
در دانشگاههاي هنر تعامل علمي، عملي و فرهنگي نداريم
گروه فرهنگي «خبرگزاري دانشجو»؛ تئاتر دانشجويي مقوله مهمي است كه با توجه به فضاي تئاتر كشور، هدف گذاري در اين حوزه مي تواند راهگشاي فعالان اين گونه از تئاتر باشد.
به همين منظور به سراغ بالازاده، مدير گروه تئاتر، هنر و معماري دانشگاه آزاد رفتيم تا در خصوص وضعيت تئاتر دانشجويي بيشتر بدانيم.
«خبرگزاري دانشجو» - به عنوان اولين سوال، امسال گزينش دانشجويان هنر و معماري چگونه و به چه شيوهاي خواهد بود؟
بالازاده: دانشگاه آزاد امتحاني را برگزار ميكند و بعد افرادي انتخاب ميشوند و به اينجا و دانشگاههايي كه رشته نمايش دارند، معرفي ميشوند.
دانشجويان معرفي شده، از نيمه دوم امسال بر مبناي گرايش انتخاب مي شوند؛ دانشجويان مي توانند از همان ابتدا چهار گرايش بازيگري، طراحي صحنه، ادبيات نمايشي و كارگرداني را برگزينند.
از ترم آينده دانشجو بر اساس گرايش وارد دانشگاه مي شود؛ اين در حالي است كه در گذشته دانشجو وارد دانشگاه ميشد و بعد از دو سال و بعد از بررسي ها، تعيين گرايش ميكرد.
البته تعيين گرايش، دشواريهايي را به همراه دارد؛ براي اينكه ما نظارتي نداريم و هنوز هم مشخص نيست كه دانشجويان بر چه مبنايي تعيين گرايش خواهند كرد.
در گذشته تعيين گرايش بر اساس شايستگي صورت مي گرفت؛ يعني كسي كه طراحي قوي داشت براي طراحي صحنه انتخاب ميشد يا اگر به گرايش كارگرداني خيلي علاقهمند بود بر اساس استعدادش در آن رشته پذيرفته مي شد، ولي حالا نميدانيم كه دانشجويان از نيمه دوم سال چطور انتخاب، و وارد دانشگاه خواهند شد.
«خبرگزاري دانشجو» - آيا واحدهاي درسي هم تغيير خواهد كرد؟
بالازاده: واحدهاي درسي زير نظر شوراي عالي انقلاب فرهنگي در دست بررسي مي باشد؛ البته تا الان چيزي به ما ابلاغ نشده است، ولي اگر ابلاغ شود، قاعدتاً بر اساس نظرات شوراي عالي انقلاب فرهنگي خواهد بود.
گفته مي شود كه بعضي از دانشگاه ها نظرات خود را براي شوراي عالي انقلاب فرهنگي كه زير نظر وزارت علوم است، منعكس كرده اند تا تصميم درستتري گرفته بشود.
«خبرگزاري دانشجو» - شما به عنوان مديرگروه، جايگاه و آينده كاري دانشجويان تئاتر، بخصوص دانشجويان خودتان را چگونه ميبينيد؟ و توصيه شما به دانشجويان تئاتر چيست؟
بالازاده: دانشجويان بايد از دبيرستان تئاتر را شروع كنند؛ يعني علاقه آنها به اين رشته از دبيرستان شكوفا بشود؛ اينكه بخواهيم از دانشگاه براي آموزش شروع كنيم كار اشتباهي است و گزينش ها بايد از دبيرستان و به نسبت علاقه دانش آموزان صورت بگيرد تا در مقطع بالاتر خيلي راحتتر پيش بروند و حتي متخصص بشوند؛ به اين معني كه بدانند در چه حوزهاي ميخواهند كار كنند؛ در اين صورت بسياري از دانشجويان متخصص خواهند شد.
تصور دانشجو اين است كه دانشگاه بايد آموزش دهد؛ در صورتي كه دانشگاه به دانشجو خط ميدهد و ياد دادن مرحلهاي است كه در مدرسه انجام ميگيرد؛ دانشگاه نقش هدايتي دارد، اما گمان دانشجو بر اين است كه دانشگاه بايد به او چيزي ياد دهد و بر همين مبنا در مورد استادان و درسها اظهارنظر ميكند كه 80 درصد اين اظهارنظر ها غلط است؛ چون در واقع معلم نقش هدايت دارد تا آموزش و اين خود دانشجوست كه بايد حركت كند.
دانشجويان چون بر اساس علاقه انتخاب نميشوند، در بسياري از اوقات انتظار دارند كه به آنها آموزش داده شود؛ اين در حالي است كه دانشگاه مدرسه نيست، بلكه محلي است براي تعامل استاد و دانشجو در جهت رشد و پويايي هر دو نفر.
اگر دانشجو از قبل به تئاتر علاقه نداشته باشد، با يك معضل بزرگ روبرو ميشود و آن اينكه مدرك دارد، اما كار بلد نيست.
بايد نياز جامعه در خصوص رشتههاي هنري سنجيده شود و در اين زمينه برنامهريزي دقيق صورت گيرد كه منظور از جامعه همان آموزش عالي است. در ايران آموزش عالي هيچ برنامهاي براي آينده دانشجويان ندارد؛ يعني افراد وارد دانشگاه ميشوند، درس ميخوانند، مدرك ميگيرند و تمام ميشود؛ به طوري كه دانشجويان بسيار بااستعدادي داريم كه الان در آژانس هواپيمايي كار ميكند.
«خبرگزاري دانشجو» - حضور دانشجو در جشنوارههاي تئاتر نشانه موفقيت است يا شكست؟ آيا حضور در جشنواره براي دانشجويان تئاتر بايد دغدغه باشد؟
بالازاده: همين مسئله كه در مورد آموزش گفتيم در مورد جشنواره هم صادق است. ما جشنواره هاي زيادي را در سراسر كشور برگزار مي كنيم كه اتفاقا 90 درصد آنها بيمحتواست. شركت يا شركت نكردن در اين جشنواره ها ملاك دانشجوي خوب بودن نيست بلكه علاقه، كار و مطالعه دوش به دوش هم نشانه موفقيت دانشجو است. شركت در جشنواره زمان زيادي را از دانشجو مي گيرد و بعد از اينكه جشنواره تمام ميشود نه دانشجو استفادهاي از جشنواره برده و نه دانشگاه و به قول قديمي ها دانشگاه متوجه مي شود كه از اينجا رانده و از آنجا مانده شده است.
به نظر من جشنواره دو مرحله دارد؛ يك مرحله جنبه آموزشي است، يعني جشنواره محلي است براي گفتمان، تعامل و آموزش نه محلي براي خود نشان دادن، بخصوص جشنواره بينالمللي كه دانشجويان خارجي حضور دارند تا با دانشجويان ما ارتباط برقرار كنند و تعامل داشته باشند، اما عملا جشنواره معنياش اين است كه چند تا كار اجرا شود و عدهاي هم بيايند داوري كنند و در نهايت مبلغي پاداش به هر دو طرف بدهند. پژوهشي كه در نهايت انجام ميگيرد عبارتند از چند كتاب و بولتنهاي كه بعد از جشنواره كاملا بيارزش است، در صورتي كه اين بولتن ها اسنادي هستند در مورد تاريخ تئاتر ما در آن سال، اما عملا چنين نيست بلكه بولتن خبري است نا آموزشي داشتن چند جشنواره محسوس با كيفيتي كه جبنه آموزشي و فرهنگي داشته باشيم بهتر از كثرت آن ميباشد.
«خبرگزاري دانشجو» - رسالت تئاتر نسبت به فرهنگ جامعه چگونه است و اين رسالت براي دانشجوي تئاتر و دانشگاه تعريفي دارد؟ آيا دانشجوي تئاتر در دانشگاه به دنبال فرهنگسازي ميباشد؟
بالازاده: من اين رسالت را نه در دانشگاه مي بينم و نه بين دانشجويان و در اين ميان هر دو طرف مقصرند؛ چرا كه يكي از وظايف دانشجويان در دانشگاه فرهنگسازي است، اما عملا آنها كار خود را انجام نميدهد؛ چرا كه درگير آموزش هستند. ما در دانشگاه تعامل علمي، عملي و فرهنگي نداريم.
«خبرگزاري دانشجو» - غيبت واحدهاي درسي چون تئاتر خياباني و تئاتر درماني و كودك و نوجوان و نمايش خلاق و پردهخواني و ... با توجه به نياز جامعه براي چيست؟
بالازاده: من معتقد به پرورش هستم نه آموزش. خود من اين رشته را نخواندهام، اما با علاقه آنچه را كه لازم بوده مطالعه كردهام، هم در مورد تعزيه و هم نقالي؛ چرا چون به آن علاقه دارم. مواردي كه شما گفتيد به واحدهاي درسي نيازي ندارد؛ چرا كه با دو واحد درسي نقالي نمي توانيم نقال تربيت كنيم. تربيت نقال در گذشته يك اصولي داشته است؛ سالها شاگرد بايد در كنار استاد مطالعه ميكرده و از نظر حافظه و اخلاق سنجيده ميشد. حتي غذا خوردن شاگرد نيز زير نظر استاد بوده است، اينها را ميتوانيد در كتاب طراز اخبار كه در كتاب نقالي است پيدا كنيد.
«خبرگزاري دانشجو» - نسبت خروجي دانشجويان تئاتر و فعاليت آنها در اين زمينه به شيوه آموزش بر ميگردد يا دانشجو؟
بالازاده: ما بايد برنامهريزي داشته باشيم. من در مورد ورود گسترده دانشجو و رقابت كاري و هنري آنها بعد از دانشگاه موافق نيستم اين موضوع بايد دقيق بررسي شود؛ چرا كه ما نبايد توقع داشته باشيم كه با شعار به اهداف خود برسيم.
«خبرگزاري دانشجو» - آيا رشتهديگري مانند تئاتر عروسكي در گروه تئاتر اضافه خواهد شد؟
بالازاده: من با توجه به شرايط فعلي دانشگاه بعيد ميدانم چنين اتفاقي بيفتد.
«خبرگزاري دانشجو» - به عنوان آخرين سوال پرداخت شهريه براي تحصيل اين حق را به دانشجو ميدهد كه از بيشترين و بهترين امكانات بهره ببرد.
بالازاده: اساسا دانشجو چه دولتي و چه آزاد متوقع مي باشد، به خاطر اينكه دانشجو است. دانشجو توقع دارد كه بسياري از امتيازات را داشته باشد. ما چون در كارهايمان برنامه ريزي نداريم باعث ايجاد چنين وضعيتي مي شود البته من حق را به دانشجو ميدهم كه چون شهريه هم ميپردازد خواهان بهترينها باشد، اما نصيبش نميشود و در عوض از اين سمت با كمبود امكانات مواجهه است و شرايطش نامناسب مي باشد كه باعث مي شود تا انتظاراتش برآورده نشود كه البته حل اين مشكل نيز تعامل طرفين را مي طلبد؛ به عنوان مثال ما در بسياري از دانشگاهها فضاي سبز نداريم چه برسد به موارد ديگر.
«خبرگزاري دانشجو» - توصيه شما در اين شرايط به دانشجويان تئاتر چيست؟
بالازاده: من هميشه به دانشجويانم ميگويم كه جامعه به سمت تخصصي شدن ميرود و ما امروز در تئاترمان نياز به متخصص در زمينه هاي مختلف داريم، بنابراين توصيه من به دانشجويان اين است كه در يك شاخصه مطالعه كنند و در همان شاخه هم فعاليت كنند؛ اين راز موفقيت دانشجوي تئاتر است.