گروه استانها خبرگزاری دانشجو؛ هفته گذشته تجمعی از سوی مردم شهرستانهای مرزی استان سیستان و بلوچستان پیرو مسائل عدم تأمین حقآبه هیرمند و مشکلاتی ناشی از آن تشکیل شد که خواسته مردم در این تجمع نگاه ویژه دولت به مسائل منطقه سیستان بود.
ایجاد تجمع مسالمت آمیز و اعتراضی مردم زابل و شهرستانهای دیگر مناطق مرزی سیستان قطعا از جلوههای مثبت اجرای اصل ۲۷ قانون اساسی است و مردم نسبت به مسائلی که با آن مواجه هستند به وضعیت موجود اعتراض میکنند، اما مهمتر از تشکیل این اجتماعات و رساندن صدای مردم توجه دولت و نهادهای بالادستی به این اعتراضات است که در هفته گذشته شاهد موضع گیری مسئولین قبال این تجمع نبودیم و عملا توجهی به خواستههای مردم در این تجمع نشد به غیر از اینکه همان بحثهای قدیمی و وعدههای پوشالی مطرح شد.
در پی این اعتراضات مردم با در دست داشتن پلاکاردهایی خواستار حضور رئیسجمهور و تیم هیئت دولت در منطقه شدند تا شورای عالی ستاد بحران به صورت ملی در منطقه تشکیل شود و تصمیمات کشوری برای مشکلات این نقطه استراتژیک کشور گرفته شود، اما با توجه به بحرانی مسئله بودن هنوز خبری از سفر دوم رئیس جمهور و هیئت دولت به منطقه سیستان نیست و همچنان مردم سیستان باید به دنبال امیدی برای حل مشکلاتشان باشند.
شهریاری، نماینده مردم زاهدان در مجلس شورای اسلامی در نطق پیش دستور دیروز با اشاره به مطالبات مردمی برای سفر رئیس جمهور به استان سیستان و بلوچستان گفت: چرا سفر دوم رئیس جمهور به استان سیستان و بلوچستان انجام نمیشود؟ استانی که آرامش داشت با سوء مدیریت دچار تنش کرده اند و تصمیمی نمیگیرند که آرامش را به استان برگردانند. با زور و قوه قهریه و با تنش آرامش به استان سیستان و بلوچستان بر نمیگردد باید تدبیر و مدیریت مشکل استان را واقعا حل کنند.
اصلاح بند انحرافی کمالخان
مهمترین مطالبهای که مردم سیستان دارند بحث تامین حق آبه رودخانه هیرمند است که آغاز مشکلات مردم سیستان با انحراف آب توسط طرف افغانستانی صورت میگیرد که البته فهم غلطی از این مسئله شکل گرفته است که برخی با انتشار تصاویر ماهوارهای از سد کجکی مسئله اصلی را این سد مخرنی میدانند در حالی که سدکجکی از حدود ۲۰ سال قبل بر روی رودخانه هیرمند احداث شده است و ۶۰۰ کیلومتر با مرزهای ایران فاصله دارد.
گنجایش مخرن سد کجکی ۱/۸ میلیارد متر مکعب است و انتشار تصاویر ماهوارهای آن صرفا میتواند میزان آب موجود پشت سد و وجود آب را اثبات کند که مقامات طالبان دائم منکر این قضیه میشود.
امیرخان متقی سرپرست وزارت خارجه افغانستان با انتشار ویدئویی مدعی شد که دولت طالبان به معاهده ۱۳۵۱ متعهد است، ولی در افغانستان خشکسالی وجود دارد.
این اظهارات مقام دیپلماتیک طالبان با انتشار تصاویر ماهوارهای سدکجکی و همچنین طبق مواد معاهده ۱۳۵۱ رد میشود، تصاویر سدکجکی نشان از وجود آب در پشت سدها میدهد، اما اگر ادعای خشکسالی نیز صحیح باشد طبق معاهده باید دستگاه آبشناسی دهراود میزان آب موجود را بررسی کند و طبق جداول پیوست معاهده نسبت به میزان آب تخصیص یافته با توافق طرفین تصمیم گیری شود.
اما جدا از مسائل مطرح شده پیرو سد کجکی و رد ادعای اخیر طالبان مبنی بر خشکسالی، مذاکره تیم دیپلماسی وزارت امور خارجه و کار کارشناسان وزارت نیرو باید این باشد که بند انحرافی کمالخان که در نقطه ۶۰ کیلومتری مرز احداث شده است، اصلاح شود تا سیلابهای رودخانه هیرمند به سمت مرزهای ایران روانه شود، زیرا اگر بند انحرافی کمالخان اصلاح نشود اتفاق شهریور ۱۴۰۱ مجددا تکرار خواهد شد و آب رودخانه هیرمند دوباره به سمت شوره زار گودزره انحراف خواهد یافت و در پایان سال آبی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ هیچ آبی وارد سیستان نمیشود و مشکلات سیستان ادامه دار خواهد بود.
در کنار همه این مسائل و پیگیریهای دیپلماتیک مسئله حق آبه هیرمند باید نسبت به طرحهای آبی داخلی نیز انجام بگیرد که بندناف آب سیستان از حق آبه هیرمند جدا شود و با تامین آب برای مردم سیستان دستگاه دیپلماسی کشورمان دست بالاتر را در مذاکرات با طرف طالبانی داشته باشد، اما متاسفانه در طرحهای داخلی نیز هیچ آینده درخشانی وجود ندارد به عنوان مثال جدا کردن آب زاهدان از زابل بعد از چندین بار وعده مسئولین از ابتدای امسال هنوز اجرایی نشده است و طرحهای دیگری آبی نیز مدت زمان زیادی برای اجرا میطلبد و نمیتواند وضعیت امروز سیستان را بهبود ببخشد.
سیستان اکنون در وضعیت فاجعه آمیز و بحرانی خاصی قرار دارد و هر اقدامی که نیاز باشد باید فوری و در همین ایام صورت بپذیرد وگرنه در ماههای آتی شاهد روند غیرقابل بازگشت و پر دردی از سوی تنگه احد ایران خواهیم بود و با مهاجرت مردم مرزنشین و مرزدار منطقه سیستان باید برای تامین امنیت به جای هر خانه، یک پادگان و به جای هر فرد، یک سرباز قرار دهیم!