به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو به نقل از معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری، نشست هم‌اندیشی و تبادل نظردست‌اندرکاران و فعالان حوزه فناوری گیاهان دارویی با حضور دامون رزمجویی، دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان علوم و فناوری گیاهان دارویی و طب سنتی، صبح امروز ۲۸ بهمن‌ماه ۱۴۰۳ برگزار شد. در این نشست به موضوعاتی مرتبط با فناوری‌های نوین در زنجیره ارزش گیاهان دارویی و طب سنتی، مسائل و رخ‌دادها، نیاز‌ها و پیشنهادات توسعه فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان گیاهان دارویی پرداخته شد.
دامون رزمجویی، دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان گیاهان دارویی «ایجاد بستر تعامل و همکاری میان فعالان حوزه گیاهان دارویی»، «پیوند بخش‌های مختلف زنجیره ارزش»، «حمایت، هدایت و تسهیل‌گری»، «تجاری‌سازی توسعه بازار»، «ارتباط پژوهش‌های دانشگاهی با صنعت» و «توسعه نوآوری‌های گیاهان دارویی» را بخشی از اولویت‌های این ستاد دانست و گفت: امیدواریم بتوانیم با همکاری بین دستگاهی، برگزاری نشست‌های هم‌اندیشی، کارگروه‌ها و تعامل با فعالان گیاهان دارویی تحولی در فناوری، بازار و کاربردی‌سازی دانش و فناوری در حوزه گیاهان دارویی ایجاد کنیم.
به گفته وی ظرفیت‌های فناوری گیاهان دارویی و تلاش‌های فعالان این حوزه باعث شده تا در نهایت ستاد گیاهان دارویی جزو اولین ستاد‌هایی باشد که سند ملی مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی دارد که در عرصه تولید علم، نیروی انسانی، مقالات و پژوهش‌ها ظرفیت‌های بسیاری دارد.
دبیر ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان گیاهان دارویی معاونت علمی، ظرفیت‌های سرزمینی از جمله وجود تنوع و غنای گونه‌ای کشورمان را فرصتی مغتنم برای بازارسازی، خلق ارزش افزوده و تکمیل زنجیره‌های ارزش گیاهان دارویی دانست و گفت: ایران کشوری غنی از حیث منابع گونه‌ای گیاهان دارویی است به طوری‌که در ایران بیش از۸۵۰۰ گونه شناسایی شده است که عدد قابل توجهی است. از این ۸۵۰۰ گونه ۲۴۰۰ گونه گیاهی خاصیت دارویی دارند.
رزمجویی، با تأکید بر ضرورت کار جدی برای ورود ظرفیت گیاهان دارویی کشور به صنعت و بازار گفت: متأسفانه نتوانسته‌ایم آن‌طور که باید و شاید، ظرفیت‌های گیاهان دارویی را به شکل واقعی به بخش صنعت هدایت کنیم و علی‌رغم برخورداری از این تنوع گونه‌ای، از این نعمت الهی در مسیر خلق ارزش افزوده، اشتغال و ثروت آفرینی استفاده کنیم.
وی در ادامه، با اشاره به تکمیل زنجیره‌های ارزش گیاهان دارویی با ایجاد پیوند و تعامل میان بخش‌های مختلف از تولید علم تا دستگاه‌های ذیربط تصریح کرد: با توجه به حجم قابل توجه دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و تحقیقاتی و تنوع گونه‌ای گیاهان دارویی، صنعت گیاهان دارویی ما دچار ضعف‌های بزرگ و جدی است، حتی یک نمونه بذر، نشاء یا نهال گواهی شده و استاندارد در کشور نداریم. بخش عمده این چالش البته مربوط به فناوری، قوانین و مقررات هستند. در حوزه مکانیزاسیون هم ضعف‌های جدی داریم و به همین ترتیب، حوزه صنعت، فرآوری، استخراج، فرمولاسیون و تولید دارو دچار ضعف‌های جدی هستیم.
رزمجویی، با تأکید بر این‌که صادرات محصولات دانش‌بنیان گیاهان دارویی باید مورد توجه جدی قرار بگیرد، عنوان کرد: در توسعه بازار و تجارت داخلی و بین‌المللی‌سازی محصولات گیاهان دارویی، ضعف‌های جدی داریم و نیاز است تا بازنگری جدی نسبت به محصولات این حوزه، به ویژه در گمرکات و مبادی تجارت بین‌المللی صورت بگیرد. هنوز هم بسیاری از محصولات تجاری گیاهان دارویی، دارای کد hs نیستند و باید هم‌افزایی و سیاستگذاری برای پیشبرد صنعت و بازار گیاهان دارویی، با همکاری تمام دستگاه‌های بخشی صورت بگیرد.
ضرورت ساختارسازی در صنعت گیاهان دارویی
علی ابراهیمی ورکیانی، مشاور عالی ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان گیاهان دارویی، به اقدامات این ستاد اشاره و عنوان کرد: نقشه جامع علمی کشور، حوزه فناوری گیاهان دارویی را در اولویت بند الف قرار داده است و تصویب سند ملی گیاهان دارویی توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی، نشان از اهمیت بالای این حوزه فناوری دارد. ستاد نیز اجرایی‌سازی و عملیاتی کردن مفاد این سند را با همکاری دستگاه‌های اجرایی از جمله وزارتخانه‌های مرتبط، در دستور کار قرار داده و تدوین نقشه راه این سند، توسط تمام وزارتخانه‌ها، گامی است که در مسیر توسعه این فناوری صورت گرفت.
وی با اشاره به وضعیت گیاهان دارویی در کشور، عنوان کرد: در حال حاضر، بیش از ۱۱۰۰ شرکت گیاهان دارویی در کشور شناسایی شده است که از این تعداد، ۲۰۰ شرکت دانش‌بنیان و حدود ۷۰ شرکت خلاق بوده است.
ابراهیمی ورکیانی ادامه داد: طی تفاهم‌نامه‌ای که با وزارت کار، رفاه و تعاون اجتماعی صورت گرفت، ردیف‌های مشاغل گیاهان دارویی و بسته‌های کارآفرینی تعریف شد، رابط‌های استانی از بین متخصصان و نخبگان این حوزه انتخاب شد تا جامعه نخبگانی این حوزه تشکیل شود.
مشاور ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان گیاهان دارویی عنوان کرد: مراکز تخصصی، پایلوت، تجهیزات و زیرساخت‌های زیادی داریم، اما در توسعه تحقیقات کاربردی گیاهان دارویی، استانداردسازی گیاهان دارویی فاصله داریم و به دنبال کاهش این فاصله هستیم.
وی با بیان این‌که ظرفیت حوزه گیاهان دارویی به حدی است که می‌تواند معادل اقتصاد نفت، کشور را دست‌خوش تحول کند، ادامه داد: برای تحقق چنین تحولی، لازم است حوزه گیاهان دارویی ساختار‌هایی اساسی داشته باشد و همچون وزارت نفت زیرساخت و امکانات لازم زنجیره ارزش این حوزه از جمله پالایشگاه گیاهان دارویی برخوردار شود.
ابراهیمی، به لازمه‌ها و باید‌های توسعه فناوری گیاهان دارویی در کشور اشاره کرد و گفت: لازم است تا اقداماتی همچون آرایش بهینه دولت، هم‌افزایی بخش‌های دولتی با فعالان و بخش خصوصی و مردمی، تهیه درخت فناوری، تهیه مدل‌های توسعه فناوری، هدفمندسازی تحقیقات دانشگاهی، کمک به ایجاد نهاد‌های تخصصی توسعه گیاهان دارویی، تقویت جامعه نخبگانی گیاهان دارویی و از همه مهم‌تر تعریف ابرپروژه‌ها با تدوین پیوست‌های فرهنگی و اجتماعی تحقق پیدا کند.
گفتنی است در ادامه این نشست، شرکت‌کنندگان از وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، نهاد‌ها و شرکت‌های مختلف فعال در حوزه گیاهان دارویی، به بیان اقدامات انجام شده، دیدگاه‌ها، پیشنهادات و نظراتشان پرداختند.
موضوعاتی همچون تکمیل زنجیره ارزش گیاهان دارویی، راهکار‌های افزایش بهره‌وری و کیفیت تولید، الزامات و بایسته‌های هوشمندسازی فرآیند‌های کاشت، داشت و برداشت، پذیرش و حمایت از ریسک توسعه فناوری گیاهان دارویی، ایجاد و توسعه بانک اطلاعاتی و شبکه فعالان زیست‌بوم گاهان دارویی کشور، حمایت از پیوند پژوهش‌های دانشگاهی با صنایع و بهره‌برداران کشاورزی، از موضوعاتی بود که توسط حاضرین در نشست مورد طرح و بررسی قرار گرفت.