به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، در جریان نمایشگاه IDEAS 2024 در پاکستان، در غرفه ایرانی محصولات متنوعی در حوزه موشکی، پهپادی، دریایی و همچنین هواپیماهای آموزشی ارائه شد. در بین بروشور ها و ماکت های محصولات نظامی ایرانی، ماکت جنگنده بومی یاسین جلب توجه میکرد. ماکتی که برخلاف نسخه های رونمایی شده رسمی که دوسرنشینه و در نقش آموزشی بودند، تک سرنشین و همچنین مسلح به موشک های قائم 114، راکت انداز هایدرا و پاد توپ(مسلسل) بود که خبر از آغاز توسعه نمونه رزمی جنگنده یاسین با ماموریت تخصصی پشتیبانی نزدیک(CAS) میداد.
پروژه بسیار باارزش که نقش مهمی در تقویت پشتیبانی از یگان های زمینی و دریایی کشور خواهد داشت. برای تشریح بهتر این پروژه در ابتدا به معرفی ماهیت جنگنده پشتیبانی نزدیک میپردازیم:
جنگنده CAS چیست؟
جنگنده CAS (برگرفته از Close Air Support به معنی پشتیبانی نزدیک هوایی) نوعی هواپیمای نظامی است که برای ارائه پشتیبانی مستقیم هوایی به نیروهای زمینی در میدان نبرد طراحی شده است. این جنگنده‌ها با بهره‌گیری از قابلیت حمل و استفاده از تسلیحات مختلف، به هدف نابود کردن تهدیدات زمینی دشمن، بهبود وضعیت نظامی نیروهای خودی و کاهش ریسک‌های موجود در صحنه نبرد برای سربازان عمل می‌کنند.
ماموریت و نقش جنگنده CAS
مأموریت اصلی جنگنده‌های CAS، ارائه آتش دقیق و فوری برای حمایت از نیروهای مستقر درگیر در نبردهای زمینی است. این جنگنده‌ها با پرواز در ارتفاع پایین و توانایی تعامل نزدیک با واحدهای زمینی، می‌توانند اهداف دشمن از جمله نفرات، خودروهای زرهی، توپخانه، استحکامات و حتی نیروهای پشتیبان دشمن را به طرز مؤثری نابود کنند.
ویژگی‌های اصلی جنگنده CAS
جنگنده‌های طراحی‌شده برای پشتیبانی نزدیک هوایی، ویژگی‌ها و قابلیت‌های خاصی دارند که آن‌ها را برای اجرای این نقش مناسب می‌سازد. از جمله:
1. پرواز در ارتفاع پایین و سرعت کم: توانایی مانور دادن در ارتفاع و سرعت پایین به آن‌ها این امکان را می‌دهد که دقت بیشتری در هدف‌گیری داشته باشند و حملات موثرتری اجرا کنند.
2. مقاومت بالا در برابر تهدیدات: اغلب این جنگنده‌ها زره‌پوشی شده‌اند و می‌توانند در برابر آتش توپخانه سبک، موشک‌های سطح به هوا و حملات ضدهوایی مقاومت کنند.
3. قابلیت حمل انواع تسلیحات: آن‌ها می‌توانند مجموعه‌ای از تسلیحات شامل موشک‌های هدایت‌شونده و غیرهدایت‌شونده، راکت‌ها، بمب‌های دقیق، و توپ‌های سنگین را بارگیری و شلیک کنند.
4. پایداری در صحنه نبرد: معمولاً این جنگنده‌ها توان ماندن بلندمدت‌تر در میدان نبرد را دارند تا مأموریت‌های پشتیبانی مستمر را برای نیروهای زمینی اجرا کنند.
5. چابکی بالا و شعاع عملیاتی کوتاه: جنگنده‌های CAS معمولاً شعاع عملیاتی کوتاهی دارند و در نزدیکی میدان جنگ فعالیت می‌کنند، بنابراین می‌توانند حمله‌های پی‌درپی و سریعی اجرا نمایند.
تفاوت CAS با دیگر جنگنده‌ها
جنگنده‌های CAS برای مأموریت‌های نزدیک و دقیق طراحی شده‌اند، در حالی که جنگنده‌های چندمنظوره مانند F-16 یا Su-30 برای قابلیت‌های عمومی‌تر و شامل مأموریت‌های دوربرد، دفاع هوایی، بمباران استراتژیک و جنگ‌های هوایی طراحی شده‌اند. همچنین، در مقایسه با بمب‌افکن‌های استراتژیک که برای هدف‌گیری گسترده‌تر به‌کار می‌روند، جنگنده‌های CAS تمرکز بسیار بیشتری بر روی پشتیبانی از نیروهای زمینی در محدوده‌های کوچک دارند.
معروف ترین جنگنده های پشتیبانی نزدیک جهان(CAS) جهان
1. A-10 Thunderbolt II (آمریکا)
این هواپیما که به نام "Warthog" نیز شناخته می‌شود، یکی از معروف‌ترین جنگنده‌های CAS است. با توپ 30 میلی‌متری GAU-8 و قابلیت حمل تسلیحات سنگین، A-10 مشخصاً برای تخریب تجهیزات زرهی دشمن طراحی شده است
2. Sukhoi Su-25 (روسیه)
جنگنده‌ای که به عنوان "تانک پرنده" شناخته می‌شود و برای ماموریت‌های پشتیبانی نزدیک طراحی شده است. این جنگنده در بیش از 20 کشور مورد استفاده قرار گرفته و توانایی حمله دقیق به اهداف زمینی را دارد. سوخو 25 تا سال 94 در خدمت سپاه هم بود ولی بعد از ظهور داعش برای مقابله با پیشروی داعش و پشتیبانی از یگان های زمینی به عراق فروخته شد.
سوخو 25 سابق سپاه در خدمت نیروی هوایی عراق
3. Embraer A-29 Super Tucano (برزیل)
یک هواپیمای توربوپراپ سبک که برای CAS و عملیات‌های ضدشورش طراحی شده و توانایی پرواز در ارتفاع پایین و استفاده از تسلیحات سبک را دارد. نمونه پایه این هواپیما در خدمت سپاه هم هست که وظایف مشابه رو دنبال میکند.
نقش جنگنده CAS در نبردهای نوین
در جنگ‌های مدرن، استفاده از جنگنده‌های CAS همچنان یک ضرورت است، به‌ویژه در شرایطی که نیروهای زمینی در محیط‌های مختلط (مانند مناطق جنگی شهری یا جنگ‌های نامتقارن با گروه‌های شبه‌نظامی) فعالیت دارند. جنگنده‌های CAS با تعامل مستقیم با نیروهای زمینی و قابلیت انجام حملات هوایی دقیق و فوری، می‌توانند حمایت لازم برای شکست دشمن و اجرای مأموریت‌های پیچیده را فراهم کنند.
این ضرورت در جنگ‌های اخیر به‌وضوح دیده شده است، جایی که نیروهای نظامی به دنبال هواپیماهایی هستند که بتوانند در مواجهه با تهدیدات پیچیده، نیروی زمینی را از خطرات احتمالی حفظ و مأموریت را با موفقیت به پایان برسانند.
نسل جدید یاسین، CAS ایرانی وارد میدان می شود
با نگاهی دقیق به ماکت ارائه شده به نظر میرسد مهندسان صنایع هوایی و نهاجا به دنبال توسعه رزمی کشور هستند و برای مقابل با واحد های پراکنده زمینی برنامه ریزی های تاکتیکی و تکنیکی متنوعی صورت گرفته است. با نیم نگاهی به ویژگی های جنگنده یاسین از جمله مادون صوت بودن و بومی بودن قطعات، متوجه ظرفیت بالای تولید آن میشویم. در واقع پس از تولید نمونه اول آموزشی، حال نوبت به توسعه نمونه های جدیدتر رسیده است.
شبیه ساز پرواز جنگنده یاسین نهاجا
پیشتر دانشجو شبیه ساز پرواز یاسین را بررسی کرده بود، بیشتر بخوانید:
جدیدترین جنگنده ساخت ایران صاحب شبیه‌ساز شد / جنگنده یاسین یک گام دیگر به عملیاتی شدن نزدیک شد
در کنار ویژگی های خود جنگنده، در زمینه تسلیحاتی هم دست بازی دارد و حجم بالای مهمات هواپرتاب توسعه یافته توسط سپاه، صنایع دفاع و ارتش برای پهپاد ها و بالگرد ها روی یاسین قابل نصب است که آن را به قاتل ناوگان مهاحم به سرزمین ایران تبدیل میکند.
در سال های اخیر تنش های مختلفی در مرز های شرقی و شمال غرب وجود داشته است و افزایش آمادگی نظامی و توسعه شبکه رزمی کشور یک ضرورت است.حضور جنگنده پشتیبانی نزدیک در مناظق درگیری محور قدرت جدیدی در تامین امنیت ملی به شمار میرود که به نظر میرسد جنگنده بومی یاسین از پس از مهم بر می آید و بخشی از نیاز کشور به جنگنده های تخصصی را تامین میکند.
سید نویدرضا موسوی