
قاسمی: بدون خانه، نمیتوانیم انتظار افزایش نرخ تولد را داشت باشیم

صالح قاسمی، کارشناس حوزه جمعیت، در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، مسکن را یکی از عوامل کلیدی در فرزندآوری میداند. به گفته او، اگر دولتها مطابق قانون و بهدرستی مشکلات حوزه مسکن را حل کنند، خانوادهها به داشتن فرزند بیشتر ترغیب میشوند. قاسمی با تأکید بر ضرورت تغییر الگوی شهرسازی کشور، معتقد است مدل فعلی آپارتمانسازی متراکم باید جای خود را به ساختوساز افقی با خانههای دو طبقه بدهد. او در گفتوگو با خبرنگار... تصریح کرد: آمارها نشان میدهد هر دولتی که به شکل عملیاتی به مسئله مسکن ورود کرده، رشد تولد فرزندان سوم، چهارم و پنجم نیز افزایش یافته است.
نگاه دولت دوازدهم به افزایش جمعیت؛ مسیری که نباید تکرار شود
صالح قاسمی، کارشناس حوزه جمعیت، درباره نحوه شکلگیری تغییر سیاستهای جمعیتی در کشور توضیح داد: «در دهههای ۷۰ و ۸۰، سیاستهای جمعیتی کشور بر محور کنترل و تنظیم خانواده استوار بود. اوایل دهه ۹۰ با هشدارهای رهبر انقلاب و کارشناسان حوزه جمعیت مقرر شد تا تغییراتی برای این بخش ایجاد شود. در نتیجه این اقدامات، ۳۰ اردیبهشت سال ۱۳۹۳، سیاستهای افزایش جمعیت در کشور ابلاغ شد و آن روز در تقویم رسمی کشور به نام روز جوانی جمعیت نامگذاری شد. اما اجرای این سیاستها تا سال ۱۴۰۰ به تعویق افتاد، چون دولت وقت اعتقادی به اجرای سیاستهای افزایش جمعیت نداشت؛ بنابراین نهتنها هیچ لایحهای از سوی دولت به مجلس ابلاغ نشد، بلکه دولت یازدهم و دوازدهم در زمینه قوانین افزایش جمعیت که توسط مجلس درحال بررسی بود، سنگاندازی کرد. بهعبارتدیگر، دولت وقت اصلاً بنای اجرای این سیاستها را نداشت.»
او در تکمیل توضیحات خود ادامه داد: «در نهایت در سال ۱۴۰۰، طرح جوانی و افزایش جمعیت در مجلس بهصورت قانون تصویب شد. این قانون پس از ابلاغ آئیننامههای مختلف، در سال ۱۴۰۱ توسط دولت سیزدهم اجرا شد. بهبیاندیگر، قانون جوانی جمعیت فقط در دولت سیزدهم اجرا شد. چون به عقیده من، رویه کار دولت چهاردهم هم همان روند کاری دولت یازدهم و دوازدهم است.»
فرزند بیشتر با حل مسأله مسکن ممکن است
این کارشناس حوزه جمعیت در خصوص تأثیر واگذاری زمین به خانوادههایی که سه فرزند به بالا دارند، اظهار کرد: «یکی از مشوقهای فرزندآوری در قانون جوانی جمعیت، اهدای زمین به خانوادههایی بود که سه فرزند به بالا داشتند. با توجه به قانون مذکور، اهدای زمین یکی از بندهای تشویقی بسیار مهم و خوب این قانون است که باید بر اجرای آن تمرکز بیشتری شود. حتی اجرای بندهای مهم قانون جوانی جمعیت مانند واگذاری زمین هم در دولت چهاردهم امروز اجرایی نمیشود. دولت امروز از بین تقاضاهای دریافت زمین برای جوانی جمعیت، کمتر از ۳ درصد آن را اجرایی میکند. همین مقدار زمین اهدایی هم در مناطقی است که فاصله زیادی با شهرها دارد و ارزش مکانی آنها پایین است. پس نمیتوان از آن برای تبلیغات فرزندآوری استفاده کرد»
قاسمی با تذکر اینکه لازم است برای فرزندآوری در کشور نگرشها تغییر کند، بیان کرد: «مسئله مسکن بسیار مهم است و میتواند عامل بسیار مؤثری در افزایش جمعیت باشد. موضوعاتی مانند مسکن و اشتغال، موضوعات مهمی هستند. آمارها نشان میدهد با اجرای طرحهایی مانند مسکن مهر و نهضت ملی مسکن، تأثیرات مثبتی در فرزندآوری و ازدواج جوانان ایجاد شد. باید توجه کرد که اهمیت واگذاری زمین بسیار زیاد است، چون الگوی متراکمسازی و ساخت آپارتمانها و شهرهای عمودی، بهطور اساسی مانع جدی برای فرزندآوری خانوادهها شده است. این سبک از ساختمانسازی، عاملی است که خانوادهها را مجبور به انتخاب یک یا دو فرزند میکند»
ساخت خانههای دوطبقه هماهنگ با سیاستهای جمعیتی کشور
او در ادامه توضیحات خود گفت: «طبق آمار رسمی، در سالهایی که مسکنسازی در کشور بهصورت جدی اجرایی شد، تولد فرزندان سه، چهار و پنج در کشور اضافه شد. این یعنی وزن مسکن و اشتغال در زمینه فرزندآوری در کشور بسیار زیاد است. به بیان دیگر، اگر سبک شهرسازی از متراکمسازی به سمت افقیسازی برود، شرایط مالکیت مسکن شهروندان تسهیل شود، تغییر نگرش در فرزندآوری و به دنبال آن افزایش جمعیت در کشور ایجاد خواهد شد. با تأمین مسکن، ازدواجهای بیشتری در کشور رخ خواهد داد. همچنین زوجهای جوان بیشتر رغبت به فرزندآوری پیدا میکنند. دنیا امروز میداند، بلندمرتبهسازی و تراکم بیشتر افراد در شهرها، یک اتفاق بسیار خطاست. مهاجرتهای افراد به حاشیه شهرها بسیار مخرب است.»
این کارشناس حوزه جمعیت در پایان سخنان خود تأکید کرد: «ساخت خانههای دو طبقه، بهترین نوع ساختمانسازی است. چون در این نوع ساختمانی، والدین میتوانند در کنار فرزندان خود زندگی کنند و در نگهداری کودکان به جوانان کمک کنند. در این الگو دیگر نیازی به مهدکودک نیست و حتی در هزینههای خانوار صرفهجویی میشود. این اقدام باعث تعامل نسل قبل و بعد نیز خواهد شد و مشکلات سالمندان را نیز کاهش میدهد.»