مجلس سوم؛ شائبه تقلب، پیروزی چپی‌ها

گروه سياسي «خبرگزاري دانشجو»؛ انتخابات مجلس سوم نوزدهم فروردین ماه 1367 برگزار شد، اين انتخابات در حالی برگزار شد که جامعه ایران پیش از انتخابات حوادث مهمی را تجربه کرده بود؛ جمعه خونین مکه، انتخاب آیت الله خامنه ای به عنوان رئیس جمهور، انتخاب پر حرف و حدیث میرحسین موسوی به عنوان نخست وزیر و نیز تشکیل مجمع تشخیص مصلحت نظام به فرمان امام خمینی(ره).

 

انحلال سازمان مجاهدین در مهر ماه ۱۳۶۵ و حزب جمهوری اسلامی در اول خرداد ۶۶ که هر دو با موافقت حضرت امام خمینی(ره) صورت گرفت و انشعاب مجمع روحانیون از جامعه روحانیت از جمله حوادث تاثیرگذار در این دوره از انتخابات مجلس بود؛ در این انتخابات 60 درصد از واجدین شرایط در انتخابات شرکت کردند.

 

با توجه به حساسیت انتخابات، امام در پیام مهمی که خطاب به ملت صادر کرده بودند، آنها را به شرکت قاطعانه در انتخابات دعوت کردند و از آنها خواستند که اگر در زیر بمب و موشک ها هم قرار گرفتند پای صندوق های رای بروند.

 

در آن زمان بیش از 140 بمب به تهران اصابت کرده بود و برخی از ترس شرکت نکردن مردم، پیشنهاد به تعویق انداختن انتخابات را می دادند، اما انتخابات با شکوه و عظمت خاصی برگزار شد.

 

مهمترین واقعه ای که در این دوره مجلس اتفاق افتاد، رحلت امام خمینی(ره) و انتخاب آیت الله خامنه ای به رهبری این بود؛ همچنین اکبر هاشمی رفسنجانی در این دوره در 24 مرداد 1368 از سمت نمایندگی تهران و ریاست مجلس استعفا کرد و به ریاست جمهوری ایران برگزیده شد.

 

 

آیت الله مومن در مورد انتخابات این دوره مجلس می گوید: در مقطع برگزاری انتخابات، بنده عضو هیئت نظارت مرکزی انتخابات بودم. اعضای مزبور پنج نفر بودند که رئیس نظارت در آن مقطع آقای امامی‌کاشانی بود.

 

وزارت کشور در آن ایام در قضیه بازشماری اخلال کرد و فرد گمنامی‌ را که از بچه‌های قم بود، به عنوان فرماندار تهران منصوب نمود که مدت مأموریتش برای دو ماه ایام برگزاری انتخابات بود. در آن زمان خود وزیر کشور –آقای محتشمی پور- هم موضع‌دار بود. فرماندار مزبور، نمایندگان ما را دستگیر و زندانی کرد و همین امر باعث شد که انتخابات با سلامت برگزار نشود.

 

وقتی انتخابات مجلس سوم برگزار شد، گزارش‌هایی داشتیم مبني بر اينکه آرای برخی از کاندیداها را با آن که در صندوق انداخته شده بود، نخوانده‌اند، اما در ذهن حضرت امام مسئله را به این شکل جلوه داده بودند که شورای نگهبان می‌خواهد انتخابات تهران را بی‌جهت ابطال کند.

 

بنده خدمت امام عرض کردم: «شورای نگهبان اصلاً تصمیم بر ابطال انتخابات ندارد و ما انتخابات تهران را صحیح می‌دانیم. منتها دو مطلب در کار است. در حدود 30 شعبه از شعب اخذ رأی، ناظرین ما را دستگیر و زندانی کرده‌اند. وقتی در این شعب، ناظر شورای نگهبان را حبس کرده‌اند، ما حق داریم که دست کم احتمال سوءنیت بدهیم. نهایتاً ممکن است تنها همین چند صندوق را باطل کنیم. گزارش‌هایی هم از ناظرین صندوق‌های دیگر (که حدود 600 صندوق است) به ما رسیده است که دال بر وجود تخلفاتی است که در این صندوق‌ها صورت گرفته؛ برای مثال در یک شعبه، ظاهراً آقای باهنر كمي بيش از 2000 رأی داشته است، ولی تنها دو رأی برای ایشان منظور شده است. ما این صندوق‌های مشتبه را می‌خواهیم بازشماری کنیم و در این بازشماری ممکن است نتیجه آرا، جابه‌جا شود و خلاصه اینکه واقع، معلوم گردد.»

 

بنا شد صندوق‌ها در اختیار ما قرار گیرد. از طرف دفتر امام، آقای محمدعلی انصاری برای نظارت بر شمارش آرا انتخاب شد، اما در نهایت هم صندوق‌ها در اختیار شورای نگهبان قرار نگرفت! تصور بنده این است که وزارت کشور و آقای انصاری با هم هماهنگی کردند و نگذاشتند که صندوق‌های شبهه‌دار در اختیار شورای نگهبان قرار گیرد.

 

در نهایت، حضرت امام را وادار کردند که نامه‌ای برای شورای نگهبان بنویسند و اعلام کنند که انتخابات تهران، صحیح برگزار شده است و صحت آن را اعلام کنید! به نظر ما نبايد مسئله به این شکل انجام می‌شد و خاتمه می‌یافت.

 

بعد از تشکیل مجلس سوم نیز ما بسیار در مضیقه بودیم و وقتی مجلس مصوبه‌ای داشت، در مقابل نظریات شورای نگهبان، مقاومت می‌کردند و هر روز شورای نگهبان را در مقابل طرح‌های فوریت‌دار و دوفوریتی به مجلس می‌کشاندند.

 

آقای محمدعلی انصاری که نماینده دفتر حضرت امام در مرحله بازشماری آرا شد، از تریبون رادیو و تلویزیون مطالبی را مطرح کرد که نسبت به شورای نگهبان، توهین بسیاری شد و ظاهراً همین امر باعث گرديد که آیت‌الله آقای صافی هم از شورای نگهبان استعفا کند.

 

این اتفاق هیچ توجیهی ندارد؛ جز اینکه نگذاشته‌اند که حضرت امام در جریان امر قرار گیرند؛ در نهایت هم ما نتوانستیم بفهمیم که انتخابات دوره سوم مجلس در تهران چگونه برگزار شد.

 

 

در مقابل موسوی لاری، وزیر کشور دوره خاتمی و نماینده مجلس سوم در مورد عملکرد شورای نگهبان نظر دیگری دارد؛ وی می گوید: «وقتی نتیجه انتخابات مجلس سوم در تهران روشن شد، شورای نگهبان شروع کرد به مشکل تراشی، چون نتیجه انتخابات را نمی‌پسندید. ۲۷ نفر در تهران از جریان چپ یا خط امام یا اصلاح‌طلب رای آوردند و سه نفر از جریان اصولگرا که اتفاق عجیبی بود. شورای نگهبان دنبال آن بود که نتایج را مخدوش اعلام کند، اما با حکمیت امام، نهایتا صحت انتخابات تايید شد.»

 

 

اسدالله بادامچیان، عضو حزب موتلفه اسلامی در این مورد می گوید: «آقای محتشمی‌پور انتخاباتی برگزار کرد که پر از مشکل بود تا جایی که برای بازنگری به ما صندوق نمی‌دادند. اشکالات تا حدی بود که با بازشماری بیست سی تا از صندوق‌ها نتیجه تغییر کرد. بنده و آقای عسگراولادی که جزو ۳۰ نفر نبودیم به 17 و 18 رسیدیم. کشور درگیر جنگ بود و امام با حکم حکومتی انتخابات را تایید کرد.»

 

 

حسن روحانی روایت جالبی در مورد تهمت هایی که آن روزها به راستی ها زده می شد، دارد. وی در این باره می گوید: «مجلس سوم شرایط خاصی داشت؛ به طوري كه جو عجیبی در تهران و شهرستان‌ها ایجاد شد و دست آخر جناح راست در اقلیت افتادند و اكثریت قاطع را جناح چپ بدست آورد كه حكم امام در صدور مجوز جدایی روحانیون مبارز از روحانیت مبارز، در آن موثر بود. چپی ها یك لیست 99 نفره اعلام كرده بودند و گفته بودند این افراد با وجود تمایل امام، به نخست وزیری مهندس موسوی رای ندادند.»

 

وی ادامه می دهد: «یك بحث دیگری هم علم كرده‌ بودند و آن بر اساس سخن امام مبنی بر وجود دو اسلام با عنوان اسلام آمریكایی و اسلام ناب محمدی(ص) بود كه آنها می‌گفتند اسلام جناح راستی‌ها، آمریكایی است. حتی در تهران سخنرانی‌ها را به همین بهانه به هم می‌ریختند. من خودم در ماه رمضان همان سال، برای منبر رفتن به مسجدی رفتم كه از نظر آنها، امام جماعتش طرفدار اسلام آمریكایی بود. در آنجا تعدادی جوان دور مرا گرفتند و گفتند كه شما چرا می‌خواهید اینجا منبر بروید؟ من گفتم مگر مشكل چیست؟ آنها گفتند اسلام امام جماعت اینجا آمریكایی است، امام گفته است و ... . من پاسخ دادم، این حرف را نزنید؛ امام كی چنین حرفی زده ‌است؟ در نتیجه این فضا، امام ناچار شد كه بعد از انتخابات اطلاعیه مهمی در حمایت از جامعه مدرسین حوزه علمیه قم صادر كنند و در آن بگویند «مخالفان جامعه مدرسین، اسلامشان آمریكایی است»! در واقع ایشان می‌خواستند قضیه را جبران كنند و فتنه را بخوابانند.»

 

در نهایت مجلس سوم با اکثریت جناح چپ شکل گرفت. از مصوبات مهم مجلس سوم می توان به تدوین برنامه اول توسعه اشاره کرد. مجلس سوم اولویت را بر بازسازی کشور قرار داده بود و برای تحقق این هدف، خصوصی سازی را در عرصه اقتصاد کشور آغاز کرد تا موجب تسریع بازسازی کشور شود.

 

 

محمدكاظم روحاني نژاد، خبرنگار ويژه واحد مركزي خبر در حوزه دولت و مجلس به خاطراتی از این مجلس اشاره می کند: «در مجلس سوم دو نفر نماینده یکی از جنوب و یکی از شمال کشور بودند و تا هر موضوع بحث انگیزی در مجلس سوم رخ می داد این دو یکدیگر را بین صندلی های مجلس دنبال می کردند و کار به کتک کاری و برخی وقت ها به برانکادر می کشید که جناب کروبی، رئیس وقت مجلس زنگ جلسه را فشار می داد و می گفت جلسه برای تنفس تعطیل است، ضمنا برانکادررر بیاورید!.»

 

وی در ادامه خاطراتش آورده است: «نماینده دیگری بود که وقتی اوضاع متشنج می شد بغل دیوار دراز می کشید و از حال می رفت و شانه مالیدن و آب و چای گلاب و ناز و نوازش برایش معمول بود.»