زنجیره ارزش پتروشیمی با گذشت ۵۰ سال هنوز تکمیل نشده است!

به گزارش گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»، محمد زیار رئیس سابق دفتر توسعه صنایع تکمیلی پتروشیمی در نخستین نشست تخصصی همایش ملی نفت و توسعه اقتصادی با موضوع توسعه صنایع پایین دستی و تولیدات جایگزین نفت که هفته گذشته در دانشکده علوم اقتصادی و سیاسی دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، گفت: ایجاد شغل در صنایع پایین‌دستی با هزینه‌ کمتر و تعداد بیشتر امکان‌پذیر است به طوری که در صنایع بالا‌دستی برای ایجاد شغل برای یک نفر باید 94 هزار دلار و در صنایع میان‌دستی حدود 780 هزار دلار سرمایه‌گذاری صورت گیرد. این در حالی است که در صنایع پایین‌دستی برای ایجاد شغل برای یک نفر تنها 21هزار دلار کفایت می‌کند.

وی افزود: در ازای ایجاد یک شغل در بالا‌دستی می‌توان 500 شغل در صنایع پایین‌دستی ایجاد کرد.

زیار با اشاره به این که نرخ بازگشت سرمایه در صنایع پایین‌دستی نسبت به صنایع بالا‌دستی بسیار بیشتر است، گفت: نرخ بازگشت سرمایه در صنایع بالا‌دستی حدود 10 تا 15 درصد و در صنایع پایین‌دستی 35 درصد است.

به گفته این مدیر سابق صنعت پتروشیمی کشور، ارزش یک میلیون تن محصولات خام پتروشیمی معادل 300 میلیون دلار است، اما اگر همین محصولات خام تبدیل به مصنوعات شود 670 میلیون دلار عاید کشور می‌شود.

زیار تصریح کرد: با وجود تمام مزایایی که توسعه‌ی صنایع پایین‌دستی و تکمیل زنجیره ارزش افزوده آن دارد، اما دیگران و یا خود ما به گونه‌ای برنامه‌ریزی کرده‌ایم که کشور‌های صاحب قدرت، منابع خام ما را می‌خرند و با تبدیل آن به محصولات نهایی آن را با قیمت بالا‌تر به خودمان می‌فروشند.

وی ادامه داد: متاسفانه در نیم قرنی که از عمر صنعت پتروشیمی ایران می گذرد، زنجیره ارزش افزوده این صنعت تکمیل نشده و به همین دلیل برا‌ی آنکه صنایع پایین‌دستی در کشور به درستی توسعه یابد، باید وزارتخانه‌های اقتصادی کشور دوباره مهندسی شوند.

زیار با اشاره به این‌که در یک شهر کوچک مانند ماهشهر که تعداد بسیار زیادی واحد‌های پتروشیمی وجود دارد نتوانستیم مشکل بیکاری را برطرف کنیم، اذعان داشت: یکی از دلایل وجود بیکاری در این شهر کوچک این است که نتوانستیم مشکل خام‌فروشی را بعد از گذشت سال‌ها حل کنیم.

وی افزود: متاسفانه وزارت نفت علاوه بر این‌که بزرگ‌ترین صادر‌کننده‌ی مواد نفتی است، به دلیل خام‌فروشی بزرگ‌ترین صادر‌کننده‌ی غیرنفتی نیز محسوب می‌شود؛ چرا که 52 درصد از محصولات غیرنفتی صادرشده توسط وزارت نفت به فروش می‌رسد.

این کارشناس صنعت پتروشیمی خاطرنشان کرد: باید به سمت نهضت تکمیل زنجیره ارزش افزوده گام برداریم، البته این کار باید با توجه به مزیت‌های برتر کشور اجرایی شود.