آژیر خطر برای دولت

گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»- محمد حسن صادق پور؛ حدود 9 ماه قبل که ایرانیان در انتخاباتی مردمی، یکی از اعضای مجلس خبرگان رهبری را به عنوان رئیس جمهور خود برگزیدند، حداقل نسبت به این موضوع اطمینان داشتند که دولت منتخب آنها به دغدغه های دینی و منطقی مراجع عظام تقلید اهمیت می دهد. دکتر روحانی در سخنرانی های تبلیغاتی پیش از انتخابات در دیدار با مراجع تصریح کرده بود: «اوضاع نابسامان فعلی کشور، شرایط ویژه و سختی را پیش روی ما قرار داده و راه حل آن انتخابات رقابتی پرشور، حداکثری و انتخاب فردی است که از رجل مذهبی و سیاسی و دارای سابقه قوی در مدیریت باشد و نقش مراجع در تبیین این مسیر نقشی بسیار حساس و تاریخی است.»[1]»

 

رهبر معظم انقلاب نیز پس از انتخاب دکتر حسن روحانی به مقام ریاست جمهوری، «روحانی بودن» وی را یکی از ویژگی های موثر در انتخاب وی توسط مردم دانستند و حتی در حکم تنفیذ وی، پیام این انتخابات را «اعتماد مردم به روحانیت شجاع و پیشرو»2] دانستند و رئیس جمهور نیز در اولین دیدار خود پس از انتخاب با مراجع دولت یازدهم را نیازمند ارتباط منظم با حوزه علمیه قم و مراجع عظام و استفاده از نظرات و حمایت آن‌ها دانسته بود.3]

 

اکنون حدود 9 ماه از آن ایام می گذرد و با عینکی منصفانه می توان میزان توفیق دولت در تامین نظر مراجع عظام و حوزه های علمیه را بررسی کرد.

 

هر چند مراجع عظام تقلید نیز به طور متقابل حسن نیت خود را به دکتر روحانی و دولت یازدهم نشان دادند و با روی گشاده پذیرای ایشان و اعضای کابینه بودند و بارها نسبت به بهبود اوضاع فرهنگ در دولت جدید ابراز امیدواری کرده بودند ، اما روند تعارضات دولت با مراجع در این چند ماه روندی به شدت صعودی به خود گرفت و حمایت های مشفقانه مراجع ، جای خود را به نقدهای جدی و دل سوزانه داد.

 

شاید نخستین اظهارات مراجع در نقد عملکرد دولت دهم ، به عملکرد فرهنگی دولت باز می­گشت. وزیر فرهنگ پرحاشیه دولت در اولین گفته های خود ، اظهاراتی شاذ درباره خوانندگی زنان و نیز بلامشکل بودن استفاده از فیس بوک با وجود فیلتر بودن آن، بیان کرد که مورد اعتراض مراجع قرار گرفت. البته اصرار علی جنتی بر اظهارات نامتعارف ، به همین محدود نماند و گویی رفع فیلتر فیس بوک به مهمترین دغدغه فرهنگی وزیر ارشاد تبدیل شد.

 

البته بعدتر عملکرد فرهنگی دولت درباره مطبوعات نیز به یکی از نگرانی های جدی مراجع و دلسوزین تبدیل شد. زمانی که روزنامه بهار در مقاله موهنی فلسفه عید غدیر را زیر سوال برده بود ، مراجع نسبت به شروع مجدد فضای توهین به مقدسات که یادآور عملکرد اسف بار فرهنگی دولت اصلاحات بود ، اخطار جدی دادند. اما وزیر ارشاد که گویی برداشت وی از اعتدال ، حرکت بین خط حق و باطل و راضی نگه داشتن طرفین بود ، از رای صادره برای این نشریه به بهانه لزوم ایجاد فضای آزادی بیان ابراز گلایه نمود و حال آن که از سوی دیگر ، دولت از روزنامه های منتقد خود شکایت می کرد و به آن ها تذکر داده و حتی یکی از این روزنامه ها را به تعطیلی کشانید.

 

البته مشابه این اتفاق چندی قبل نیز برای اولین روزنامه دوران اعتدال –روزنامه آسمان- رخ داد و وزیر ارشاد درباره این مقاله و توقیف روزنامه آسمان علی رغم اخطار جدی مراجع تقلید ، موضعی انفعالی گرفت.

 

در ایام جشنواره فجر نیز ، برخی اتفاقات رخداده در حواشی و نیز اکران برخی فیلم ها ، اعتراضات مراجع تقلید را به همراه داشت. از جمله فیلم رستاخیز – فیلمی که کارگردان آن عمدا ، فیلم را در دولت قبل به جشنواره نداد تا افتخار آن برای آن دولت ثبت نشود ، اما خلاف تصور وی ، آتش فیلم ، دامن دولت یازدهم را گرفت – که به تحریف حقیقت واقعه عاشورا می پرداخت و چهره برخی ذوات مقدسه را به تصویر می کشید. تقدیر و تجلیل از برخی چهره های هنری که از وابستگان دوران طاغوت به حساب می آمدند در جشنواره های هنری در حضور مسئولین ارشد ارشاد ، از دیگر مواردی بود که با اعتراض مراجع همراه بود. این روند "دلواپس کننده" همچنان که بیش از دو ماه از سال جاری می گذرد نیز ادامه داشته و نمود آن در اظهارات وزیر فرهنگ نمایان بوده است.

 

مجموع این عملکرد نه ماهه فرهنگی ، موجبات ابراز نگرانی شدید متدینین و دلسوزان را فراهم نمود . تا جایی که در دیدار اخیر اعضای مجلس خبرگان –که همگی از مجتهدین مسلم و معتمد مردمند- با رهبر معظم انقلاب ، این نگرانی را ابراز نمودند و مقام معظم رهبری نیز بر این امر صحه گذاشته و فرمودند که خود نیز از اوضاع فرهنگی نگرانند.4]

 

البته رییس دولت و وزیر فرهنگ ، به این نگرانی ها فقط در کلام – و نه در عملکرد- واکنش نشان داده اند و رییس جمهور نبود بودجه کافی و اختیارات همه نهادهای فرهنگی در دست دولت را به عنوان توجیهی برای عملکرد ضعیف فرهنگی دولت مطرح نمود. حال آن که وقتی با همین بودجه و اختیارات موجود چنین عملکردی از وزرات فرهنگ شاهد هستیم ، باید خداوند را شاکر باشیم که پول و اختیارات بیشتری برای این گونه کج روی و یکه تازی در عرصه فرهنگ در دست دولت نیست.

 

البته گلایه مراجع از عملکرد دولت در این چندماهه متاسفانه تنها به عملکرد فرهنگی دولت ختم نمی شود. مراجع معظم تقلید و علما ، که تغییر تاکتیک دیپلماسی دولت جدید را رصد می کردند ، ضمن تایید و حمایت از آنچه رهبری از آن به عنوان نرمش قهرمانانه یاد کردند ، برخی نگاه های خوش بین نسبت به ایالات متحده و اشتیاق افراطی برخی اشخاص و روزنامه های حامی دولت برای رابطه با امریکا را مورد نقد قرار دادند. حتی در سفر وزیر محترم امور خارجه به قم ، مراجع تقلید ضمن تشکر از تحرک دیپلماتیک وزارت خارجه ، از وی خواستند سابقه جنایات امریکا و خیانت های دولت های عضو 5+1 را زمان مذاکرات در خاطر داشته باشند و حتی یکی از مراجع از رییس دستگاه دیپلماسی خواست پس از آن که با مقامات امریکایی دست می دهد ، انگشتان خود را بشمرد !  این انتقادات و نگرانی ها البته درباره توافق نامه ژنو نیز ادامه داشت. هرچند رییس دولت ، منتقدین این توافق نامه ژنو را کم سواد خوانده بود ، اما پس از این جملات، برخی مراجع بزرگوار تقلید از توافق نامه ژنو و عملکرد آمریکا و دول غربی پس از توافق ابراز نگرانی کردند. و این امر سوالی را به ذهن متبادر می کرد و آن این که آیا کنایه رییس دولت مبنی بر کم سواد بودن منتقدین ، تغذیه شدن آن ها از مکان های خاص و بی شناسنامه بودن، شامل مراجعی نیز می شود که عمر خود را در تحصیل گذرانده اند و از سوی مستقل ترین نهاد جمهوری اسلامی از نظر مالی به حساب می آیند؟!

 

در زمینه اقتصادی نیز با توجه به وعده های سنگین روحانی پیش از انتخابات ریاست جمهوری مبنی بر تغییر اوضاع معیشتی مردم در کوتاه مدت ، مراجع و علما به عنوان دلسوزان جامعه منتظر بودند تا تغییرات گسترده وعده شده را ببینند و زمانی که احساس شد دولت بیشتر از گزارش اثباتی عملکرد خود به دنبال نفی اقدامات دولت قبلی در خطابه ها و گزارش های مقامات دولتی است ، از دولت و رییس آن هشدار دادند که حرف زدن کافی است و دولت اکنون باید به وعده های اقتصادی خود جامه عمل بپوشاند.

 

برخی انتصابات دولت در این چندماه نیز مورد انتقاد مراجع معظم تقلید قرار گرفته است. از آن جا که دولت اصرار بر حضور برخی عناصر افراطی و احیانا فتنه گر در سمت های در نظر گرفته شده داشت ، این امر مورد اعتراض دلسوزان نظام واقع شده بود . هرچند حامیان دولت و بعضا افرادی در خود دولت ، منتقدین به عزل و نصب های بی حساب و کتاب را افراطی می خواندند، اما اخیرا پس از سفر وزیر علوم به قم ، تعدادی از مراجع تقلید به دلیل همین انتصابات ناشایست و حذف برخی عناصر متدین و نصب برخی افراد حامی فتنه در راس سمت های وزارت علوم و دانشگاه های متبوع آن ، حاضر به دیدار با وی نشدند و حتی این اعتراض خود را اعلان کردند.

 

آن چه به طور کلی از رابطه دولت و مراجع در همین مدت کوتاه به دست می آید ، آن است که هشدار مراجع نسبت به اقدامات دولت را می توان به مثابه آژیر خطری برای دولت محسوب کرد که توجه به آن به سود خود دولت است. دولت یازدهم باید اتفاقاتی که بر دولت قبل از خود-دولت دهم- گذشت را مرور کند تا به این حقیقت دست یابد که دولت قبلی از همین موضع کم اهمیت دادن به نهاد مرجعیت و تذکرات این بزرگواران بیشترین ضربه را خورد و اعتماد مردم –خاصه متدینین- را از خود سلب کرد. کسب اعتماد مراجع تنها به شعاری سخن گفتن و دفاع از خیمه دین در سخنرانی ها و خطابه ها به دست نمی آید و باید تغییرات جدی در عمل کرد دولت شاهد باشیم . در غیر این صورت باید این سوال را از جناب حجت الاسلام و المسلیمن حاج شیخ حسن روحانی –رییس دولت راستگویان- پرسید که واقعا آیا این فاصله شعار تا عمل در دولت شما نوعی دوگانگی نیست ؟!