مناظره اول؛ خلاقیتی که خیلی به مذاق مخاطب خوش نیامد

گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»؛ اولین مناظره کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری با محوریت مباحث اقتصادی عصر دیروز از شبکه اول سیما و به مدت 4 ساعت پخش شد. مناظره‌هایی که عزت‌الله ضرغامی رئیس سازمان صداوسیما از کاندیداها خواسته بود با برنامه و با آمادگی کامل در آن شرکت کنند، اما در عمل به یک طنز تلویزیونی تبدیل شد.

این مناظره جدید و ابتکاری که با حضور هر هشت کاندیدای ریاست جمهوری برگزار شد دارای ایرادات و نواقص جدی و غیر قابل اغماضی بود. البته، این نکته که به دلیل تعدد کاندیداها و کمبود وقت، امکان برگزاری مناظره‌های دو طرفه نبود قابل قبول است اما این که مناظره‌ها با این شیوه غلط برگزار شود که در آن تمام مباحث مطرح شده ابتر بماند و در نتیجه، مخاطب به هیچ جمع‌بندی و دیدگاه روشنی در مورد کاندیداها نرسد پذیرفتنی نیست.

در واقع، مشکل اصلی بخش اول مناظره، اشکال ساختاری آن بود که از کاندیداها خواسته می‌شد پاسخ یک سوال کارشناسی و دقیق را در دو تایم 3 و 2 دقیقه‌ای و مجموعا در 5 دقیقه بدهند و نامزدهای دیگر نیز به مدت یک و نیم دقیقه آن پاسخ را نقد کنند! چیزی که بیشتر شبیه شوخی است تا یک بحث جدی آن هم در حد و اندازه‌های رویدادی مانند انتخابات ریاست جمهوری.

بخش دوم این به اصطلاح مناظره هم که اوج کج سلیقگی، بی برنامگی و بی تدبیری کارشناسان و صد البته مدیران ارشد صداوسیما بود. جایی که مناظره را با جلسه کنکور و مسابقه هوش اشتباه گرفتند و به بدترین نحو ممکن به طرح سوالاتی پرداختند که نه در شأن کاندیداهایی بود که هر یک دارای تحصیلات بالای دانشگاهی و بعضا استاد دانشگاه بودند و نه در شأن مردمی بود که به امید رسیدن به یک دیدگاه منطقی در خصوص کاندیداها 4 ساعت از وقت خود را صرف دیدن این شوی تلویزیونی کردند.

جالب اینجا بود که مجری محترم که اتفاقا قربانی اصلی این طراحی غلط بود در مقابل اعتراض به حق چند تن از کاندیداها به نحوه طراحی برنامه، از سوالات تستی خود دفاع می‌کرد و اصرار داشت که این سوالات، تستی نیست بلکه برای سنجش دیدگاه کاندیداها مطرح شده است. اما به این سوال جوابی نداد که اگر این سوالات تستی نیست پس چرا به کاندیداها اجازه توضیح در مورد سوالات را نمی‌دهد و از آنها می‌خواهد صرفا با گفتن گزینه بله یا خیر به سوالات پاسخ دهند؟!

مجری محترم برنامه در ابتدا خطاب به مخاطبان و البته کاندیداهای از همه جا بی خبر گفت که این شیوه مناظره براساس کار کارشناسی و نظریات مطرح شده از سوی اساتید رشته ارتباطات و رسانه طراحی شده است. بهتر است صداوسیما نام این کارشناسان و اساتید را به همراه سوابق رسانه‌ای و فکری آنها به صورت رسمی اعلام کند تا مشخص شود صداوسیما از نظرات کارشناسی کدام طیف از اساتید سود می‌برد که نتیجه آن اجرای مناظره‌هایی می‌شود که بیشتر به مسابقات تلویزیونی و سرگرم‌کننده دست چندم شباهت دارد تا مناظره‌های جدی انتخابات ریاست جمهوری.

از طرف دیگر، تایم این مناظره هم بسیار طولانی بود. 4 ساعت نشستن پای تلویزیون و تماشای یک مناظره اقتصادی نتیجه‌ای جز خستگی و بی حوصلگی مخاطب و به احتمال زیاد تغییر کانال تلویزیون توسط او نداشت. شاید هم به همین دلیل بود که طراحان سعی کرده بودند برای رفع خستگی مردم و نگه داشتن آنها پای تلویزیون از شیوه سوالات تستی و پرسیدن نظر کاندیداها در مورد عکس‌های مختلف استفاده کنند.

عصر دیروز باز هم مشکلات جدی و عمیق صداوسیما که گلایه دلسوزان داخل و خارج سازمان، افکار عمومی و صاحب‌نظران را طی سال‌های اخیر در پی داشته است سر باز کرد. صداوسیما با انجام این مناظره‌ها یک بار دیگر نشان داد که مشکل اصلی آن نه به کمبود بودجه و مسایل حاشیه‌ای بلکه به فقدان نیروهای به معنای واقعی کارشناس، اهل فکر، آشنا با رسانه و عمیق بر می‌گردد که یا خود صداوسیما آنها را مورد غضب قرار داده و با آنها همکاری نمی‌کند یا آنها امیدی به این صداوسیما و تحول آن ندارند و ترجیح می‌دهند سری را که درد نمی‌کند دستمال نبندند!

صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران که نام رسانه ملی را بر دوش می‌کشد برای این که بتواند در عرصه‌های مختلف مانند جذب مخاطب و کاهش تمایل مخاطب به برنامه‌های ماهواره‌ای که خود به سختی با آن مخالف است موفق باشد باید در سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های خود تجدیدنظر جدی کند تا بتواند شایسته نام رسانه ملی باشد، که متاسفانه در حال حاضر عزمی از سوی مدیران این بزرگ‌ترین و مهم‌ترین رسانه کشور برای تغییر و تحول دیده نمی‌شود.