به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو به نقل از معاونت علمی، ایده برگزاری المپیاد فناوری نانو نخستین بار در سال ۱۳۹۷ توسط ایران مطرح شد. این اقدام مشابه روندی است که در سایر حوزه‌ها نیز دیده می‌شود؛ کشور‌های مختلف با گردهمایی و همکاری، المپیاد‌هایی را با اهداف علمی، فناوری و توسعه‌ای راه‌اندازی می‌کنند. در این راستا، ایران نقش محوری ایفا کرد و موفق شد با گردهم‌آوردن چندین کشور، کمیته راهبری این المپیاد را تشکیل داده و خود به عنوان دبیر این کمیته انتخاب شود.
اولین دوره این المپیاد در سال ۱۳۹۸ در پارک فناوری پردیس برگزار شد. در آن زمان تیم‌هایی از کشور‌های آلمان و چندین کشور دیگر حضور داشتند و تعداد تیم‌های شرکت‌کننده به حدود هفت یا هشت تیم می‌رسید.
با وجود موفقیت دوره اول، برگزاری دوره‌های بعدی این المپیاد با چالش‌هایی همراه بود. برنامه‌ریزی برای دوره دوم که قرار بود در سال ۱۴۰۰ برگزار شود، به دلیل شیوع کووید-۱۹ متوقف شد. در سال ۱۴۰۲ نیز مشکلاتی برای انتخاب کشور میزبان به وجود آمد، اما سرانجام دوره دوم المپیاد فناوری نانو در سال ۱۴۰۳ امروز در کشور مالزی برگزار می‌شود. همچنین، برنامه‌ریزی برای دوره بعدی این المپیاد در تایوان یا تایلند در حال انجام است.
الگوی این المپیاد، فراتر از رقابت علمی صرف است. تیم‌های شرکت‌کننده به جای تمرکز صرف بر پژوهش‌های علمی با چالش‌های واقعی و کاربردی روبه‌رو می‌شوند. برای مثال، چالش این دوره به حوزه انرژی اختصاص دارد. تیم‌ها باید راه‌حل‌هایی ارائه کنند که نه‌تن‌ها به رفع چالش‌های فنی کمک کند، بلکه امکان توسعه به یک کسب‌وکار نوآورانه و پایدار را نیز داشته باشد. به عبارتی، این رقابت یک آزمون چندوجهی از علم، فناوری، نوآوری و کسب‌وکار است.
دومین دوره المپیاد فناوری نانو
در این دوره بین شش تا هشت کشور از جمله ایران، تایوان و تایلند حضور دارند. با وجود این، تعداد کشور‌های شرکت‌کننده نسبت به دوره قبل کمتر است. علت اصلی این کاهش، شرایط سخت آماده‌سازی تیم‌هاست که نیازمند آمادگی کامل پیش از المپیاد است.
هیئت داوران نیز براساس معیار‌های مختلفی از جمله نوآوری علمی، پتانسیل تجاری و فناوری طرح‌ها، برندگان را انتخاب می‌کنند. در این دوره، هیئت ژوری شامل سه داور ایرانی و چند داور از تایوان و داورانی از کشور‌های مختلف است.
دبیرخانه دائمی المپیاد فناوری نانو در ایران
دبیرخانه دائمی المپیاد فناوری نانو در ایران مستقر است و دکتر افشین رمضی؛ مدیر دبیرخانه دائمی المپیاد بین المللی فناوری نانو ریاست آن را بر عهده دارد. با وجود کاهش تعداد کشور‌ها در این دوره، برنامه‌ریزی برای دوره‌های آینده در دست انجام است و انتظار می‌رود این المپیاد در دوره‌های بعدی باشکوه‌تر برگزار شود.
المپیاد فناوری نانو، با ابتکار ایران، بستری برای همکاری علمی و فناوری بین‌المللی فراهم کرده است. این رویداد نه‌تن‌ها توانسته است چالش‌های علمی را به سطح عملیاتی و تجاری برساند، بلکه ظرفیت کشور‌های آسیایی را در این حوزه به نمایش گذاشته است.
برگزاری این المپیاد در مالزی، نشان‌دهنده گسترش تأثیرگذاری این رقابت در سطح جهانی است و می‌تواند الگویی برای سایر حوزه‌های علمی باشد.