگیر و روانه زندان شد.
پس از این اتفاق، اعتراضات معلمان رنگ و بوی سیاسی گرفت و در نتیجه ۴ شرط برای پایان اعتصاب اعلام کردند:
سقوط دولت جعفر شریف امامی
مجازات قاتل دکتر ابوالحسن خانعلی
آزادی محمد درخشش
ترمیم حقوق معلمان طبق طرح باشگاه مهرگان (مجمع صنفی معلمان ایران)
در پی این جریان و در روز ۱۶ اردیبهشت، جعفر شریف امامی استعفا داد، دکتر علی امینی مامور تشکیل کابینه شد و محمد درخشش نیز از زندان آزاد گردید. دو روز بعد یعنی در تاریخ ۱۸ اردیبهشت، معلمان در باشگاه مهرگان جمع شدند و طی یک قطع نامه، روز ۱۲ اردیبهشت را به دلیل اعتصاب موفقیت آمیز خود و گرامی داشت نام دکتر خانعلی "روز معلم" اعلام نمودند و بنا شد که هر سال در چنین روزی تمام مدارس کشور به منظور بزرگداشت دکتر خانعلی تعطیل شود.
اما ۱۸ سال پس از واقعه سال ۴۰ و در واپسین دقیقههای شب دوازدهم اردیبهشت سال ۵۸، استاد شناختهشده حوزه، آیتالله مرتضی مطهری، شهید شد؛ و بار دیگر این روز و آن هم پس از انقلاب، روز معلم نامیده شد.