به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو _ فاطمه قدیری، غذا رسانی به سگ‌های ولگرد، گرچه ممکن است از نظر اخلاقی و انسانی اقدامی شایسته به نظر برسد، اما در بلندمدت می‌تواند تأثیرات منفی بر محیط زیست و جامعه داشته باشد. این اقدام، به دلایل مختلف، با مخاطرات زیست‌محیطی و اجتماعی همراه است. در سال‌های اخیر، شاهد افزایش قابل‌توجهی در جمعیت سگ‌های ولگرد در بسیاری از شهرها و مناطق روستایی کشور بوده‌ایم. این سگ‌ها، که اغلب به دلیل رها شدن توسط صاحبان بی‌مسئولیت یا تکثیر بدون کنترل به وجود آمده‌اند، به یک معضل اساسی برای شهروندان و مقامات محلی تبدیل شده‌اند. با افزایش تعداد این حیوانات، آمار سگ‌گزیدگی نیز به طور چشمگیری افزایش یافته است و این امر نگرانی‌های زیادی را در مورد سلامت عمومی و امنیت شهروندان به وجود آورده است.
غذا رسانی به نام حفاظت از محیط زیست!
یکی از مهمترین اثرات غذا رسانی به سگ‌های ولگرد، افزایش جمعیت آنها است. زمانی که منابع غذایی به راحتی در دسترس باشد، میزان زاد و ولد در میان این حیوانات افزایش می‌یابد. این امر منجر به افزایش تعداد سگ‌های ولگرد در مناطق شهری و روستایی می‌شود که کنترل آنها بسیار دشوار خواهد بود. این افزایش جمعیت، خود منجر به افزایش مشکلات بهداشتی و محیط زیستی می‌شود. سگ‌های ولگرد ممکن است ناقل بیماری‌های خطرناکی مانند هاری، لپتوسپیروز و سایر عفونت‌های انگلی و ویروسی باشند. غذا رسانی به این حیوانات باعث تجمع بیشتر آنها در یک مکان می‌شود که احتمال انتقال بیماری‌ها به انسان و سایر حیوانات را افزایش می‌دهد. علاوه بر این، پسماند‌های غذایی که برای این حیوانات رها می‌شود، می‌تواند باعث جذب جوندگان و حشرات شود که خود ناقل بیماری‌های مختلف هستند.
غذا رسانی به سگ‌های ولگرد ممکن است تأثیرات منفی بر روی حیات وحش بومی داشته باشد. سگ‌های ولگرد به دلیل طبیعت شکارچی خود، می‌توانند تهدیدی جدی برای گونه‌های بومی، خصوصاً گونه‌های پرندگان و پستانداران کوچک، باشند. با افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد، فشار بر اکوسیستم‌های طبیعی افزایش یافته و تعادل زیست‌محیطی به خطر می‌افتد. حضور گسترده سگ‌های ولگرد می‌تواند امنیت عمومی را به خطر بیاندازد. این سگ‌ها ممکن است به افراد و کودکان حمله کنند، خصوصاً اگر به صورت گروهی حرکت کنند. از طرف دیگر، وجود سگ‌های ولگرد در جاده‌ها و خیابان‌ها می‌تواند باعث بروز تصادفات رانندگی شود که این امر نیز به نوبه خود مشکلاتی را برای جامعه ایجاد می‌کند.
همچنین غذا رسانی به سگ‌های ولگرد معمولاً با مدیریت نادرست پسماند‌های غذایی همراه است. باقی‌مانده‌های غذایی که برای سگ‌ها رها می‌شود، ممکن است باعث تجمع زباله و ایجاد بوی نامطبوع در محیط‌های شهری شود. این امر علاوه بر تأثیرات زیست‌محیطی، می‌تواند بر روی کیفیت زندگی شهروندان نیز اثرات منفی داشته باشد.
افزایش آمار سگ‌گزیدگی
براساس گزارش‌های منتشرشده توسط مراکز درمانی و بهداشتی، در سال‌های اخیر آمار سگ‌گزیدگی در بسیاری از شهرها به طور قابل‌ملاحظه‌ای افزایش یافته است. به عنوان مثال، در یکی از شهر‌های بزرگ کشور، تنها در سال گذشته بیش از ۲۰۰۰ مورد سگ‌گزیدگی گزارش شده است که نسبت به سال قبل از آن، رشدی حدود ۳۰ درصدی را نشان می‌دهد. این افزایش قابل‌توجه، زنگ خطری برای مقامات بهداشتی و شهری است که نشان می‌دهد کنترل و مدیریت جمعیت سگ‌های ولگرد به یک ضرورت فوری تبدیل شده است.
افزایش جمعیت سگ‌های ولگرد نتیجه چندین عامل مختلف:
۱. رها کردن حیوانات توسط صاحبان بی‌مسئولیت: یکی از اصلی‌ترین دلایل افزایش سگ‌های ولگرد، رها کردن این حیوانات توسط صاحبان بی‌مسئولیت است. این افراد، بدون توجه به مسئولیت‌های خود، پس از مدتی از نگهداری سگ‌ها خسته می‌شوند و آنها را در خیابان‌ها رها می‌کنند.
۲.. تکثیر بی‌رویه: نبود کنترل‌های لازم برای جلوگیری از تکثیر سگ‌های ولگرد باعث افزایش جمعیت آنها شده است. در بسیاری از مناطق، عدم وجود برنامه‌های عقیم‌سازی منجر به افزایش تعداد توله‌های سگ‌های ولگرد می‌شود که به نوبه خود بر مشکل می‌افزاید
۳. نبود سیاست‌های منسجم شهری: نبود سیاست‌ها و برنامه‌های جامع و منسجم برای کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد در بسیاری از شهرها، یکی دیگر از دلایل افزایش این حیوانات است. در حالی که برخی از کشور‌ها برنامه‌های دقیقی برای عقیم‌سازی، واکسیناسیون و اسکان این حیوانات دارند، در کشور ما چنین برنامه‌هایی به طور کامل اجرایی نشده است.
خطرات بهداشتی و روانی ناشی از سگ‌های ولگرد
وجود سگ‌های ولگرد در محیط‌های شهری و روستایی علاوه بر تهدیدات فیزیکی، مخاطرات بهداشتی و روانی نیز به همراه دارد. چراکه سگ‌های ولگرد می‌توانند ناقل بیماری‌های مختلفی مانند هاری، انگل‌ها و دیگر عفونت‌های باکتریایی و ویروسی باشند. این بیماری‌ها می‌توانند نه تنها برای انسان‌ها، بلکه برای حیوانات خانگی نیز خطرناک باشند. همچنین حضور سگ‌های ولگرد به ویژه در محله‌هایی که کودکان و سالمندان حضور دارند، می‌تواند منجر به ایجاد ترس و استرس در میان ساکنان شود. بسیاری از افراد، به خصوص کودکان، از حمله ناگهانی این حیوانات دچار شوک‌های روانی می‌شوند که تأثیرات منفی بلندمدتی بر آنها می‌گذارد. سگ‌های ولگرد با جستجو در زباله‌ها و پراکندن آنها در معابر عمومی، علاوه بر ایجاد آلودگی بصری، به گسترش آلودگی‌های محیطی نیز کمک می‌کنند. این امر می‌تواند منجر به افزایش تعداد جوندگان و حشرات در مناطق مسکونی شود.
چالش‌های مدیریت و کنترل سگ‌های ولگرد
کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد و کاهش خطرات ناشی از آنها، یکی از چالش‌های اصلی مقامات محلی و بهداشتی است. مدیریت و کنترل جمعیت سگ‌های ولگرد نیازمند منابع مالی و انسانی زیادی است. از آنجا که بسیاری از شهرها با مشکلات بودجه‌ای مواجه هستند، تأمین این منابع به یک چالش جدی تبدیل شده است. برای موفقیت در مدیریت جمعیت سگ‌های ولگرد، همکاری میان سازمان‌های مختلفی نظیر شهرداری‌ها، مراکز بهداشتی و سازمان‌های غیر دولتی ضروری است. اما در بسیاری از موارد، نبود هماهنگی و همکاری مؤثر میان این سازمان‌ها مانع از اجرای برنامه‌های جامع می‌شود.
ترکیه نیز به عنوان یکی از کشورهای دوست دار حیوانات اخیراً برنامه‌ای گسترده و جدید برای مقابله با معضل سگ‌های ولگرد در سطح ملی آغاز کرده است. این کشور که در سال‌های اخیر با افزایش چشمگیر جمعیت سگ‌های ولگرد مواجه بوده، اکنون تصمیم گرفته تا با اجرای سیاست‌های جامع، این مشکل را به‌طور جدی حل کند. این برنامه‌ها به‌ویژه پس از انتشار اخبار متعدد درباره حملات سگ‌های ولگرد به شهروندان و افزایش نگران‌کننده موارد سگ‌گزیدگی، مورد توجه قرار گرفته است.
این برنامه که توسط مقامات محلی و با همکاری سازمان‌های غیر دولتی و بهداشتی اجرا می‌شود، شامل چندین اقدام کلیدی است:
۱. عقیم‌سازی و واکسیناسیون گسترده: یکی از بخش‌های مهم این برنامه، عقیم‌سازی و واکسیناسیون سگ‌های ولگرد است. مقامات بهداشتی ترکیه بر این باورند که این اقدامات می‌تواند به کاهش چشمگیر جمعیت این حیوانات و کنترل شیوع بیماری‌های خطرناک مانند هاری کمک کند. به همین دلیل، مراکز ویژه‌ای در شهر‌های مختلف برای انجام عقیم‌سازی و واکسیناسیون این سگ‌ها تأسیس شده است.
۲. جمع‌آوری و اسکان در پناهگاه‌ها: سگ‌های ولگرد پس از جمع‌آوری، به پناهگاه‌های ویژه‌ای منتقل می‌شوند. این پناهگاه‌ها، که در سراسر کشور ایجاد شده‌اند، به‌طور موقت یا دائمی از این حیوانات مراقبت می‌کنند. همچنین، تلاش‌هایی برای تشویق مردم به پذیرش و نگهداری این سگ‌ها در خانه‌های خود صورت گرفته است.
۳. آموزش و آگاهی‌بخشی عمومی: دولت ترکیه با استفاده از رسانه‌های جمعی و کمپین‌های آموزشی، تلاش دارد تا آگاهی عمومی درباره اهمیت نگهداری مسئولانه از حیوانات خانگی و خطرات رهاسازی آنها را افزایش دهد. این برنامه‌های آموزشی به‌ویژه در مدارس و دانشگاه‌ها اجرا می‌شود تا نسل‌های جدید با فرهنگ مسئولیت‌پذیری در قبال حیوانات آشنا شوند.
واکنش‌های عمومی به برنامه ترکیه
برنامه ترکیه برای جمع‌آوری سگ‌های ولگرد با واکنش‌های متفاوتی در جامعه مواجه شده است. برخی از شهروندان و فعالان حقوق حیوانات از این برنامه استقبال کرده‌اند، به ویژه به دلیل اقدامات بهداشتی و مراقبتی که در پناهگاه‌ها برای سگ‌ها فراهم می‌شود. آنها معتقدند که این برنامه می‌تواند به بهبود وضعیت سگ‌های ولگرد و کاهش تهدیدات ناشی از آنها کمک کند.
با این حال، برخی دیگر از فعالان حقوق حیوانات نگرانی‌هایی در مورد شرایط زندگی سگ‌ها در پناهگاه‌ها و نیز امکان انجام عقیم‌سازی اجباری بدون رعایت استاندارد‌های لازم ابراز کرده‌اند. این گروه‌ها بر این باورند که باید راهکار‌های انسانی‌تر و مبتنی بر حقوق حیوانات برای مدیریت جمعیت سگ‌های ولگرد اتخاذ شود.