در تاریکی چراغی روشن کنیم/ پیامی روان شناسانه برای تاب آوری در روزهای جنگ

مونا حضرتی روانشناس در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو گفت: در روزگاری که سایه سنگین جنگ بر روان فردی و جمعی ما می‌افتد، نیاز به آرامش، معنا و انگیزه بیش از همیشه احساس می‌شود. در چنین ایامی، روان انسان با تجربه‌ای دشوار مواجه می‌شود: ترس، اضطراب، بی‌خوابی، نگرانی برای عزیزان، و پرسش‌هایی بی‌پاسخ درباره آینده. آن‌چه در این میان اهمیت دارد، نه انکار این احساسات، بلکه پذیرش و مراقبت از آنها با نگاهی انسانی و روان‌شناسانه است.

ترس، نشانه ضعف نیست؛ واکنشی طبیعی و غریزی‌ست که نشان می‌دهد انسان زنده است، نسبت به محیط خود حساس است و ارزش زندگی را درک می‌کند. در چنین شرایطی، باید به جای سرزنش خود یا دیگران، نگاهی مشفقانه به درون بیفکنیم و بپذیریم که آسیب‌پذیری، بخشی جدا نشدنی از ماهیت انسان است. روان سالم، روانی نیست که هرگز نترسد؛ بلکه روانی‌ست که حتی در ترس نیز راهی برای ایستادگی، معنا و امید می‌یابد.

آن‌چه ما را در چنین لحظاتی سراپا نگاه می‌دارد، پیوند‌های انسانی‌ست. گرچه شرایط بیرونی ممکن است از کنترل ما خارج باشد، اما ما همچنان در کنترل انتخاب‌های انسانی‌مان هستیم: اینکه با یکدیگر مهربان‌تر باشیم، صدای دلگرم‌کننده‌ای برای یکدیگر شویم و در دل روز‌های ناآرام، تکیه‌گاه روانی و عاطفی برای خانواده، دوستان و هم‌وطنانمان باشیم. این همبستگی روانی، خود شکلی از مقاومت است؛ مقاومتی از جنس دل، از جنس روح، از جنس معناست.

در چنین لحظاتی، بازگشت به معنای راهی‌ست برای تاب‌آوردن. معنا، نیرویی درونی‌ست که به زندگی جهت می‌بخشد، حتی در زمانه‌ای که جهان بیرونی در آشوب به سر می‌برد. این معنا ممکن است مراقبت از خانواده باشد یا آموزش فرزندان، همراهی با سالخوردگان، خدمت به دیگران، دعا، هنر، یا حتی نوشتن همین احساسات. معنا یافتنی‌ست، نه ساختنی و گاهی در دل درد است که معنا خود را آشکار می‌سازد.

توصیه‌هایی ساده، اما مؤثر می‌توانند در حفظ تعادل روانی ما یاری‌گر باشند: اختصاص چند دقیقه در روز به تنفس آرام و آگاهانه، پرهیز از بمباران خبری، نوشتن احساسات به‌جای فرو خوردن آنها، گوش دادن به موسیقی آرامش‌بخش، گفت‌و‌گو‌های صادقانه با عزیزان و مهم‌تر از همه، مهربانی با خود. در دل بحران، انسان باید به خود اجازه دهد که انسانی بماند: آسیب‌پذیر، نگران، ولی همچنان امیدوار و معنادار.

در پایان؛ این نوشتار تلاشی‌ست برای آن‌که در روزگار تلاطم، ندایی از جنس آرامش و همدلی بلند شود. ما نمی‌توانیم همه چیز را تغییر دهیم، اما می‌توانیم چراغی روشن کنیم؛ نه برای خاموش کردن تاریکی، بلکه برای آن‌که مسیر خود و دیگران را بیابیم. در جهان امروز، هر کلمه‌ای از جنس امید، هر حرکت کوچک انسانی و هر نگاه مشفقانه، خود شکلی از مبارزه است؛ مبارزه‌ای برای حفظ کرامت، روان و انسانیت.

باشد که در این روز‌های دشوار، با هم مهربان‌تر، آرام‌تر و انسانی‌تر عبور کنیم و فردا را نه با ترس بلکه با امید بسازیم.