اضطراب اجتماعی چیست؟

به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، علی کیمیایی، تصور کنید در جمعی نشسته‌اید و پرسشی مطرح می‌شود؛ شما پاسخ سؤال را بهتر از بقیه افراد می‌دانید، اما ترس از قضاوت و تمسخر‌های مختلف اجازه نمی‌دهد که صحبت کنید. در جمع دوستان نزدیکتان فن بیان عالی دارید، اما به محض حضور در یک جلسه، به دلیل ترس از تپق زدن، نقد شدن و مورد تمسخر قرارگرفتن تصمیم می‌گیرید که صحبت نکنید. لحظه‌ای حساس در زندگی‌تان فرا رسیده و باید از فرصت شغلی و یا تحصیلی که برایتان پیش‌آمده نهایت استفاده را ببرید، اما به علت نگرانی از عملکردتان در جمع موفق نمی‌شوید از تمام توانایی‌های خود استفاده کنید. اگر به‌طور مداوم دچار موضوعاتی از این دست نشده‌ باشید، احتمالا دست‌کم یک بار در زندگی‌تان تجربه کرده‌اید. به این ترس از حضور در اجتماع و نگرانی از زیر ذره‌بین قرار گرفتن و نقد شدن که در مواردی با تپش قلب و عرق کف دست همراه است "اضطراب اجتماعی" می‌گویند.

اضطراب اجتماعی و علائم آن

اضطراب اجتماعی (Social Anxiety) یا هراس اجتماعی، نوعی اختلال اضطرابی است که در آن فرد به طور مداوم و شدید از موقعیت‌های اجتماعی و مواجهه با دیگران احساس ترس و اضطراب می‌کند. این ترس می‌تواند به قدری شدید باشد که زندگی روزمره فرد را تحت تأثیر قرار دهد. ویژگی برجسته این اختلال، ترس شدید و مداوم از یک یا چند موقعیت اجتماعی یا عملکردی است که فرد در برابر دید افراد ناآشنا یا در معرض توجه دیگران قرار می‌گیرد و فرد از این نگران است که عملی انجام دهد که باعث تحقیر یا شرمندگی او شود.

از علائم فرد مبتلا به اضطراب اجتماعی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: 

۱- ترس از قضاوت: فرد مبتلا به اضطراب اجتماعی نگرانی زیادی در مورد قضاوت‌ها و نظرات دیگران درباره خود دارد و از اینکه دیگران ممکن است او را قضاوت کنند و منفی ببینند، بسیار نگران است.

۲-اجتناب از شرکت در موقعیت‌های اجتماعی: این افراد ممکن است از شرکت در سخنرانی‌ها، جلسات، مهمانی‌ها و حتی مراکز خرید شلوغ اجتناب کنند.

۳- نگرانی شدید قبل از وقوع رویدادهای اجتماعی: این افراد روزها و حتی هفته‌ها قبل از وقوع رویداد اجتماعی مانند جلسات، کنفرانس‌ها و... دچار استرس و اضطراب شدید می‌شوند.

خودآگاهی زیاد: این افراد در موقعیت‌های اجتماعی به علت نگرانی از تحلیل و مشاهده دیگران بسیار خودآگاه می‌شوند

۵-علائم فیزیکی: اضطراب اجتماعی می‌تواند علائم فیزیکی نیز مانند تپش قلب، تعریق، سرخی صورت و لرزش به همراه داشته‌باشد.

علل اختلال اضطراب اجتماعی

اختلال اضطراب اجتماعی به دلایل مختلفی بستگی دارد که برخی از این عوامل شامل موارد زیر می‌باشند:

۱-عوامل ژنتیکی: ژنتیک می‌تواند نقش مهمی در ایجاد اضطراب اجتماعی ایفا کند. افرادی که در خانواده‌هایشان سابقه اختلالات اضطرابی دارند، ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به اضطراب اجتماعی باشند.

۲-تجربیات دوران کودکی: تجربیات ناخوشایند در دوران کودکی مانند تحقیر، تمسخر و طرد شدن از سوی همسالان یا بزرگ‌ترها می‌تواند به توسعه اضطراب اجتماعی کمک کند.

۳-پرورش خانوادگی: کودکان که در خانواده‌های بیش از حد محافظه‌کار، انتقادی یا کم‌حمایت پرورش می‌یابند، ممکن است بیشتر به اضطراب اجتماعی مبتلا شوند. همچنین، والدینی که خود از اضطراب اجتماعی رنج می‌برند، می‌توانند این اختلال را به فرزندانشان منتقل کنند.

۴- تجربیات منفی اجتماعی: مواجهه با تجربیات منفی یا تحقیرآمیز در موقعیت‌های اجتماعی می‌تواند به افزایش اضطراب اجتماعی منجر شود. برای مثال، داشتن تجربه ناخوشایند از صحبت در جمع یا مورد نقد قرار گرفتن، می‌تواند فرد را به اضطراب اجتماعی مبتلا کند.

۵- ویژگی‌های شخصیتی: برخی ویژگی‌های شخصیتی مانند خجالتی بودن یا حساسیت بالا به نظرات دیگران می‌تواند فرد را مستعد اضطراب اجتماعی کند.

راه‌های کنترل و درمان اضطراب اجتماعی

اگر این اختلال زندگی شما را چالش برانگیز کرده‌ است، در درجه اول حتما با مراجعه به روانپزشک و مطرح کردن مشکلات خود برای ریشه کن کردن این اختلال اقدام کنید. معمولا افرادی که به این نوع اختلالات دچار می شوند، لازم است ابتدا به روانپزشک مراجعه کنند. روانپزشک با بررسی دقیق بروز مشکل جمع هراسی، شدت اختلال روانی و رفتاری، و وسعت تحرکات اجتماعی ان‌ها، روش های درمان خاصی را برای این دسته از افراد در نظر می گیرد. در اصل باید بگوییم روان درمانی یکی یکی از ساده ترین و بهترین روش هایی است، که می تواند برای درمان اضطراب اجتماعی مناسب باشد.

روش‌های درمانی مختلف دیگری نیز وجود دارند، از جمله:

۱-درمان شناختی-رفتاری (CBT): این روش به فرد کمک می‌کند تا الگو‌های فکری و رفتاری مضر را تغییر دهد.

۲-دارودرمانی: استفاده از دارو‌های مختلف می‌تواند به کاهش علائم اضطراب کمک کند (زیر نظر پزشک).

۳-مواجهه درمانی: مواجهه تدریجی با موقعیت‌های اجتماعی ترسناک.

۴-تغییر سبک زندگی: شامل ورزش منظم، تغذیه سالم و خواب کافی.

۵-مدیتیشن: استفاده از مدیتیشن برای کاهش اضطراب.

۶-طب سنتی: استفاده از گیاهان دارویی و روش‌های طبیعی.

به خاطر داشته باشید که هیچ‌کس به تنهایی نمی‌تواند بر اضطراب اجتماعی غلبه کند. با امید و اراده، حمایت خانواده و مراجعه به یک متخصص می‌توان به زندگی اجتماعی پربارتر و شادتر دست یافت.

اگر این اختلال زندگی شما را چالش‌برانگیز کرده است، لازم است که از کمک‌های لازم بهره‌مند شوید. با حمایت و پشتیبانی مناسب می‌توانید بر این اختلال فائق آیید و به یک زندگی اجتماعی مطلوب دست یابید.