زنان سرزمین زیتون

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، فائزه سادات حسینی؛ امروزه رسانه ‎های غربی اخبار بسیاری از فلسطین و غزه در کنار مقصر جلوه دادن حماس منتشر می‌کنند. هدف آن‎ها نیز کاهش امید مردم به جریان مقاومت است. این امر بیشتر بر بیان آمار شهدای زن یا سیاست‌های خشن دولت حماس علیه زنان تمرکز دارد. برآیند این خط و ربط رسانه‎ای چنین می‎شود که زنان فلسطینی فارغ از نقش مادرانه خود، در مبارزه با اشغالگران جایگاهی نداشته و ندارند و همواره مقهور و مغلوب اراده‎ای مردانه‎ بوده‎اند.

آیا این القائات واقعیت دارد یا برساخته سیاست‎های رسانه‎ های حامی صهیونیزم است؟ کمی بررسی و سیر در تحولات اشغال فلسطین در دوران معاصر، نشان می‎دهد واکنش زنان فلسطینی هم‎زمان با صدور «اعلامیه بالفور» برای تشکیل دولت یهود، در برابر اشغال‎گری بریتانیا آغاز شد. زهرا الأکوان Zahrat al-Uqhawan  (گل‌های داوودی ۱۹۳۳ ـ ۱۹۴۸ the Chrysanthemum Flowers) در از نخستین مشارکت‎های سازمانی زنان علیه تجاوزگران بود؛ گروهی که دو خواهر به نام محبا Moheba و خورشید عرب Arabiya Khursheed آن را در شهر یافا تأسیس کردند.

این سازمان ابتدا بر امور اجتماعی تمرکز داشت؛ اما وقتی که محبا، تیر خوردن پسر بچه‌ای در آغوش مادرش را به دست سرباز انگلیسی دید رویکرد مسلحانه به فعالیت خود داد. زهرات العقوان تا زمان سقوط یافا در سال ۱۹۴۸ در مبارزه با گروه‎های مسلح یهودی شرکت داشت. کتاب جمهوری اسلامی و فلسطین به بانوان فلسطینی اشاره می‎کند که در قیام عزالدین قسام (۱۹۳۴ و ۱۹۳۵ م) مردان خود را به نبرد تشویق می‎کردند؛ تجهیزات می‎فرستادند و به پرستاری مجروحین می‎پرداختند. تلاش‌های مختلف زنان فلسطینی در طی این سال‎ها سازماندهی قوی و منظمی نداشت.

هم بر امور اجتماعی همانند خیریه‌ها، برپایی تظاهرات یا ارسال نامه به سران عرب تأکید و تمرکز داشت. پس از جنگ شش روزه در ژوئن ۱۹۶۷ رژیم صهیونیستی کرانه باختری، نوار غزه، بلندی‎های جولان و صحرای سینا را غصب کرد. از آن زمان زنان سرزمین زیتون آشکارا به جناح‎های مقاومت فلسطین پیوستند.

شادیا ابوغزاله (Shadia Abu Ghazalah) عضو فعال جبهه مردمی برای آزادی فلسطین (PFLP) یکی از سرآمدان این راه بود. دختر نوزده ساله نابلسی هنگام آماده‌سازی بمب به شهادت رسید؛ اما هم‌حزبی او (لیلا خالد) توانست ضربه قوی و اقتدارشکنی به هیمنه رژیم صهیونیستی وارد کند.

او در سال ۱۹۶۹ با گرفتن کنترل هواپیمای ۷۰۷ خط اروپا و گذراندن آن از حیفای اِشغالی، خود را در کانون توجه رسانه‌ها قرار داد. شیخ احمد یاسین گروه نظامی حماس را در اواخر دهه هشتاد میلادی تأسیس کرد. او به نیروی زنان باور داشت و گفته‎اند که او خود بر بودجه سازمان زنان در حماس نظارت داشت؛ اگرچه این بخش برای عده‌ای دیگر اولویت نداشت.

انتفاضه اول در دسامبر ۱۹۸۷ اتفاق افتاد و مشارکت زنان در آن باعث اقدامات سخت رژیم صهیونیستی مثل بستن کلاس‌های آموزشی، قطع تلفن و افزایش بازداشت خانگی شد. از آن پس و به‎تدریج توجه‌ها به سمت فعالیت‌های مهم زنان رفت؛ به‎ویژه که برخی از آنان در عملیات استشهادی هم شرکت می‎کردند. آیات الاخراس، (دختر هجده ساله اردوگاه دهیشه بیت لحم) در سال ۲۰۰۲ با کمربند انفجاری در اورشلیم به شهادت رسید. دو سال بعد هم دختری به نام ریم ریاشی وابسته به حماس در گذرگاه اریز شمال غزه، میان سربازان صهیونیستی عملیات استشهادی انجام داد.

حماس متوجه این قدرت و ظرفیت شد و تصمیم گرفت دیگر نقش زنان را در تربیت فرزندان نیکو برای مقاومت منحصر نکند و از آنان برای مسائل سیاسی مثل انتخابات پارلمانی سال ۲۰۰۶ استفاده کرد. پس در آن سال شش زن از گروه خود را بر کرسی نشاند که یکی از آنان شهید جمیله الشانتی بود. زنی که در مارس ۲۰۲۱ در جایگاه اولین بانو، عضو دفتر سیاسی حماس شد. او بعد از طوفان‎الأقصی نوزدهم اکتبر ۲۰۲۳ در شصت‎وشش سالگی در بمباران‌های پیاپی غاصبان سرزمین زیتون به شهادت رسید.

حاصل اینکه زنان در جریان مقاومت علیه استعمار بریتانیا و اشغالگری صهیونیست‎ ها در عرصه نظامی و سیاسی حضوری فعال و قوی داشته‎ اند؛ چراکه مقاومت تنها گزینه برابر آنان است؛ همان چیزی مجله مطالعات فمینیستی در مذهب، دانشگاه ایندیانا آمریکا (سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۲۱) در وب سایت فمینیستی  WILPF به آن اشاره است. از نظر آنان اقدامات اسرائیل برابر زنان مقاومت هم‌چون آب در هاون کوبیدن است و زن فلسطینی تنها با آن پیروز است. موضوعی که در پی مصاحبه با زنان و دختران فلسطینی در سال ۲۰۱۵ در پایگاه خبری الجزیره باعنوان «زنان در انتفاضه» منتشر شد و از زبان یک مادربزرگ فلسطینی و دختری پانزده‌ساله گفت: «ما برای سرزمین‌مان می‎جنگیم».  

فائزه سادات حسینی - فعال دانشجویی   

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.