راهبرد آمریکا در «گام نهایی مذاکرات هسته‌ای» چیست؟

گروه بین الملل«خبرگزاری دانشجو»ـ سجاد مصطفی پور؛ سومین دور مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 در وین که از 18 تا 20 فروردین برگزار شد یک تفاوت عمده با مذاکرات قبلی داشت.در آغاز، طرفین خبر از پایان مذاکرات به شکل مرور موضاعات مهم ـ پس از 3 دور مذاکرات فشرده در وین ـ دادند و تصریح کردند که دور بعدی مذاکرات درباره «تدوین و نگارش پیش نویس توافقنامه جامع» خواهد بود.

 

نکته قابل توجه، رفتار بازیگر تاثیرگذار در گروه1+5 ـ آمریکا ـ از 20 فروردین تا کنون است که در آستانه گام نهایی مذاکرات با اتخاذ سیاست تهاجمی ، فشارها و تهدیدها علیه ایران را بیش تر کرده است ـ قرار بود مدت 6 ماه تعیین شده از توافق«برنامه اقدام مشترک» در راستای اعتمادسازی باشد ـ که این عوامل در سخنان مقامات سابق و کنونی آمریکایی به خوبی قابل مشاهده است؛ بخوانیم:

 

*دیوید پترائوس، رئیس سابق«سیا»  طی مقاله‌ای در روزنامه«واشنگتن پست» نوشت:واشنگتن ممکن است در صورت موفقیت مذاکرات هسته‌ای با ایران حضور نظامی خود را در خاورمیانه تقویت ببخشد. پترائوس همچنین از دولت و کنگره آمریکا درخواست افزایش تحریم ها علیه ایران را کرده بود.

 

*پس از معرفی«حمید ابوطالبی» به عنوان سفیر پیشنهادی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل و مخالفت مقامات آمریکایی، «طرح ممنوعیت ورود ابوطالبی به آمریکا» توسط کنگره تصویب و سپس توسط باراک اوباما، رئیس جمهور این کشور امضا شد.

 

*دادستانی ایالات متحده آمریکا ساختمان 36 طبقه«بنیاد علوی» متعلق به ایران را مصادره کرد و مدعی شد درآمد ناشی از فروش این ساختمان، به قربانیان تحت تاثیر حملات ایران پرداخت خواهد شد!

 

*جی کارنی، سخنگوی کاخ سفید در گفت و گو با خبرنگاران مدعی شد رابطه آمریکا با ایران هیچ تغییری نکرده است و این به دلیل اقدامات وسیع ایران در نقض حقوق بشر بویژه حمایت ایران از سازمان های تروریستی و از جمله حمایت از دولت«بشار اسد» در سوریه است!

* آمریکا از انتخاب ایران به عضویت کمیته سازمان‌های غیر دولتی سازمان ملل متحد انتقاد کرد و ایران را متهم به نقض حقوق بشر کرد.

 

*آلن آیر، سخنگوی فارسی زبان وزارت خارجه آمریکا با صدور بیانیه ای مداخله جویانه ای نوشت: وقایع اخیر بند 350 زندان اوین،‌ محکوم می کنیم،‌ و نظر به اظهارات دولت ایران که بررسی های لازم را انجام خواهد داد، خواستار آنیم که مرتکبین این خشونت به دست عدالت سپرده شوند.

 

* فرانک رز، یکی از معاونان وزیر امور خارجه ایالات متحده آمریکا، در سخنانی مدعی شد که واشنگتن متوجه نگرانی کشورهای حوزه خلیج فارس درقبال ایران است به این دلیل کشورش قصد دارد تا به این کشور‌ها کمک کند تا یک سپر دفاع موشکی راه‌اندازی کنند که تمامی حوزه خلیج فارس را پوشش دهد.

 

*وزارت امور خارجه آمریکا در گزارش سالانه خود درباره«تروریسم»، ایران را از حامیان بزرگ تروریسم معرفی کرد و مدعی شد که ایران حتی حاضر نیست صلح آمیز بودن برنامه هسته ای خویش را اثبات کند، در این گزارش آمده است ایران در ارسال سلاح به جدایی طلب ها یمن و بحرین نقش دارد و ایران حمایت نظامی از سوریه می کند.

 

*سالیوان، معاون دستیار باراک اوباما،تاکید کرد در صورت شکست مذاکرات و طی مسیر نادرست از سوی ایران، دولت و کنگره هماهنگی کامل برای اعمال تحریم های بیشتر را دارند.این مقام آمریکایی گفت  ما ثابت کردیم که تحریم تنها ابزار موجود نیست و اگر شرایط دگرگون شود آمادگی اقدامات گسترده و وسیع را داریم.

 

*«اد رویس» رئیس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا، با اشاره به روند پرونده هسته ایران تاکید کرد:از میان برداشتن توان ایران برای تولید تسلیحات هسته‌ای را هدف اولیه و از بین بردن برنامه موشک‌های بالستیک ایران را هدف نهایی مذاکرات است.

 

یک سوال؛ چرا آمریکا در فاصله یک ماه مانده به «تدوین و نگارش پیش نویس توافق جامع و نهایی» سیاست های ضدایرانی خود را افزایش داده است، در حالیکه قرار بود طوری رفتار کند که نتیجه بازی دیپلماسی هسته ای برای طرفین«برد-برد» شود!؟

 

 

- افزایش فشارها و تهدیدات آمریکا علیه ایران در این مرحله، تصدیق سخن جی کارنی،سخنگوی کاخ سفید است که گفته بود، «رویکرد آمریکا در قبال ایران هیچ تغییری نکرده است» یعنی مسئله آمریکا با ایران صرفا بحث هسته ای نیست و دعوا فراتر از این موضوعات است و باید ایران در موضوعات دیگر همچون حقوق بشر، موشک های بالستیک و غیره هم اعتماد آمریکا را جلب کند!

 

- شاید یک بازی سیاسی برای کسب امتیاز بیش تر در میز مذاکره است، یعنی آمریکا می خواهد با«نمایش قدرت» به ایران مواردی را در مذاکرات می خواهد بقبولاند.

 

- آمریکا با این اقدامات به دنبال «رفع نگرانی های متحدین منطقه ای» خویش ـ رژیم صهیونیستی و عربستان ـ درباره توافق با ایران است و می خواهد نشان دهد که توافق هسته ای با ایران منافع آنان در خاورمیانه را به خطر نمی اندازد.

 

 

بررسی فرضیه اول: این فرضیه محتمل تر از دو مورد دیگر است چرا که از یک سو، راهبرد آمریکا در قبال ایران در طول 35 سال نشان داده است که دشمنی آمریکا با ایران موضوع هسته ای نبوده است و این کشور به کرات و به دلایل متفاوت که نشئت گرفته از ماهیت انقلاب اسلامی ایران بود، تخاصم آشکار خویش را نشان داده است و از سوی دیگر، اگر قرار بود توافقی صورت بگیرد در مذاکرات سال 1382 تا 1384 که ایران گام های اعتمادساز بسیاری برداشت، صورت می گرفت.

 

بررسی فرضیه دوم؛ روند تهدیدات نشان می دهد که آمریکایی ها از محتوای مذاکرات چندان هم ناراضی نیستند بلکه تلاش می کنند مواردی همچون موشک های بالستیک یا مسائل حقوق بشری را برآن بیفزایند که البته تحقق این امر بسیار بعید به نظر می رسد.

 

بررسی فرضیه سوم: اگرچه نگرانی هایی از توافق هسته ای ایران و 1+5 در بین متحدین منطقه ای آمریکا یعنی رژیم صهیونیستی و عربستان وجود داشت ولی با ارائه محتوای گزارشات و سفر مقامات مذاکره کننده غربی به خصوص به رژیم صهیونیستی، به نظر می رسد اعتماد نسبت به خطر آفرین نبودن توافق مذکور حاصل شده است.البته باید این نکته را هم افزود که آمریکا درتلاش است کشورهای حاشیه خلیج فارس را به سامانه سپیر دفاع موشکی مجهز کند که نمونه بارز آن عربستان است که چند روز پیش اولین سامانه خود را آزمایش کرد.از طرف دیگر سفر «شرمن» و «رایس» به سرزمین های اشغالی قبل از شروع مذاکرات پیش رو می تواند در راستای رایزنی با مقامات رژیم صهیونیستی درباره مذاکرات 23 و 24 اردیبهشت باشد، پس این فشارها و تهدیدات روزافزون مقامات آمریکایی نمی تواند صرفا در راستای اعتمادسازی برای متحدین منطقه ای باشد.

 

آنچه گذشت بررسی جهت گیری مقامات آمریکایی با پرونده هسته ای جمهوری اسلامی ایران، 10 روز مانده به دشوارترین مرحله مذاکرات ـ نگارش پیش نویس توافق جامع ـ بود این در حالیست که هم چنان، محمد جواد ظریف از خوشبینی به توافق در3 ماه آینده می گوید و مجید تخت روانچی از تلاش تیم دیپلماسی برای یک نتیجه«برد-برد» در پرونده هسته ای سخن به میان آورد، از همه مهم تر، سخنان رئیس جمهور محترم در گفت و گوی اخیر تلویزیونی بود که گفت؛ نسبت به آینده مذاکرات بدبین نیست و تنش ها با آمریکا کاهش یافته است.