رسانه ملی؛ تلاقی ضعف و شجاعت

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو-سیدعلی میرقیداری؛ صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران به‌عنوان بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رسانه ملی در کشور، نقشی کلیدی در شکل‌دهی به افکار عمومی، انتقال اطلاعات، فرهنگ‌سازی و تقویت هویت ملی ایفا می‌کند. بااین‌حال در دهه‌های اخیر، انتقادات بسیاری در مورد عملکرد این نهاد دولتی مطرح‌شده است.

افت کیفیت برنامه‌ها و کاهش تأثیرگذاری آن در جامعه و به‌تبع آن کاهش درصد مخاطبین می‌تواند صداوسیما را با مشکلات و چالش‌های جدی روبه‌رو کند. ولیکن باوجود نقد‌های فراوان، رسانه ملی در بزنگاه‌ها و شرایط اضطراری همچون جنگ کنونی علیه تهاجم رژیم نحس اسرائیل، موفق به کسب تحسین‌ها و تمجید‌های گسترده شده است.

تأثیر ضعف صداوسیما بر میل مردم به شبکه‌های خارجی

یکی از مشکلات عمده‌ای که صداوسیما با آن روبه‌رو است، فرار مخاطبان به سمت شبکه‌های خارجی است. با گسترش اینترنت و دسترسی آسان به شبکه‌های ماهواره‌ای و پلتفرم‌های آنلاین، بسیاری از مردم به‌ویژه جوانان ترجیح می‌دهند به تماشای برنامه‌ها و زنجیره‌های خارجی بپردازند. این تمایل به تماشای شبکه‌های خارجی به‌ویژه در سال‌های اخیر افزایش چشمگیری یافته است.

به نظر می‌رسد که ضعف صداوسیما در تولید برنامه‌های جذاب، ناتوانی در رقابت با تولیدات خارجی و همچنین عدم پاسخگویی به نیاز‌های جدید اجتماعی و فرهنگی، زمینه‌ساز این مهاجرت مخاطبان به سمت رسانه‌های خارجی بوده است. مردم به دنبال تنوع بیشتر، کیفیت بالاتر و برنامه‌های به‌روزتر هستند؛ که شاید در بسیاری از موارد صداوسیما قادر به برآوردن این انتظارات نبوده است.

بررسی انتظارات رهبری از صداوسیما در دهه گذشته

در دهه گذشته، مقام معظم رهبری چندین بار در سخنرانی‌ها و جلسات مختلف به صداوسیما اشاره‌کرده و انتظارات خود را از این رسانه ملی مطرح کرده‌اند. ایشان بر لزوم توجه به محتوای صحیح و اسلامی در برنامه‌ها، تقویت ارزش‌های فرهنگی و دینی، و استفاده از رسانه به‌عنوان ابزار پیشبرد اهداف نظام تأکید کرده‌اند.

رهبری همچنین در مورد لزوم توجه به نیاز‌های مختلف مردم و داشتن برنامه‌هایی که تمامی اقشار جامعه را پوشش دهد، صحبت کرده‌اند. بااین‌حال، بسیاری از منتقدان بر این باورند که صداوسیما در اجرای این انتظارات دچار کم‌کاری شده است و در بسیاری از مواقع نتوانسته است در راستای منافع عمومی و فرهنگی عمل کند.

چالش‌ها، مشکلات و آسیب‌های عملکردی صداوسیما

چالش‌ها و مشکلات عملکردی صداوسیما به موارد مختلفی بازمی‌گردد. برخی از مهم‌ترین این مشکلات شامل موارد زیر هستند:

• کمبود خلاقیت و تنوع در محتوا: صداوسیما به دلیل ساختار دولتی و عدم آزادی‌های لازم برای نوآوری، دچار یکنواختی در تولیدات خود شده است. در بسیاری از موارد، برنامه‌ها و سریال‌ها تکراری و فاقد تنوع لازم برای جذب مخاطب هستند.

• فقدان جذابیت و رقابت‌پذیری: صداوسیما در رقابت با شبکه‌های خصوصی و پلتفرم‌های آنلاین ضعیف عمل کرده است. به‌ویژه در حوزه سرگرمی و تلویزیون؛ شبکه‌های خارجی و پلتفرم‌هایی مانند نتفلیکس، آمازون و … توانسته‌اند توجه بیشتری به خود جلب کنند.

• مدیریت ناکارآمد و عدم شفافیت: یکی دیگر از مشکلات عمده صداوسیما، مدیریت ناکارآمد و عدم شفافیت در تصمیم‌گیری‌ها و تخصیص منابع است. این موضوع باعث ایجاد نارضایتی و انتقادات گسترده از سوی کارشناسان شده است.

• عدم ارتباط مؤثر با مخاطب: صداوسیما در بسیاری از موارد نتوانسته است به‌طور مؤثر با مخاطبان خود ارتباط برقرار کند. این مشکل ناشی از عدم توجه کافی به نیاز‌های واقعی و تغییرات اجتماعی است که باعث شده این رسانه نتواند توجه نسل جوان را جلب کند.

سحر امامی؛ جلوه‌ی استقامت صداوسیما

صداوسیما در شرایطی که دشمن از تمام ابزار‌های خود برای جنگ روانی و رسانه‌ای علیه ملت ایران استفاده می‌کند، نیازمند تقویت روحیه جهادی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های انسانی متعهد و شجاع است. نمونه اخیر آن، حضور تحسین‌برانگیز مجری این رسانه، سحر امامی، در مواجهه با حمله انفجاری به ساختمان صداوسیما بود؛ اقدامی که نه‌تنها تحسین عمومی را به همراه داشت، بلکه از سوی مقام معظم رهبری نیز مورد ستایش قرار گرفت. این رویداد نشان داد که در دل چالش‌ها، نیرو‌هایی وجود دارند که می‌توانند در صف اول نبرد رسانه‌ای قرار گیرند. بهره‌گیری از این ظرفیت‌ها و حمایت جدی از چنین نیرو‌هایی می‌تواند به تحول ساختاری و محتوایی صداوسیما کمک کرده و این رسانه را به جایگاه شایسته خود بازگرداند.

نتیجه‌گیری

رسانه ملی ایران باوجود تمامی ظرفیت‌ها و امکانات خود، در دهه‌های اخیر دچار بحران‌هایی در زمینه‌های مختلف شده‌است. از ضعف در تولید محتوا گرفته تا عدم توانایی در رقابت با شبکه‌های خارجی، صداوسیما را حتی تا مرز‌های ناکارآمدی هم قرار داده است. برای مثال اتفاقی که در برنامه سیمای خانواده شبکه یک و توهین به مقدسات رخ داد چیزی فراتر از یک خطای ساده بود. خلاصه به نظر می‌رسد، برای بازگشت به جایگاه برجسته مدنظر جامعه، این رسانه باید به اصلاحات اساسی در ساختار مدیریتی، توجه به نیاز‌های جدید مخاطبان و تولید محتوای متنوع و جذاب بپردازد. امید است که صداوسیما با توجه به انتظارات مقام معظم رهبری و بازنگری در روش‌های خود، بتواند به مأموریت فرهنگی خود به‌خوبی عمل کند و در برابر رقابت‌های روزافزون، همچنان جایگاه خود را در میان مردم بیشتر حفظ نماید.

*انتشار یادداشت‌ها به معنای تأیید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.