مجتبی راعی: سینما زمانی درست می‌شود که بدانیم از آن چه می‌خواهیم
به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، نشست پرسش و پاسخ فیلم سینمایی «ترنج» صبح امروز با حضور مجتبی راعی، کارگردان؛ رضا نادی و محمود پاک نیت، بازیگران؛ هاشم موسوی، فیلمبردار؛ امیر سحرخیز، جلوه‌های ویژه و محمدرضا شهیدی فر، مجری در سالن کنفرانس مرکز همایش های برج میلاد برگزار شد.
در ابتدای جلسه مجتبی راعی گفت: وقتی فیلم «تولد پروانه» را ساختم مدام به من می‌گفتند که از این نوع فیلم ها بسازم، حتی ایده‌های عارفانه‌ای را نیز از مرحوم دولابی گرفتم اما در آن زمان این ایده‌ها قابلیت تبدیل شدن به فیلم نامه را نداشتند؛ سرانجام در سال 90 احساس کردم که می‌شود از این طرح‌ها فیلم ساخت.
وی ادامه داد: من به سینمای مولف اعتقاد ندارم، سینما کاری کاملاً گروهی و جمعی است و من با گروهی کاملاً صمیمی این فیلم را ساختم بنظر من رضا ناجی با خود چیزی در فیلم آورد ، خیلی ها وقتی نقش آقای پاک نیت را می‌دیدند می‌گفتند باید این را یا حذف کنی یا چیزی به آن اضافه کنی اما کم کم شکل خود را یافت و ثمره آن یک فیلم بی کیفیت شد که آن را در بخش مسابقه جشنواره فجر نپذیرفتند.
وی گفت: من با جشنواره هیچ کاری ندارم اما بنظرم ریل گذاری بی کیفیت شده و به خیابان رفته است و ارزش هر فیلمی به میزان دستمزدهایی است که ستارگان آن فیلم می گیرند.
راعی در ادامه تصریح کرد: فرهنگ رده 4 ، رده 10 شده است ، سیاستمداران ما هرچیزی را به روز می‌خواهند اما فرهنگ چیزی نیست که به روز باشد ، بنظرم رئیس جمهور آینده باید کارنامه ریاست سازمان سینمایی را بررسی کند، آدم سیاسی نمی‌تواند کار فرهنگی انجام دهد و فرهنگ را باید به دست اصحاب فرهنگ سپرد.
کارگردان فیلم ترنج ادامه داد: من فیلمنامه را به بنیاد فارابی ارائه دادم اما آنجا رد شد و هرکسی زیر بار این نوع فیلمنامه نمی‌رفت به این عنوان که سینما باید سینمای بدنه باشد سرانجام در بخش بین‌المللی صدا و سیما آن را ساختیم.
این کارگردان ادامه داد: خیلی ها به من می‌گفتند که انتخاب آقای ناجی در این نقش در فیلم ترنج مناسب نیست چرا که ایشان در فیلمهای آقای مجید مجیدی نقش یک ترک خوش زبان پر هیاهو را بازی کردند، من به این فکر کردم و کم کم نگرانم کرد اما آقای ناجی به من گفت من در دست تو مثل موم هستم هرچیزی می‌خواهی با من بساز ، حین فیلمبرداری متوجه شدم که واقعاً همینطور است.
راعی ادامه داد: ما 75 جلسه در زنجان، همدان ، 2 سکانس در تهران و 1 سکانس به نیابت از پاریس جلسه داشتیم،
وی در مورد بودجه فیلم نیز اظهار داشت: 1 میلیارد بودجه فیلم است و سر افکنده نیستم که بگویم این میزان برای فیلم بودجه هزینه شده است.
وی در پاسخ به این سوال که آیا این بودجه متعلق به بخش خصوصی است یا خیر، گفت: خیر بخش خصوصی ما برای این فیلمها سرمایه گذاری نمی‌کنند بلکه همانطور که گفتم بخش برون مرزی صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران سرمایه گذار این فیلم است.
راعی در ادامه توضیح داد: وقتی تولد پروانه اکران شد به من گفتند حدود 1000 نفر این فیلم را دیده‌اند ، من نمی‌توانم باور کنم که از جمعیت 12 میلیون نفری تهران فقط 1000 نفر فیلم را دیده باشند البته اکران، ساز و کار خاصی دارد و حتی فیلمهایی که در آنها ستاره‌هائی وجود دارد نصف وامشان را از جاهایی می‌گیرند که پس نمی‌دهند، شما بروید لیست بدهکارهای فارابی را نگاه کنید .
در ادامه جلسه پاک نیت نیز در مورد ایفای نقش در فیلم ترنج گفت: این فیلم هفتمین همکاری من با آقای راعی است ، سینمای ایشان برای من یک سینمای خاص است ، من از کار کردن با آقای راعی لذت بردم و چیزهایی یاد گرفتم ، من اهل تملق نیستم اما امروز که کار را دیدم به همکاری در آن افتخار کردم ، اگر آقای راعی به من بگوید بیا یک پلان از جلوی دوربین من رد شو این کار را انجام می‌دهم چرا که معتقدم فکری که او دارد بسیاری از کارگردانان سینما ندارند.
در ادامه این نشست رضا ناجی گفت: من بعد از آواز گنجشک‌ها به این فکر بودم که چه نوع فیلمهایی به من پیشنهاد می‌شود ، 2 سال پیشنهاد خوبی نداشتم، 20 روز مانده به عید نوروز (سال 90) آقای راعی با من تماس گرفتند و گفتند با هیچکس قرارداد نبند و فیلم نامه را برایم ایمیل کردند و شبانه آن را خواندم و دیدم فیلم نامه ای که دنبالش بودم همین است، ما قرار داد بستیم و گفتند یک ماه دیگر کار شروع می‌شود اما این یک ماه تبدیل به 5 ماه شد.
در این مدت زمانی 2 فیلم سینمایی به من پیشنهاد شد که آنها را نپذیرفتم .
ناجی ادامه داد: نقش من در ترنج نقش یک هنرمند ساکت خونسرد و زودرنج است ، من به آقای راعی گفتم من در دست شما عین موم هستم و هرکاری که ایشان خواستند برای ایفای نقش انجام دادم.
در ادامه جلسه مرادی اظهار داشت: فیلمی که امروز نمایش داده شد بخش هایی از کارهای فنی‌اش باقی‌مانده و برای اینکه سعی کردیم کار به جشنواره برسد کمی اشکالات فنی دارد و آنها را در اکران رفع می‌کنیم.
وی ادامه داد: ما باید در صحنه‌ها نور صحنه را با جلوه‌های ویژه ساخته شده منطبق می‌کردیم، آقای راعی سعی داشتند هیچ پیچیدگی در دکوپاژ وجود نداشته باشد، ایشان به من می‌گفتند سعی کنید چیزی را نبینیم مگر همان چیزی که مورد نظرمان است.
روح پروری که طراحی صحنه این فیلم را برعهده داشت، در این باره گفت: ما در پیش تولید فیلم به دانشگاههای مختلف رفتیم و کتابهای نقاشی متعددی خواندیم، در حوزه علمیه اصفهان 114 تصویر در مورد بهشت و جهنم را دیدیم و بررسی کردیم .
سحرخیز در مورد جلوه‌های ویژه فیلم اظهار داشت: پیش از هرچیز باید از سه گروه جلوه‌های بصری ، صداگذاری و موسیقی تشکر کنم ، ما اطلاعاتی از سینمای غرب درمورد جهنم داشتیم اما برداشت ما از منابع مکتوب چیز دیگری است و باید کار شرقی تر می‌شد؛ ما در این کار شانس این را داشتیم چیزهای جدیدی را تجربه کنیم و با وجود اینکه پرس پکتیو در مینیاتور بسیار کم است اما فکر می‌کنم توانستیم کار جدیدی را ارائه دهیم.
راعی نیز در ادامه سخنان سحرخیز تأکید کرد: ما در این فیلم از پرده سبز زیاد استفاده کردیم که معمولاً اصلاً معلوم نیست در ضمن ما برای پیدا کردن فرش مورد نظر 30 تا 40 فرش دیدیم تا فرشی را پیدا کنیم که دور آن اشکال هندسی باشد به سبک هنرهای مینیاتور درون آن را تشکیل داده باشد ، ما فرش را طراحی کردیم البته با ماشین .
راعی درباره اینکه آیا بازهم قصد دارد چنین فیلمهایی بسازد گفت: با وجود اینکه تلویزیون و سینما به تخریب ذائقه مخاطب بسیار کمک می‌کند اما اگر شرایطش فراهم شود بله دوباره این فیلمها می‌سازم.
کارگردان فیلم ترنج ادامه داد: ما به حد حداکثری برخی از دیالوگها مبنی بر اندیشمندی مرد فکر کردیم اما بنظرم اگر بیش از این دیالوگها حذف می‌شد این فیلم فیلمی توریستی می‌شد.
راعی درمورد اینکه آیا حقیقتاً دغدغه شما مخاطب نیست، گفت: این سوال دو وجه دارد اینکه من دو چشم آبی را بیاورم و فیلم بسازم اما که این کار از دست من بر نمی‌آید چرا که این کار را بلد نیستم اما من قطعاً به مخاطب فکر می‌کنم و امیدوارم روزی برسد که فیلم من مخاطب گسترده داشته باشد.
وی ادامه داد: موضوع فیلم درمورد مرگ اندیشی است و وقتی شخصی به مرگ می‌اندیشد یا باید خودکشی کند یا سعی کند تنها نباشد.در این بین این نیز بدرد می‌خورد.
در پاسخ به این سوال که آیا با پذیرفتن این نقش از تکرار شدن نگران نبودید گفت: من در فیلمهای مختلف ، شغلها و نقشهای متفاوت داشتم در باران، بچه‌های آسمان، آواز گنجشک‌ها و غیره هرکدام نقش متفاوت داشتم. نقشهای من الهام گرفته از اجتماع است ، من هیچوقت در فیلمها ادا در نمی‌آورم.
در ادامه نشست راعی درباره اینکه چرا فیلم را آهسته و پنهان ساختید بیان داشت: باور کنید یک عده‌ای از دوستان اگر مطلع می‌شدند نمی گذاشتند فیلم را بسازم ، بله همینطور بود آن را بی سر و صدا ساختم این هم از ترسمان بود.
وی ادامه داد: کمال تبریزی فیلمنامه ارائه بود که آن را رد کردند ما از اینکه حمیدنژاد ، پور احمد و تبریزی فیلم نمی‌سازد خوشحالیم و می‌گوییم جوانگرایی کردیم ، جوانگرایی که بیرون کردن پیرها نیست.
وی ادامه داد: وقتی عرصه مرگ و مرگ اندیشی در فیلم وارد شده است همه چیز را در فیلم یکدست می‌کند، من در فیلمم سعی کردیم یک جهان در فیلم ساخته شود که فکر می‌کنم انجام شد.
وی در ادامه با اشاره به یکی از صحنه های فیلم مبنی بر توصیه به تایید شدن توسط 40 نفر گفت: آنجا که به آقای محجوب پیشنهاد می‌شود که 40 نفر وی را تایید کند گفت: این یک حدیث است که طوری زندگی کنیم که وقتی مردیم چهل نفر تائیدمان کنند نه اینکه یک ملت بگوید بله ...!
راعی در پایان سخنان خود گفت: سینما وقتی درست می‌شود که بدانیم از آن چه می‌خواهیم، زمانی رو فیلمهای معنا گرا روی آوردند و زمانی دیگر به سینمای بدنه و فکر می کنند با یک فیلمنامه بد و یک بازیگری که 200 میلیون به آن دستمزد بدهند می توان فیلم خوب ساخت، وقتی 2 تا از همین فیلمنامه ها فروخت مدام بر سر فیلمهای دیگر زدند.
ما سیاسی فکر می‌کنیم اگر کسی با باند ما باشد حتی اگر در خارج کشور ، فیلمهای آنچنانی ساخته باشد بازهم آنرا می‌پذیریم.