وهابیان در گفت‌و‌گوی تفصیلی با «خبرگزاری دانشجو»:
گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»؛ بازار محصولات پتروشیمی یکی از بازارهای مبهم و غیر شفاف کشور است و فعالیت دلالان و سوداگران در آن زیاد است و تولید کنندگان محصولات نهایی پتروشیمی به شدت از این بابت آزرده هستند و بسیاری از واحدها تعطیل شده اند.
این در حالی است که حدود 70 درصد از ارزش افزوده محصولات پتروشیمی و پلیمری در صنایع پایین دستی شکل می گیرد.
به این منظور برای بررسی وضعیت پتروشیمی ها و دلالی و راهکارهای مقابله با آن به گفت و گو با محمدرضا وهابیان کارشناس صنایع شیمیایی نشستیم که مشروح آن در ادامه می آید:
«خبرگزاری دانشجو»- عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا چه مزایا و امتیازاتی ایجاد می کند؟
وهابیان: مهمترین مزیت بورس در بحث پتروشیمی شفافیت است. چون فضای توزیع محصولات پتروشیمی یا مواد اولیه صنایع تکمیلی از ابتدایی که شکل گرفت رانتی بود و فساد و دلالی محوریت داشت.
از طرف دیگر به دلیل سیاست گذاری های غلط پتروشیمی ها به صادرات علاقه مند شدند و فضای غیر شفافی در نظام توزیع پتروشیمی وجود داشت و بورس این مشکل را حل می کند.
«خبرگزاری دانشجو»- محدود کردن معاملات محصولات پتروشیمی به بورس کالا نمی تواند برای تولید کنندگان و مصرف کنندگان این محصولات مشکل ایجاد کند؟
وهابیان: به دلیل مشکلات قوانین مالیاتی و فشارهای متعددی که روی تولید کنندگان است واحدهای تولیدی گاها سعی می کنند غیر شفاف عمل کنند و از تکالیف مالیاتی فرار کنند. بنابراین هر جا شما به سمت شفافیت حرکت کنید مقاومتی از سوی برخی به وجود می آید.
ما می توانیم از ابزارها استفاده کنیم تا بحث های مالیاتی را شفاف کنیم و حتی درآمدهای مالیاتی دولت را افزایش دهیم به شرطی که هوشمندانه عمل شود. از طرفی مزیتی برای کسانی که در بورس کالا معامله می کنند قائل شویم به نحوی که به این سمت ترغیب شوند.
این سیاست می تواند با یک پروسه زمانبندی شده اتفاق بیفتد اما نیاز به هوشمندی دارد. البته هر طرحی مزایا و عوارضی دارد و باید برآیند آنها بررسی شود. عوارض موجود در واقع ناشی از ساختار اقتصادی کشور است و واحدی که به صورت شفاف کار می کند هیچ مشکلی برای خرید از بورس ندارد و واحدهایی که می خواهند غیر شفاف عمل کنند با آن مخالفت می کنند.
«خبرگزاری دانشجو»- ارزیابی شما از عرضه هم زمان محصولات پتروشیمی در بورس و بازار آزاد چیست؟
وهابیان: کسانی که مخالف عرضه محصولات پتروشیمی در بورس هستند ادعایی دارند که در گذشته تجربه شده است. می گویند اجازه دهیم بورس فقط محل معاملات نباشد که در سال 88 هم این اتفاق افتاد و در عمل عرضه محدودی در بورس وارد می شد و تقاضای کاذبی وارد بورس می شد و به صورت مصنوعی قیمت ها بالا می رفت و در معاملات بازار آزاد قیمت های کاذب کشف شده در بورس مبنای معاملات قرار می گرفت.
بنابراین خارج کردن محصولات از بورس اشتباه است و تجربه شده است.
در آن زمان بعضا محصولات پتروشیمی تا 40 درصد بالاتر از قیمت ها جهانی فروخته می شد و سود آن به جیب دلالان می رفت و جز خسارت چیزی نداشت.
«خبرگزاری دانشجو»- برخی معتقدند که بورس به دلالی دامن زده است. نظر شما چیست؟
وهابیان: صرف نظر از اینکه محصولات به چه صورتی عرضه می شود باید ریشه دلالی ها را مشخص کنیم و بعد با آن مقابله کنیم و اگر این طور نشود اظهار نظرها به انحراف می رود.
در واقع بیشتر مخالف ها با عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا از طرف همان دلال ها است که از بورس آسیب می بینند و منافعاشان به خطر افتاده و یا کسانی که می خواهند سودهای بی حساب فراوان ببرند مانند پتروشیمی ها. لذا بیش از اینکه وجه کارشناسی داشته باشد تحت تاثیر منافع است.
ساختار صنعت پتروشیمی به این صورت است که در یک طرف واحد های بزرگ تولیدی –پتروشیمی ها- قرار دارند و در طرف دیگر واحدهای خرد و کوچک قرار دارند و لاجرم از واسطه های توزیع هستیم.
منتها اشکال کار این است که بجای یک سری واسطه های شفاف، دلال ها از خلا استفاده کردند و وارد بازار شده اند.
نکته بعدی این است که تولید کنندگان به دلیل مشکل نقدینگی قدرت خرید محدودی دارند و مجبور می شوند به سمت دلال ها بروند چون دلال ها با یک مکانیسم هایی شرایط منعطفی ایجاد می کنند.
اشکال کار، بورس نیست، اشکال کار نبود واسطه های توزیع و کمبود نقدینگی است.
«خبرگزاری دانشجو»- چگونه می شود دلالی و واسطه گری را به این شکلی که امروز در بازار محصولات پتروشیمی وجود دارد از میان برد؟
وهابیان: ما باید به سمت ایجاد واسطه های قدرتمند غیر سوداگر حرکت کنیم و از طریق اینها محصولات عرضه شود. اینها ابتدا تجمیع تقاضا می کنند و سپس امکان فعالیت های اعتباری ایجاد می شود.
متاسفانه در سیاستگذاری های گذشته نگاه ها بنگاهی بوده و این باعث شده که هر کاری می کنیم سود آن به جیب دلال می رود. ما می گوئیم که این نگاه باید اصلاح شود.
قبلا چنین واسطه های داشتیم که در قالب تعاونی های تامین نیاز کار می کردند. اینها واحد بازرگانی نبوند که به دنبال سود شخصی باشند بلکه متشکل از واحدهای تولیدی بودند. یعنی هر چه منافع دارد به تولید کنندگان می رسد و طبیعتا به سراغ سودا گری نخواهد رفت.
اگر آقایون ادعا دارند یک سری واحد ها به دلی نقدینگی کم در بورس وارد نمی شوند، راه حل آن تقویت تعاونی های تامین نیاز است. دولت لازم نیست به کسی دستور دهد تنها باید این مکانیسم را به رسمیت بشناسد و تقویت کند.
در حال حاضر با پیگیری های واحد های تولید و خود تعاونی ها ، این طرح گام هایی به پیش رفته و توافقاتی شده که حدود 10 درصد عرضه در بورس از طریق تعاونی ها توزیع شود که هنوز اجرایی نشده و یا توافقاتی با بانک ها برای ارائه تسهیلات اعتباری صورت گرفته است.
اگر بحث واسطه های توزیع و تعاونی های تامین نیاز گسترش یابند و از طرفی همه معاملات پتروشیمی در شرایط شفاف بورس کالا انجام گیرد در یک بازه زمانی معقولی مشکلات حل خواهد شد.
ارسال نظرات