گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو_ اسحاق عاطفی_ همزمان با سفر رئیس جمهور کشورمان به سه کشور آفریقایی کنیا، اوگاندا و زیمبابوه، تحلیل و تفسیرهای متنوعی در مورد این سفر و ابعاد و پیامدهای مختلف آن مطرح میشود. بر کسی پوشیده نیست که قاره آفریقا را باید "قاره فرصت ها" دانست. منطقهای که با جمعیت بیش از یک میلیارد نفری خود، میزبان شمار قابل ملاحظهای از اقتصادهای در حالِ رشد و توسعه است و فرصتهای مختلفی را به ویژه در حوزه اقتصادی و تجاری ارائه میکند و البته که یک بازار صادراتی پیشرو و مستعد نیز محسوب میشود.
در این راستا، بسیاری از ناظران و تحلیلگران بر این باورند که سفر رئیس جمهور کشورمان به قاره آفریقا را عمدتا باید بر پایه اولویتهای اقتصادی و تجاری، ادراک و تفسیر کرد. سفری که سعی دارد بازارهای صادراتی ایران را متنوع کند و البته که با توجه به ظرفیتهای تولیدی کشورمان و به طور خاص قیمتهای مقرون به صرفه صادراتی ایران در مقایسه با کنشگران غربی و شرقی جهان، میتواند افقهای تازهای را از توسعه فعالیتهای تجاری بین المللی ایران و تقویت توان ارزی کشور، پیش روی ایران قرار دهد.
بنابراین، یکی از عرصههایی که حامل فرصتها و مزایای قابل ملاحظهای در قالب توسعه روابط ایران و آفریقا است، حوزه کشاورزیِ فراسرزمینی کشورمان در کشورهای آفریقایی است. در چارچوب این معادله، شمار قابل ملاحظهای از کشورهای آفریقایی از میزان بارشهای مناسب، خاک حاصلخیز و نیروی جوان و مستعد برخوردارند و در عین حال در جبهه مقابل، ایران نیز تمرکز فراوانی را بر استقلال خود در حوزه تامین مواد غذایی دارد.
البته که فعالیتهای ایران در زمینه کشاورزی فراسرزمینی در کشورهای آفریقایی میتواند تا حدی نیازهای این دسته از کشورها را نیز تامین کند. مسالهای که در کلیت خود نشان میدهد چرا باید کشاورزی فراسرزمینی ایران در کشورهای قاره آفریقا را یک بازی برد-برد برای دو طرف ارزیابی کرد. جالب است که توجه داشته باشیم ایالات متحده آمریکا سالانه ۴۵ میلیون دلار آناناس را از مبدا کنیا و به واسطه کشاورزی فراسرزمینی خود در این کشور صادر میکند و البته که شمار قابل ملاحظه دیگری از کشورهای جهان نیز تمرکز ویژهای را بر این حوزه معطوف کرده اند. با این همه، اینطور به نظر میرسد که ایران از ۳ منظر، از جذابیت زیادی برای کشورهای آفریقایی جهت پیشبرد دستورکار کشت فراسرزمینی در خاک آنها برخوردار است.
اولا، ایران در سالهای گذشته در حوزه کشاورزی و فناوریهای مرتبط با آن به پیشرفتهای قابل ملاحظهای دست یافته و میتواند دستاوردهای خود در این حوزه را به کشورهای آفریقایی منتقل کند و انتقال تکنولوژی را نیز در این رابطه مد نظر داشته باشد. موضوعی که جدای از تامین منافع ایران، نکته بسیار مثبتی برای کشورهای آفریقایی به حساب میآید. در این رابطه به طور خاص اخیرا شاهد بودیم که رئیس جمهور در سفر به کنیا از پهپادهای تولید شده توسط شرکتهای دانش بنیان ایرانی که در زمینههایی نظیر سم پاشی و بازرسی مزرعه مورد استفاده قرار میگیرند، بازدید کرد و البته که قرار است این پهپادها به کشورهای آفریقایی نیز تحویل داده شوند.
دوم اینکه ایران برخلاف بسیاری از کشورها و شرکتهای غربی، از سابقه استعماری و منفی در قاره آفریقا برخوردار نیست و البته که خود نیز همچون کشورهای آفریقایی در طول تاریخ، هدفِ اقدامات مخرب قدرتهای استعمارگر بوده است. از این منظر، ملل آفریقایی توسعه روابط با ایران در حوزههای مختلف به ویژه کشاورزی فراسرزمینی را به مثابه توسعه ملتهای همسو و برادر در نظر میگیرند که در این مساله چه از نظر ذهنی و چه عینی حامل دستاوردهای قابل ملاحظهای برای این طیف از کشورها است؛ و در نهایت سوم اینکه ایران همچون بسیاری از شرکتها و کشورهای غربی فعال در آفریقا، در ازای فعالیتهای خود در کشورهای آفریقایی، درخواست پیش شرطهای خاصی را ندارد و در عین حال که مثلا دستورکار کشاورزی فراسرزمینی را در کشورهای آفریقایی دنبال میکند، نیم نگاهی نیز به پیشرفت کشورهای آفریقایی دارد. موضعی که خود برای ملل آفریقایی بسیار جذاب است.
در کنار همه اینها باید توجه داشت که شبکه "هوسا تی وی" به عنوان شبکه برون مرزی کشورمان که جامعه هدفِ آن کشورهای آفریقایی است از نقش و جایگاهی قابل توجه جهت تسهیل روند همکاریهای ایران و ملل آفریقایی در حوزههایی نظیر کشاورزی برخوردار است. شاید عمده دستورکارهایی که این شبکه در حوزه مذکور میتواند مد نظر داشته باشد را بتوان در ۳ عرصه ارزیابی کرد:
اولا، این شبکه میتواند زمینههای مختلف توانمندی ایران در عرصه فناوریهای مرتبط با حوزه کشاورزی را برای مردم و فعالان بخش کشاورزی آفریقا تشریح کند.
دوم اینکه شبکه هوسا تی وی باید زمینههای لازم را در همکاری با دستگاه دیپلماسی کشورمان جهت آشنایی هر چه بیشتر فعالان اقتصادی ایران و آفریقایی در حوزههای مختلف از جمله بخش کشاروزی فراهم سازد؛ و در نهایت سوم اینکه شبکه هوسا تی وی باید یستی به نحوی فعال با برگزاری میزگردها و نشستها و برنامههای مختلف، با تلاشهای گسترده جریانهای سیاسی و رسانهای غربی که اقدام به ایجاد چالش در بحث توسعه روابط ایران و آفریقا میکنند نیز مقابله کند.
به بیان ساده تر، بخش قابل ملاحظهای از تلاشهای رسانهای شبکه هوسا تی وی باید معطوف به مقابله با سم پاشیهای غیرمنطقی جریانهای مخالف با حضور و تعامل کشورمان در/ با کشورهای آفریقایی باشد. تعاملی که میتواند بسیار مفید و همراه با دستاوردهای قابل ملاحظهای باشد.