برخی اشعار آن‌قدر حرمت می‌شکنند که مو به تن سیخ می‌شود

به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، صبح امروز نشستی تخصصی در موضوع ادب و شعر آئینی با حضور مجاهدی شاعر و دبیرکنگره شعر آئینی شفق، موسوی گرمارودی، شاعر، دکتر سنگری، محقق و ادیب و ولیئی، محقق شعر و ادب در حاشیه کنگره شعر آئینی شفق برگزار شد.

 

ابتدا مجاهدی با تعریف و گسترش شعر آئینی آغاز کرد و گفت: هر مقوله‌ای که به نحوی متاثر از تعالیم وحیانی، آمیزه‌های روایی و منابع متقن تاریخ اسلام باشد می‌تواند جزء گستره شعر آئینی قرار گیرد.

  

حال به ببنید چه قلمروی گسترده می‌تواند در این گستره قرار بگیرد.

 

وی ادامه داد: یک قسم از شعر آئینی شعر ولایی و شعر اهل بیت(ع) است، برخی اشتباه می‌کنند و گمان می‌برند شعر آئینی همان شعر ولایی است ولی شعر آئینی مترادف با شعر اهل بیت نیست.

  

اگر با تعریفی که من گفتم تاریخ ادبیات را نگاه کنیم حدود 75 درصد ادبیات منظوممان شعر آئینی است، پس از وی موسوی گرمارودی با اشاره به اینکه بررسی تاریخی شعر آئینی حوصله‌ای وسیع می‌طلبد، گفت: در این فرصت کوتاه به دو آسیب بزرگ که مهلکه‌ای برای شاعران است اشاره می‌کنم.

 

 وی در توضیح اولین آسیب گفت: مهلکه اول غلو است، متاسفانه برخی از شعراء زمانی که در سرازیری می‌افتد و ترمز می‌برند به این ورطه می‌رسند.

 

شاعر آئینی کشورمان ادامه داد: یکی از دلایل علاقه ما به اهل بیت(ع) این است که آنها به ما توحید را یاد دادند بایدتوجه کنیم که حتی اگر از سر جهل یا ترمز بریدن نیز غلو کنیم باز هم نابجاست.

 

گرمارودی بااشاره به روایتی از امام رضا (ع) افزود: روایت داریم کسی در حضور امام رضا (ع) به خاطر علاقه به ایشان تعبیر غلوآمیز گفت امام چند بار رنگشان عوض شد و به سجده افتادند و سپس او را شتم کردند.

 

وی در توضیح تفاوت غلو و مبالغه گفت: این مسئله بسیاری باریک و دقیق است زیرا ما یک صفت به نام مبالغه در شعر داریم باید توجه کنیم تفاوت مبالغه و غلو را اشتباه نکنیم.

 

محقق برجسته کشورمان آسیب دوم را رعایت نکردن حرمت اهل بیت (ع) دانست و عنوان کرد: مهلکه دیگر در مقابل آسیب قبل قرار می‌گیرد و آن این است که رعایت نکنیم چگونه درباره اهل بیت (ع) شعر بسراییم مثلا برخی می‌خواهند تعابیری در رابطه با حضرت زینب بسرایند امام منجر به حرمت شکنی ایشان می‌شود.

 

آقای مجاهدی قبل از جلسه به من اشعاری را نشان داد که مو به تنم سیخ شد اصلا نمی‌توانم آنها را در اینجا بخوانم اما برخی از تعابیر را می‌توانم در اینجا ذکر کنم مثلا می‌گویند «زینب ستم کش» در حالی که حضرت زینب کوه ایستادگی بود این تعابیر خوب نیست.

 

موسوی گرمارودی در نهایت گفت: سی سال قبل در تلویزیون همین آسیب را عرض کردم و مثنوی که برای حضرت زینب گفتم برای این منظور بود برخی تعابیری که برای دوستان دبیرستانی و یا برای معشوق‌های زمینی استفاده می‌کنند مناسب اهل بیت نیست.

 

دکتر سنگری سومین محققی بود که در این نشست به سخنرانی پرداخت که وی پس از یادآوری نام و یاد مرحوم آیت الله بهجتی و خلیل عمرانی به انتقاد از این کنگره و نشست پرداخت و گفت: فرصتی اندک مثل  این نشست و گره خوردن دو حوزه جدا از هم یعنی موضوع اشعار استاد بهجتی و شعر آیینی موجب می‌شود برای یکدیگر تنگنا ایجاد کنند.

 

محقق برجسته کشورمان در ادامه پیشنهاد داد: کنگره‌ای با عنوان شعر روحانیت تشکیل دهیم ما به خصوص در دوران انقلاب و پس از آن روحانیون شاعر بسیاری داشته‌ایم حضرت امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری دو نمونه از این روحانیون شاعر هستند.

 

سنگری در خصوص کنگره شعر آیینی گفت: کنگره شعر آیینی سخت مبهم است روی کلمه سخت تأکید می‌کنم زیرا ترانه‌مند نیست در تعریف شعر آیینی کمتر دقت کرده‌ایم.

 

وی با طرح چند سوال ادامه داد: اولا آیین چیست؟ مثلا اگر کسی برای آیین‌های محلی شعر بگوید این را نیز شعر آیینی می‌دانیم مثلا در منطقه شمال کشور در هنگام آیین برداشت برنج شعر دارند آیا این اشعار نیز آیینی است.

 

وی با توجه به دیگر آیین‌ها افزود: آیا شعرهای که در آیین عروسی سروده می‌شود شعر آیینی است یکی از آیین‌های که بسیار مهم است و با دین نیز گره خورده عید نوروز است که اشعار بسیاری نیز در این خصوص داریم آیا این اشعار آیینی هستند.

 

سنگری با این سوال که آیا شعر آیینی دینی با شعر آیینی تفاوت دارد ادامه داد: شعر آیینی دینی دو حوزه بزرگ نیایشی و ستایشی دارد اما ما به شعرهای نیایشی کمتر پرداخته‌ایم چندی پیش صد دفتر شعری را بررسی کردم دیدم فقط پنج دفتر شعر با اشعار نیایشی آغاز شده‌‌اند. ما می‌دانیم در تمام اصولوب‌های دینی نیایش سرآغاز بوده است این موضوع هنوز تعریف نشده و باید کار بسیاری انجام شود.

 

ولیئی چهارمین و آخرین سخنران این نشست بود که بحث خود را با انتقاد از زمان این نشست آغاز کرد و گفت: اگر بجث پژوهش و کاویدن شعر دینی و شعر ادبی اهمیت دارد باید این نشست فرصت بیشتری می‌داشت.

 

این محقق کشورمان ادامه داد: بحث نامگذاری ژانرهای ادبی به حوزه های ادبی از گذشته وجود داشته است نامگذاری شعر آیینی علت‌های گوناگونی دارد یکی از دلایل در بررسی خود شعر آیینی جست وجو می‌شود.

 

وی افزود: این نگاه نگاهی حداقلی به شعر و آیین است شعر اصلا متافیزیک است بنابراین نمی‌توان شعری یافت که مایه‌ای از معنویت نداشته باشد.

 

ولئی عنوان کرد: من نیز مانند آقای سنگری دو تحقیق در خصوص اشعار آیینی انجام داده‌ام و دیدم شعر نبوی به نسبت دیگر اشعار بسیار کم است شعر توحیدی که تقریبا در میان اشعار گم می‌شود یعنی این‌قدر به این نوع اشعار کم پرداخته شده است من این مسئله را چیزی جز نگاه حداقلی به شعر آیینی نمی‌دانم این مشکل از آنجا ناشی می‌شود که شاعران نیز مانند دیگران به ورطه کنگره محوری افتاده‌اند یعنی مدام به دنبال شعر برای کنگره‌ها هستند.

 

وی ادامه داد: مخاطبان شعرهای قدیم و بزرگ «انسان بماهوانسان بود» ولی برای بسیاری از شعرا مخاطبان، جمع خاصی از انسان‌ها در یک کنگره خاص هستند و برای همان جمع شعر می‌سرایند به نظر من جامعه ما تشنه شعر ادبی، اخلاقی و القایی است در اینجا دکتر سنگری به طنز گفت مشکل این است که خدا کنگره ندارد.

 

لازم به ذکر است صبح امروز نخستین کنگره شفق با حضور حجت الاسلام دعایی مدیر مسئول روزنامه اطلاعات، مجاهدی شاعر برجسته و دبیر کنگره، موسوی گرمارودی شاعر و ادیب و محقق، دکتر سنگری ادیب و محقق، محمد زمانی شاعر، ولئی محقق شعر و ادب و جمعی از شاعران و محققین شعر و ادب برگزار شد.