کد خبر:۱۲۹۳۲۵۳
ابراهیم فیاض: پیاده روی جاماندگان؛ بازسازی هویت آیینی در پایتخت است
عضو هیئت علمی دانشگاه تهران معتقد است که حرکت‌هایی مانند راهپیمایی اربعین، نوعی اجتماع معنوی را شکل می‌دهد که افراد در آن دچار معناگرایی می‌شوند و از افسردگی و بی‌معنایی رهایی پیدا می‌کنند.
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، ابراهیم فیاض جامعه شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: در سال‌های اخیر، شهرداری تهران با رویکردی فعال و گسترده در مناسک اربعین، نقش چشم‌گیری در خدمت‌رسانی به زائران ایفا کرده است؛ از برپایی موکب‌ها و ایستگاه‌های فرهنگی و سلامت در مسیرهای منتهی به مرزها، تا ارائه خدمات پزشکی رایگان، خدمات بهداشتی و استحمام، توزیع البسه، تغذیه و حمل‌ونقل. همچنین در روز اربعین، برای جاماندگان این سفر معنوی، راهپیمایی نمادینی از میدان امام حسین(ع) تا حرم حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) در شهرری برگزار می‌شود؛ مراسمی با موکب‌ها، ایستگاه‌های پذیرایی، مداحی و خدمات فرهنگی که به همت شهرداری تهران توانسته به آیینی فراگیر و پرمخاطب تبدیل شود.
او به تحلیل جایگاه این مناسک در تقویت همبستگی اجتماعی، معنابخشی به زندگی شهروندان و ارتقای مدنیت پرداخت.
مناسک دینی؛ سیمان انسجام اجتماعی
فیاض با اشاره به گستردگی خدمات پشتیبانی مانند اسکان، بهداشت، تغذیه و حمل‌ونقل در مرزهای خروجی زائران، این حجم از مشارکت را تجلی روشنی از همبستگی اجتماعی در ایران دانست و تأکید کرد:«مناسک دینی و مناسک ملی، همگی موجب ارتقای همبستگی اجتماعی می‌شوند. مناسک باعث می‌شوند مدنیت اوج بگیرد و همین مدنیت، به نوبه خود مناسک را مردمی‌تر و قوی‌تر می‌کند. در عراق نیز این تجربه وجود دارد؛ من از زبان یک روحانی عراقی شنیدم که راهپیمایی اربعین بسیاری از خشونت‌های جامعه را از بین برده است.»
وی با تمثیل جالبی ادامه می‌دهد:«ساختارهای اجتماعی معمولاً در ذات خود دارای تضاد هستند؛ اما فراساختارها، مانند مناسک جمعی، این تضادها را کنار می‌زنند و موجب پیوند اجزای مختلف جامعه می‌شوند. همان‌طور که لایه نازک سیمان بین کاشی‌ها موجب اتصال آن‌ها به هم می‌شود، فراساختارها نیز جامعه را به یکدیگر متصل و همبسته می‌کنند.»
راهپیمایی جاماندگان اربعین، نماد هویت دینی شهری
فیاض در ادامه، راهپیمایی نمادین جاماندگان از میدان امام حسین(ع) تا حرم حضرت عبدالعظیم(ع) را حرکتی ریشه‌دار دانست و اظهار کرد:«زیارت حضرت عبدالعظیم(ع) از نظر روایی هم‌سنگ زیارت امام حسین(ع) است، به همین دلیل بسیاری از مردم در روزهای عاشورا و اربعین به آنجا می‌روند تا از ثواب این زیارت بهره‌مند شوند.»
او بر وجه اجتماعی و آرام‌بخش این مراسم تأکید کرد:«این حرکت، انسجام اجتماعی را تقویت می‌کند. نمونه‌های مشابه آن را در سایر شهرها هم دیده‌ام؛ مانند راهپیمایی مردم کازرون به امامزاده سید حسین در مسیری بیست کیلومتری. این تجمع‌ها مردم را از تنهایی بیرون می‌آورد و به آرامش و پیوستگی اجتماعی می‌رساند. آثار مثبت آن را مردم با چشم خود می‌بینند، به همین دلیل روزبه‌روز بر گستره آن افزوده می‌شود.»
اربعین؛ فراروی از فردگرایی و بازگشت به معنا
وی در پاسخ به این‌که چرا مراسم جاماندگان اربعین در شهرهای بزرگ، با وجود گسترش فردگرایی، چنین با استقبال روبرو می‌شود، به تحلیل جامعه‌شناختی پرداخت و گفت:«چه سوسیالیسم و چه لیبرالیسم، هردو در نهایت انسان را به تنهایی و بی‌معنایی می‌کشانند. یکی از طریق عدالت‌گرایی دیکتاتورمآبانه و دیگری با ترویج اباحی‌گری فردگرایانه. این‌ها جامعه را از معنا تهی می‌کنند.»
او می‌افزاید:«در این شرایط، حرکت‌هایی مانند راهپیمایی اربعین، نوعی اجتماع معنوی را شکل می‌دهد که افراد در آن دچار معناگرایی می‌شوند و از افسردگی و بی‌معنایی رهایی پیدا می‌کنند. این مراسم، نشاط اجتماعی و پیوستگی را در دل جامعه احیا می‌کند.»
شهرداری، حافظ مدنیت اجتماعی
فیاض در بخش دیگری از سخنان خود، با اشاره به نقش شهرداری تهران در برپایی موکب‌ها و ارائه خدمات فرهنگی و سلامت در مرزها و شهر، عملکرد این نهاد را ستود و گفت:«شهرداری، در سطح جهانی، نهاد مذهب مدنیت اجتماعی است. حتی در بسیاری از کشورها، شهرداری‌ها برای حفظ مدنیت با دولت‌ها درگیر می‌شوند. شهرداری‌ها باید مدافع حقوق مردم و بازتاب‌دهنده مدنیت آن‌ها باشند.»
او تأکید می‌کند:«در ترکیه نیز مشاهده می‌کنید که شهرداری‌ها چنان قدرتی پیدا کرده‌اند که با دولت در سطح رئیس‌جمهور و نخست‌وزیر رقابت می‌کنند. شهرداری‌ها مرکز ایده‌پردازی‌های کلان سیاسی و ملی هستند، زیرا برآمده از مردم‌اند.»
این استاد دانشگاه در پایان می‌گوید:«اگر شهرداری تهران در مسیر حمایت از مناسک مردمی اربعین، همچنان فعال و مردمی بماند، در واقع به وظیفه واقعی و اصیل خود عمل کرده است.»
لینک کپی شد
گزارش خطا
۰
ارسال نظر
*شرایط و مقررات*
خبرگزاری دانشجو نظراتی را که حاوی توهین است منتشر نمی کند.
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگیلیش) خودداری نمايید.
توصیه می شود به جای ارسال نظرات مشابه با نظرات منتشر شده، از مثبت یا منفی استفاده فرمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابهی دارند، انتشار نمی یابد.