تفسیر تسنیم گام بلندی در تحول نهضت تفسیری حوزه علمیه

به گزارش خبرنگار گروه استان‌های خبری دانشجو، سید عباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در همایش تفسیر تسنیم که در مدرسه عالی دارالشفا درحال برگزاری است، اظهار کرد: ما از شاگردان حضرت استاد بودیم و هستیم و فرصت پیش آمده امروز این است که از آنچه که در این مسیر علمی آموخته‌ایم، استفاده کنیم و از اتفاقی که در تفسیر تسنیم رخ داده است، بهره‌برداری کنیم.

وی در ادامه به بررسی ویژگی‌های خاص و امتیازات تفسیر تسنیم پرداخت و گفت: تفسیر تسنیم یکی از آثار مهم در تاریخ تفسیر قرآن به شمار می‌رود که در مدت زمان چهار دهه، از سال ۶۱ تا ۹۹ به‌طور مستمر و با دقت علمی بالایی به تحریر درآمده است. این تفسیر تفاوت‌های زیادی با سایر تفاسیر قرآن دارد که نخستین ویژگی آن انتقال از فضای شفاهی به مکتوب است.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه خاطرنشان کرد: در تفاسیر شفاهی که در گذشته مرسوم بود، مخاطبان اغلب عموم مردم بودند، به‌ویژه در جلسات عمومی مانند تفسیرهای سید هاشم نجف‌آبادی در مشهد که سال‌ها به طول می‌انجامید. اما تفسیر تسنیم نه‌تنها از یک فضای عمومی به فضای علمی حوزه تبدیل شده، بلکه خود به یک مبارزه علمی تبدیل گردید. این تفسیر شبیه به دروس خارج اصول و فقه است که در یک فضای علمی و حوزوی به بحث و بررسی گذاشته شده و به نتیجه مکتوب رسید.

صالحی در ادامه به نقش بی‌بدیل آیت‌الله جوادی آملی در نهضت تفسیری حوزه در چهار دهه گذشته اشاره کرد و گفت: این تفسیر در این مدت یک جریان تفسیری مهم در حوزه علمیه قم و در سطح جهانی ایجاد کرده است. آیت‌الله مصباح در یکی از همایش‌ها اشاره کردند که حرکت تفسیری آیت‌الله جوادی آملی به‌عنوان یک حرکت پر برکت در تاریخ تفسیر قرآن شناخته می‌شود. این حرکت نه تنها در ادامه روند تفسیر قرآن اثرگذار بوده، بلکه توانسته است یک جریان علمی عمیق را در حوزه علمیه به‌وجود آورد.

وی در ادامه افزود: آیت‌الله جوادی آملی نه تنها در درس‌های تفسیری خود، بلکه در ایجاد سنت تفسیر شفاهی در حوزه علمیه قم، نقشی بی‌بدیل ایفا کرده‌اند. این تفسیر توانسته است علاوه بر گسترش مفاهیم قرآنی، یک جریان‌سازی علمی در حوزه علمیه قم و سایر حوزه‌ها داشته باشد که تفاوت اساسی با مسیرهای گذشته دارد.

صالحی سپس به اهمیت روایات در تفسیر تسنیم اشاره کرد و گفت: در بسیاری از تفاسیر، ممکن است این سوال مطرح شود که روایات چه جایگاهی در تفسیر قرآن دارند. نگاه حضرت استاد جوادی آملی در این زمینه بسیار برجسته است. ایشان به‌طور دقیق از روایات استفاده کرده‌اند و در این تفسیر، حجم قابل توجهی از روایات تفسیری گنجانده شده است. به طوری که در تفسیر تسنیم، بیش از هشت هزار صفحه از روایات تفسیری آمده است.

وی با اشاره به ویژگی‌های ساختاری تفسیر تسنیم، بیان داشت: در تفسیر تسنیم برخلاف تفاسیر روایی مشهور که ممکن است بدون عنوان‌بندی باشند، هر بخش از تفسیر عنوان‌بندی شده است. این ویژگی باعث می‌شود که مراجعه به مطالب بسیار راحت‌تر و ساده‌تر باشد و عملاً امکان بازگشت و جستجوی دقیق‌تر مطالب فراهم گردد. این امر باعث ارتقای سطح علمی و تسهیل در استفاده از این اثر می‌شود.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه بر توجه ویژه آیت‌الله جوادی آملی به حل تعارضات آیات تأکید کرد و افزود: حضرت استاد در تفسیر تسنیم به‌طور خاص به حل تعارضات آیات قرآن پرداخته‌اند که این نیز یکی از ویژگی‌های برجسته این تفسیر است. ایشان با دقت بسیار در تفسیر آیات متعارض، رویکردی علمی و روشمند ارائه داده‌اند که به‌طور چشمگیری به فهم عمیق‌تر قرآن کمک می‌کند.