همه اشارات قرآنی فیلم «موسی کلیم الله» ساخته ابراهیم حاتمی‌ کیا

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو، قرآن منبع اصلی فیلم «موسی کلیم الله» به وقت طلوع به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا و تهیه کنندگی سید محمود رضوی است. 

«آنگاهی که خدا به مادر موسی ندا داد؛ ای مادر موسی بی‌هیچ هراسی کودکت را در نیل رها کن، ما مراقب فرزندت خواهیم بود.»

این یکی از مهمترین‌ و متداول‌ترین بخش‌هایی است که همواره پیرامون زندگی حضرت موسی (ع) به آن در قرآن کریم و همچنین روایات اشاره شده است. 

آیات قرآن؛ از نیل و خواب آشفته فرعون تا محافظ ماندن کودک در تنور خانم

نیل، خواب آشفته پادشاه (فرعون)، یوکابد، بسته شدن زبان مردمان به هنگام جدال، سخن گفتن در نوزادی، شیر دادن مادرش یوکابد به مدت سه ماه (براساس آنچه در روایات آمده است)، محافظ ماندن کودک در تنور خانه و ... از جمله اشارات قرآن کریم است که با تفصیل بیشتری نسبت به دیگر پیامبران بیان شده است. در آیات ۱۰۲ سوره اعراف ،۷۵ - ۹۵ سوره یونس ،۶۰ - ۸۲ سوره کهف ، ۱۰ - ۶۸ سوره شعراء ، ۱۷ - ۳۳ سوره دخان ،۱۵ - ۲۶ سوره نازعات بیشترین بخش زندگی و پیامبری حضرت موسی (ع) را بیان کرده است، و در آیات ۹ - ۱۰۱ سوره طه و ۳۰ - ۴۲ سوره قصص ، قصه آن حضرت با شرح و پیوستگی بیان شده است.

قصه زندگی حضرت موسی (ع) سراسر معجزات و وقایعی است که به حتم ساخت فیلم سینمایی آن را برای حاتمی‌کیا به عنوان کارگردان جذاب‌تر کرده است، اما آنچه در بخش اولی فیلم سینمایی یعنی دوران کودکی حضرت موسی (ع) به نمایش گذاشته شد دوران کودکی این حضرت بود. 

آیه ۴ سوره قصص

در همان ابتدای فیلم شاهد خواب پریشان فرعون با بازی بهنام تشکر، بهاره کیان‌افشار و فرهاد آئیش به عنوان خواب‌گذار هستیم و پس از آن جدال سپاه فرعون و خدایان‌شان برای ریشه‌کن منجی زمانه (حضرت موسی)، بخشی که در قرآن با بیان آیه «إِنَّ فِرْعَوْنَ عَلَا فِي الْأَرْضِ وَجَعَلَ أَهْلَهَا شِيَعًا يَسْتَضْعِفُ طَائِفَةً مِنْهُمْ يُذَبِّحُ أَبْنَاءَهُمْ وَيَسْتَحْيِي نِسَاءَهُمْ ۚ إِنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ ﴿٤﴾» آمده است. 

یا در جایی ناتوانی غلبه اهریمن را بر مولود حضرت موسی شاهد هستیم آن زمان که پسران را به نیل می‌اندازند یا پیروان دین موسی درصدد آن هستند که خبر مرگ منجی را در شهر پراکنده کنند. 

آیه ۵ سوره قصص

سکانسی از فیلم مرد حصیرباف هر چه بخواهد از وجود پسر تازه متولد شده‌ای بگوید، اما زبانش قاصر است. وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ ﴿٥﴾

آیه ۶ سوره قصص

درهمان لحظات شاهد پیروزی برده‌های ابراهیمی بر سپاه فرعون هستیم. مانند آیاتی که بیان کرده است: وَنُمَكِّنَ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَنُرِيَ فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا مِنْهُمْ مَا كَانُوا يَحْذَرُونَ ﴿٦﴾

آیه ۷ سوره قصص

در آیات بعدی سوره «قصص» همان ندا یا بهتر بگویییم همان روایت متداول از مادر حضرت موسی (ع) در حالت مکاشفه بیان شده است: وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ أُمِّ مُوسَىٰ أَنْ أَرْضِعِيهِ ۖ فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ وَلَا تَخَافِي وَلَا تَحْزَنِي ۖ إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِينَ ﴿٧﴾

در دو بخش فیلم بر یوکابد، مادر حضرت موسی (ع) براساس روایات وحی نازل شد، یک‌بار به هنگام خواب، زمانی که در کنار چشمه حضرت یوسف (ع) است و دیگری زمانی که قصد دارد کودکش را در نیل رها کند، اما هراسان است. در هر دو مرتبه از جانب خداوند ندا آمد. «و به مادر موسی الهام کردیم که او را شیر بده، پس هنگامی که [از سوی فرعونیان] بر او بترسی به دریایش انداز، و مترس و غمگین مباش که ما حتماً او را به تو باز می گردانیم، و او را از پیامبران قرار می دهیم. (۷)»

آیه ۸ سوره قصص

در پایان فیلم پس از کشته شدن آن سرباز قبطی درآب توسط تمساحی که حافظ حضرت موسی (ع) شد، می‌توان به هشتمین آیه سوره قصص اشاره کرد، آن گاه که خداوند می‌فرمایند: «فَالْتَقَطَهُ آلُ فِرْعَوْنَ لِيَكُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَحَزَنًا ۗ إِنَّ فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا كَانُوا خَاطِئِينَ ﴿٨﴾»

باید گفت که زندگی حضرت موسی (ع)، چون دیگر پیامبران اسلام سراسر اعجاز است، اعجازی که تنها بخشی از آن در فیلم سینمایی «موسی کلیم‌الله» روایت شد و بخش اعظم اشارات قرآنی آن در سوره قصص از ابتدای سوره تا آیه هشتم است. 

ابراهیم حاتمی‌کیا پیش از این در خبری که منتشر شده، گفته بود قصد دارد زندگی این حضرت را در چند بخش کودکی، جوانی، میانسالی و ... بسازد.