گزارش|
به گزارش خبرنگار گروه استان‌ها خبرگزاری دانشجو، شاید زائران حرم رضوی زمانی که به شهر مشهد سفر می‌کنند، امکانات و اتفاقات حدفاصل ترمینال این شهر تا مرقد امام رضا علیه السلام برایشان اهمیت داشته باشد و به صورت گسترده درگیر تصمیمات راهبردی در این حوزه نباشند. اما مردم مشهد با تردد شبانه روزی در خیابان‌های شهر با تبعات تصمیماتی روبه‌رو می‌شوند که زمینه مطالبه‌گری را در رویکرد‌های تخاطبی آن‌ها با مسئولین فراهم می‌کند.
تصمیم گیری برای مشهد مقدس، با توجه اهمیت و جایگاه راهبردی آن و از طرف دیگر به واسطه ظرفیت گرانبهای این شهر زیارتی به عنوان نمادی از الگوی شهر اسلامی_ایرانی نیازمند شناخت دقیق از این موارد است. در چنین شرایطی مطرح شدن موضوعی پر حاشیه همچون بلند مرتبه سازی در شهر مشهد قائدتا به عنوان یک مسئله پرحاشیه، مدیریت شهری را با مطالبات جدی روبه‌رو خواهد کرد و نیازمند آن هستیم، برای پاسخگویی به این پرسش‌های تخصصی و دلسوزانه ملی و منطقه‌ای، نظراتی دقیق در فضایی کاملا باز و به دور از مخفی کاری مطرح شود.
تجربه چنین تصمیماتی در نظام مدیریت شهری کلانشهر‌های کشور کاملا بر این موضوع صحه می‌گذارد که هزینه هر اپسیلون تصمیم اشتباه را بایستی آیندگان و نظام مدیریت برنامه ریزی شهری بپردازند.
مستندات و کلیات طرح بلند مرتبه سازی شهر مشهد که در چند نشست مورد بررسی و گفتگو قرار گرفته با ابهامات، تردید‌ها و پرسش‌های تخصصی و مبنایی مواجه شده است. به طوری که پاسخ‌های مشاور طرح مذکور در برابر پرسش‌ها و نقدهای وارده و انتشار اطلاعات ناقص این طرح نگرانی را در میان دغدغه‌مندان و متخصصین این حوزه ایجاد کرده است.
پس از بررسی ابهامات توسط متخصصین، دو نوع نقد شکلی و رویه‌ای به این طرح پیشنهادی ارائه شده است که در ادامه به آن‌ها میپردازیم.
نقدهای شکلی و رویه‌ای به طرح بلندمرتبهسازی مشهد
اولین نقد شکلی و رویه‌ای که به طرح مذکور وجود دارد، انتشار ناقص اطلاعات است که عملا امکان ارزیابی توسط متخصصان برای آن وجود ندارد.
دومین نقد شکلی در بررسی طرح، در نحوه برگزاری نشست‌ها است که به صورت غیرعلنی و بدون‌اطلاع‌رسانی، گروه‌بندی متخصصان و حذف بستر هم‌اندیشی میان متخصصان رشته‌های مختلف انجام شده و امکان بررسی همه‌جانبه طرح را سلب کرده است.
از دیگر نقد‌هایی که به طرح شده؛ عدم‌تحویل‌گیری طرح (اسناد این طرح در هیچ‌یک از مراحل مندرج در شرح خدمات تحویل‌گیری نشده و نهایتاً خلاصه کلیه مراحل به همراه ضوابط در نشست‌های بررسی طرح معرفی شده است.)، تعارض منافع و تداخل وظایف کارفرما، تهیه‌کننده و ناظر می‌توان اشاره کرد.
همچنین طبق نظر متخصصین؛ در تدوین ضوابط، تعیین حدود ارتفاعی، تعریف ساختمان‌های بلندمرتبه، ارائه شاخص‌های سلبی و ایجابی و روش تهیه، طرح جامع مصوب شهر مشهد و ضوابط عام بلندمرتبهسازی، تعیین‌کننده سیاست‌های فرادستی می‌باشد، اما این موارد در طرح بلندمرتبهسازی شهر مشهد با اسناد بالادستی تطابق ندارد.
از دیگر نقدهای شکلی و رویه‌ای آن است که علی‌رغم تأکید بر بیان مسأله و تبیین ضرورت بلندمرتبهسازی در ضوابط عام بلندمرتبهسازی ابلاغی شورای عالی، شرح خدمات طرح بلندمرتبهسازی فاقد رویکرد بومی و زمینه‌ای در بیان مسأله و تببین ضرورت موضوع است. از سوی دیگر، مطالعات مهمی از جمله «ارزیابی اثرات محیط‌زیستی (EIA)» و «ارزیابی اثرات اجتماعی (SIA)» در شرح خدمات مشاور مغفول مانده و در نتیجه این مطالعات اساساً توسط مشاور انجام نشده است.
سند یا طرح
از طرفی طبق نظر اعلامی کارشناسان به مسئولین شهری، استانی و کشوری؛ با توجه به جنس، نوع مطالعات مورد نیاز، الزامات ضوابط و قوانین بالادستی به نظر می‌رسد تقلیل موضوع بلندمرتبهسازی به یک طرح، منجر به تقلیل شرح خدمات، کاهش عمق محتوایی و رویکرد بررسی مسائل شده است؛ لذا تهیه سند پهنه‌بندی بلندمرتبهسازی در گام اول و الگوی کالبدی و ضوابط موضعی در گام بعد با قائل بودن به تفکیک این دو سطح ضروری است.
با این وجود متخصصان و صاحبنظران نقدهای محتوایی نیز به طرح بلند مرتبه سازی شهر مشهد گرفته‌اند که در ادامه به چند مورد اشاره می‌کنیم.
عدم بومی‌سازی رویکرد‌های نظری به‌کارگرفته‌شده، فقدان مبانی فقهی و شرعی برای بلندمرتبهسازی، عدم‌استفاده از روش‌های تحلیل، ارزیابی و داده‌کاوی متکی بر نرم‌افزار‌های به‌روز، افق زمانی نامشخص طرح، عدم ارائه آمار و حجم نیاز/تقاضا برای بلندمرتبهسازی، عدم ارزیابی تجربه‌های پیشین شهر مشهد و تکرار تجربه ناموفق ساخت‌وساز‌های بلندمرتبه پراکنده در سراسر شهر، مغایرت مکان‌یابی برج‌های مسکونی با پهنه‌بندی اقتصادی-اجتماعی طرح جامع، فقدان اثرسنجی اجتماعی (SIA) احداث ساختمان‌های بلندمرتبه، فقدان اثرسنجی محیط‌زیستی (EIA) احداث ساختمان‌های بلندمرتبه، مغایرت بلندمرتبهسازی در مبادی ورودی شهر با هویت شهر مشهد، مغایرت شبکه معابر مندرج در نقشه الگوی بلندمرتبهسازی با شبکه معابر مصوب طرح‌های تفصیلی، طراحی بر مبنای وضع موجود و در راستای توجیه/رسمیت‌بخشی به تخلفات پیشین و اعیانی‌سازی و مداخله بیمحابا در محلات هدف بازآفرینی که، با پیشنهاد برجسازی عملاً مسیر نابودی و هویتزدایی این بافتها و تکرار تجربه تلخ تخریب بافت پیرامونی حرم مطهر رضوی را هموار کرده است از جمله نقدهای محتوایی متخصصان امر به طرح بلند مرتبه‌سازی شهر مشهد است.
آیا طرح بلندمرتبهسازی در امتداد تکرار تجربیات تلخ گذشته است؟
تکرار تجربیات تلخ گذشته همچون طرح میدان شهدا و طرح نوسازی پیرامون حرم مطهر که مصائب بسیاری را برای نظام شهری به وجود آورده نشانگر آن است که با توجه به شرایط و مشکلات امروز، نظام شهری مشهد ظرفیت و توان تکرار تجربیات سلیقه‌ای و فاقد مبنا را ندارد.
از این رو تهیه کنندگان طرح بایستی به سمت بازنگری بنیادین در رویکرد‌ها و محتوای طرح پیشنهادی بلندمرتبهسازی مشهد روند و تحول اساسی در فرایند بررسی و تصویب آن ایجاد کنند.
همچنین بستر شفاف و آزاد برای مشارکت تمامی متخصصان، حرفه‌مندان، سازمان‌های مردم‌نهاد و عموم شهروندان در تمامی مراحل، از مسأله‌یابی و نیازسنجی تا ارائه و ارزیابی راه‌حل‌ها را فراهم نمایند.
با توجه به وجود بحران‌های منابع زیستی، مخاطرات زیست محیطی، ملاحظات پدافندی و امنیتی، چالش‌ها و آسیب‌های اجتماعی، شکاف اقتصادی میان دهک‌های جامعه و توان محدود مدیریت شهری برای کنترل این وضعیت، تهیه دقیق سند بلند مرتبه‌سازی به جای طرح در جهت کمک به شرایط فعلی خواهد بود.
طرح بلند مرتبه سازی شهر مشهد می‌تواند با اتخاذ تصمیمات دقیق و هدفمند، پیامی مثبت به شهروندان حریم رضوی در حوزه حکمرانی شهری دهد.
منتقدین به طرح بلندمرتبهسازی شهر مشهد طی بیانیه‌ای خواستار ورود مسئولین امر به این موضوع شدند.
بیشتر بخوانید
خواستار رسیدگی جدی به ابهامات طرح بلندمرتبهسازی مشهد هستیم
خبرگزاری دانشجو با توجه به اعلام کمک صاحبنظران و متخصصین حوزه مدیریت شهری به مدیران تصمیم گیر در سطح ملی و منطقه‌ای و مطالبات به حق از این کارگزاران، آمادگی دارد تا با همراهی رسانه‌ای خود زمینه‌ساز شفاف سازی و ارتباط موثر مردم با جزئیات طرح بلند مرتبه سازی شهر مشهد شود؛ لذا طبق رسالت خود از انعکاس نظرات تخصصی، طرح‌ها و اسناد این چنینی در حوزه حکمرانی شهری استقبال می‌کند.
ارسال نظرات