چابهار برای ایران هست و می‌ماند
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، در دل سواحل آبی و هوای ملایم چابهار، سرزمینی با پتانسیل‌های بی‌نظیر، خبری در حال انتشار است که همچون نسیمی سرد بر فضای گرم این دیار می‌وزد. زمزمه‌هایی از انتقال زمین‌های این منطقه استراتژیک به اتباع افغانستانی فضای اقتصادی و اجتماعی چابهار را به چالش کشیده است.
چابهار، که به عنوان دروازه‌ای به آب‌های آزاد و پلی به سوی آسیا شناخته می‌شود، قلب تپنده تجارت ایران است، بلکه که اکنون در سایه مذاکراتی که میان مقامات ایرانی و طالبان در کابل چالش‌هایی جدی در مورد آینده این خطه طلایی پیش‌رو قرار دارد.
حضور سرمایه‌گذاران افغانستانی و بحث‌های پیرامون واگذاری زمین‌ها به این گروه، سوالات زیادی را به وجود آورده که نه تنها بر سرنوشت چابهار، بلکه بر کل منطقه تأثیر خواهد گذاشت و بازتابی از تحولات بزرگ‌تر در صحنه سیاسی و اقتصادی جهان خواهد بود.
به گفته برخی منابع مطلع، افرادی غیرمسئول به مسئولین این شهرستان فشار وارد می‌کنند تا زمین‌های چابهار را به اتباع افغانی واگذار کنند. با وجود اینکه مسئولین شهرستان در برابر این فشار‌ها مقاومت کرده‌اند، افرادی که هیچ‌گونه مسئولیتی در زمینه واگذاری زمین یا صنایع و تجارت ندارند، تلاش می‌کنند تا مسئولین شهری را تحت فشار قرار دهند. این فشار‌ها به وضوح سیاسی است و افرادی که پشت این تحرکات هستند، به دنبال منافع شخصی خود هستند.
چابهار به عنوان یک منطقه استراتژیک با اهمیت اقتصادی، صنعتی، اجتماعی و گردشگری باید کاملاً تحت کنترل مسئولین ایرانی باشد و هر گونه فعالیت از سوی غیرایرانیان باید به دقت زیر نظر قرار گیرد. در ماه‌های اخیراقداماتی برای نفوذ به چابهار تحت عنوان تجارت انجام داده و افرادی از بخش سیاست خارجی کشور بدون اینکه مسئولیتی در این زمینه داشته باشند، در این موضوع دخالت کرده‌اند.
دولت جدید و رئیس‌جمهور پزشکیان باید هرچه سریع‌تر برای تعیین نماینده خود در امور افغانستان اقدام کنند و جلوی تحرکات مشکوک که برخی از آنها مربوط به واگذاری زمین‌های چابهار به افغانستان را بگیرند. همچنین، مشخص نیست که چرا نماینده دولت قبلی در امور افغانستان بدون مجوز در تلاش است تا زمینه‌های نفوذ طالبان در کشورمان، به ویژه چابهار، را فراهم کند. رئیس‌جمهور باید به سرعت با این دخالت‌ها مقابله کرده و با انتخاب افراد مورد اعتماد برای مدیریت امور افغانستان و انجام تغییرات در سفارت ایران در کابل، از سوءاستفاده‌ها جلوگیری کند.
اظهارات در مورد فروش زمین‌های چابهار به اتباع افغانستانی به نشست‌های مقامات ایرانی در کابل مربوط می‌شود. در تاریخ ۱۶ مهرماه، نشستی مشترک با حضور وزیر صنعت و تجارت افغانستان، حمیرا ریگی، مدیرعامل سازمان منطقه آزاد چابهار و جمعی از معاونان و مدیران دیگر در کابل برگزار شد. این نشست به بررسی جایگاه استراتژیک چابهار و گسترش همکاری‌های اقتصادی بین دو کشور اختصاص داشت.
این گفتگو‌ها به روابط سیاسی و اقتصادی ایران و افغانستان مربوط می‌شود و بنابراین، نسبت به ادعا‌های فروش زمین به افغان‌هایی که از طالبان فرار کرده‌اند، باید با احتیاط برخورد کرد؛ زیرا این موضوع مستقیماً به مقامات دو کشور مرتبط است. در راستای پیگیری این موضوع، محمد انور بجارزهی، نماینده مردم چابهار در مجلس در گفتگو با یکی از رسانه‌ها اعلام کرد که اطلاعاتی در مورد جزئیات روابط تجاری و میزان سرمایه‌گذاری افغانستانی‌ها در منطقه ندارد. او همچنین نسبت به پاسخ‌گو نبودن مدیرعامل منطقه آزاد چابهار انتقاد کرد و اظهار داشت که این سازمان حتی به نمایندگان مجلس نیز پاسخ نمی‌دهد.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که این موضوع به سطح کشور مربوط می‌شود و هنوز تفاهم‌نامه‌ای در این زمینه منعقد نشده است و تنها به تبادلات تجاری و نوع ورود کالا‌های ترانزیتی مرتبط است.
مسئولان تأکید می‌کنند که طالبان با توسعه روابط تجاری با چابهار به دنبال دسترسی به آب‌های آزاد و استفاده از ظرفیت پاکستان برای ورود کالا‌های خود به آسیا است. این امر نشان‌دهنده افزایش روابط تجاری است، اما ارتباط با طالبان موضوعی است که نمی‌توان به سادگی از آن گذشت، به ویژه با توجه به مشکلاتی که افغانستان از زمان به قدرت رسیدن طالبان تجربه کرده است.
معین‌الدین سعیدی، نماینده دوره گذشته مجلس نیز در مورد جزئیات فروش و میزان سرمایه‌گذاری افغانستانی‌ها در چابهار ابراز بی‌اطلاعی کرد و گفت که از اواسط دهه ۹۰، حضور سرمایه‌گذاران افغانستانی در منطقه آزاد چابهار افزایش یافته است. او انتقاداتی به مدل‌های سرمایه‌گذاری برخی از این افراد داشت و افزود که در حالی که برخی در حوزه تولید کار‌های مفیدی انجام داده‌اند، بسیاری دیگر در حوزه‌هایی ورود کرده‌اند که نمی‌توانند با دیگر سرمایه‌گذاران رقابت کنند. این نوع سرمایه‌گذاری‌ها باعث افزایش هزینه‌های زندگی برای ساکنان منطقه شده است.
او ادامه داد که این انتقادات از همان زمان وجود داشته است و گرچه ورود سرمایه‌گذاران بین‌المللی به منطقه موضوعی مثبت است، نحوه مواجهه با مبادلات تجاری با افغانستان و هند انتقاداتی را به همراه داشته است.
سعیدی در مورد انتقادات بیان کرد که به عنوان مثال، بسیاری از سرمایه‌گذاران هندی نتوانسته‌اند به تعهدات خود در بندر چابهار عمل کنند و مردم منطقه به فعالیت‌های آنها با انتقاد نگاه می‌کنند. او همچنین تأکید کرد که نیاز به شفاف‌سازی در مورد ادعا‌های فروش زمین وجود دارد، زیرا گزاره‌های مختلفی در این زمینه مطرح می‌شود.
وی گفت که این روابط باید در قالب افزایش تبادلات تجاری با کشور‌های همسایه دیده شود. اما معمولاً مقامات افغانستانی و هندی به تعهدات تجاری پایبند نیستند و اکثر انتقادات ناشی از تجارب قبلی سرمایه‌گذاری این دو کشور در ایران است. جزئیات در مورد حضور مقامات افغانستانی نیز مشخص نیست و ممکن است که سرمایه‌گذاران افغانستانی به‌طور مستقل به چابهار آمده باشند.
در نهایت، تحولات اخیر حول محور انتقال زمین‌های چابهار به اتباع افغانستانی نشان‌دهنده پیچیدگی‌های سیاسی و اقتصادی منطقه است. این موضوع نه تنها بر آینده اقتصادی چابهار تأثیر خواهد گذاشت، بلکه می‌تواند هویت فرهنگی و اجتماعی این منطقه را نیز تحت‌الشعاع قرار دهد. با توجه به حساسیت‌های موجود ضروری است که تصمیم‌گیری‌ها با دقت و شفافیت انجام شود تا ضمن حفظ منافع ملی، از ایجاد تنش جلوگیری شود. این مسأله به وضوح اهمیت تعامل و همکاری‌های بین‌المللی را در زمانه‌ای که تغییرات سریع در حال وقوع است، نمایان می‌سازد.