روایت ناگفته‌های ۱۰ ساله؛ چگونه رؤیای استاد فرشچیان جان گرفت؟

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، محمدرضا مخبر دزفولی، رئیس فرهنگستان علوم در اجتماعی که به منظور گرامیداشت یاد استاد فقید، محمود فرشچیان، برگزار شده بود، ضمن عرض تسلیت به مناسبت ایام سوگواری دهه آخر ماه صفر و درگذشت این هنرمند برجسته، به بیان ابعاد شخصیتی و روایت تلاش‌های ایشان برای حفظ و انتقال هنر‌های اصیل ایرانی پرداخت.

استاد فرشچیان شخصیتی جهانی و دلبسته به ایران و اهل بیت بود

دکتر مخبر دزفولی در ابتدای سخنان خود با تأکید بر اینکه استاد فرشچیان تنها متعلق به خانواده خود یا حتی ملت ایران نبود، اظهار داشت: خدمات و نام ایشان جهانی و آثارشان ابدی است. قرن‌ها زمان می‌برد تا چنین شخصیت‌هایی متولد شوند و اثری ماندگار در سطح جهان از خود به جای بگذارند.

وی با اشاره به دیدار‌های حضوری و تلفنی خود با استاد، افزود: ایشان به ایرانی بودن و اهل بیتی بودن خود افتخار می‌کرد و این موضوع را بدون تعارف و نگرانی بیان می‌نمود. استاد، خود را خادم امام رضا (ع) می‌دانست و به پیشینه تمدنی و تاریخی ایران مباهات می‌کرد. این نگاه عمیق در تمام تابلو‌ها و آثار ایشان مشهود است؛ گویی ایران را بدون اهل بیت و اهل بیت را بدون ایران نمی‌دید و هیچ دوگانگی میان این دو دلبستگی در نگاه ایشان وجود نداشت.

روایت یک دهه پیگیری از دل ناامیدی استاد

رئیس فرهنگستان علوم در بخش اصلی سخنان خود، به روایت چگونگی شکل‌گیری دانشگاه استاد فرشچیان پرداخت و گفت: بیش از یک دهه قبل، زمانی که دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی بودم، یکی از دوستان مشترک، گله‌مندی استاد را به من منتقل کرد. آرزوی استاد این بود که تا در قید حیات است، بتواند هنرجویانی را تربیت کند تا هنر مینیاتور و دیگر هنر‌های را به فراموشی از میان نرود.

وی ادامه داد: به یاد دارم اوایل دهه ۹۰ به منزل ایشان در نزدیکی امامزاده صالح رفتم. وقتی علاقه ما را برای پیگیری مدل استاد-شاگردی دیدند، با ناامیدی بسته‌ای از مکاتبات خود با وزرای علوم دوره‌های مختلف از دهه ۷۰ را به ما نشان دادند. ایشان این درخواست را بار‌ها پیگیری کرده بود، اما متأسفانه به در بسته خورده و بسیار ناامید بود. به من می‌گفت از شما هم توقعی ندارم، چون می‌دانم این کار امکان‌پذیر نیست.

مقاومت‌ها در شورای عالی انقلاب فرهنگی و اصرار بر نام استاد فرشچیان

مخبر دزفولی با بیان اینکه از همان روز قول پیگیری این موضوع را به استاد داد، افزود: فرآیند قانونمند کردن این دانشگاه بسیار طولانی و دشوار بود. پیش‌نویس اساسنامه را با کمک دوستان تدوین و برای استاد که در آمریکا بودند، فرستادیم. ایشان نظرات اصلاحی خود را اعمال کردند. اما وقتی اساسنامه را به صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی بردیم، با مقاومت‌های زیادی از سوی برخی افراد مواجه شدیم. استدلال آنها این بود که این مدل، نظام آموزش عالی کشور را که دارای ضوابط و آیین‌نامه‌های مشخص است، بر هم می‌زند.

وی تصریح کرد: با وجود همه سختی‌ها، پس از مدتی اساسنامه تصویب شد. جالب آنکه وقتی خبر را به استاد دادم، ایشان با فروتنی گفتند نام من را روی دانشگاه نگذارید و آن را دانشگاه هنر‌های ایرانی بنامید. اما من و سایر اعضای شورا اصرار کردیم که این دانشگاه باید مزین به نام استاد فرشچیان باشد و این اتفاق افتاد.

نقش کلیدی دانشگاه آزاد در به ثمر نشستن یک آرزو

دبیر اسبق شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه به چالش انتخاب متولی برای دانشگاه اشاره کرد و گفت: نهاد‌هایی مانند وزارت میراث فرهنگی، دانشگاه تهران و جهاد دانشگاهی برای پذیرش این مسئولیت ابراز تمایل کردند، اما در ادامه همگی به دلایلی کنار کشیدند. تنها کسی که پای این کار ایستاد، جناب آقای دکتر ولایتی بود. با همفکری ایشان، مقرر شد این دانشگاه در ساختار دانشگاه آزاد اسلامی شکل بگیرد.

وی ضمن قدردانی از زحمات رئیس وقت دانشگاه آزاد، شهید دکتر طهرانچی، گفت: باید از حمایت‌های جدی شهید دکتر طهرانچی یاد کنم که با جدیت موضوع را پیگیری کردند. همین ساختمان فعلی دانشگاه، در آن زمان نیمه‌فعال و نابسامان بود که با تلاش ایشان انتخاب و پس از اصلاحات، مراسم افتتاحیه با حضور خود استاد فرشچیان، همسر گرامیشان، وزیر وقت علوم و دکتر ولایتی برگزار شد.

تصویب نظام استاد-شاگردی؛ تحقق آرزوی دیرینه استاد

دکتر مخبر دزفولی بزرگترین مانع نهایی را تصویب سرفصل‌های درسی بر مبنای نظام استاد-شاگردی در شورای گسترش وزارت علوم دانست و خاطرنشان کرد: این فرآیند نیز نزدیک به دو سال به طول انجامید. اما سرانجام حدود دو سال پیش، نظام استاد-شاگردی فقط و فقط برای دانشگاه هنر استاد فرشچیان به تصویب رسید و آرزوی دیرینه استاد پس از یک دوره مجاهدت طولانی محقق شد و ایشان از این بابت بسیار خوشحال بودند.

آرزوی ما تحقق کامل خواسته استاد فرشچیان است

رئیس فرهنگستان علوم در پایان سخنان خود، درگذشت استاد فرشچیان را ضایعه‌ای بزرگ برای جامعه بشری و ملت ایران خواند و گفت: هرچند ایشان امروز در میان ما نیستند، اما خوشبختانه شاگردان و همکارانشان کار را آغاز کرده‌اند و هنر‌های فراموش‌شده در حال پیگیری است. باید از مدیران فعلی دانشگاه، دکتر نامور مطلق و به ویژه دکتر یارزاده که بسیار پرتلاش هستند، یاد کنم. امیدواریم این مجموعه چه از نظر سخت‌افزاری و چه نرم‌افزاری (استاد و دانشجو) در آینده شاهد یک تحول بزرگ باشد و دور نمی‌بینم که این خواسته به یاد استاد فرشچیان ان‌شاءالله محقق خواهد شد.