نفرین امام حسن عسگری(ع) و مرگ خفت بار قاتل امام دهم

گروه فرهنگی«خبرگزاری دانشجو»- حیان علوی؛ دوم شعبان سال روز به هلاکت رسیدن معتز بالله خلیفه عباسی است  که امام هادی (ع) را به شهادت رساند؛ نام کامل این ملعون  ابوعبدالله محمد بن المتوکل بن المعتصم بن الرشید المعتزبالله است که در سن نوزده سالگی بر مسند غصبی خلافت تکیه زد و در سن بیست و چهار سالگی به نفرین امام حسن عسگری (ع) به فجیع ترین حالت به دست ترکان کشته شد. عدم علاقه به معتز سبب شهادت عالم بزرگ شد.

نام معتز در تاریخ سیاسی شیعه همواره با ظلم و جنایت به شیعیان همراه بوده است از جمله مواردی که نام معتز برای شیعیان آشنا و دردناک است جریان شهادت ابن سکیت عالم و دانشمند شیعی به دست متوکل است.

متوکل ابن سکیت را به عنوان آموزگار معتز و مؤید به کار گرفته بود و در جلسه ای از  ابن سکیت سوال کرد : آیا دو پسر من معتز و مؤید را دوست‏تر دارى یا حسن و حسین را ؟

ابن سکیت در جواب کوبنده ای پاسخ داد : به خدا «قنبر» خادم امیر مؤمنان على بن ابى طالب (ع) بهتر از تو و پسران تو است، متوکل با شنیدن این جواب بر آشفت و به ترک ها دستور داد: زبان ابن سکیت را از قفا بیرون بکشند و در اثر این جنایت ابن سکیت به شهادت رسید. (1)

خلفای عباسی که در سبعیت و خونخواری گوی سبقت را از هم ربوده بودند نه تنها به بنی هاشم و شیعیان رحم نداشتند بلکه نسبت به برادارن خود نیز عطوفت نداشتند؛معتز از آنجا که ترس داشت که برادرش موید بر ضد وی قیام کند او را در لحافی مسموم پیچید و دو طرف آن را بست تا برادرش نیز مرد.

وقتی فشارهای معتز بعد از شهادت امام هادی (ع) متوجه امام حسن عسگری شد
 

معتز بعد از به شهادت رساندن امام هادی (ع) به شدت امام حسن عسگری (ع) را تحت فشار گذاشته بود تا آنجا که چندین بار حضرت را روانه زندان کردند؛ معتز سعی می کرد شرور ترین افراد را بر امام حسن عسگری (ع) به عنوان مراقب قرار دهد تا آزار و اذیت بر آن بزرگواران صد چندان شود.

معتز بعد از شهادت امام هادی(ع) ,امام حسن عسگری (ع) را به فردی به نام صالح بن وصیف سپرد؛ صالح که از دشمنان سرسخت اهل بیت بود؛وی فرصت را غنیمت شمرد، افرادی پست تراز خود را در زندان بر امام گماشت تا در طول شبانه روز حضرت را آزار دهند.
 
علی بن عبدالغفار می گوید: روزی گروهی از عباسیان و دسته ای از منحرفان [ودشمنان اهل بیت] بر صالح بن وصیف وارد شدند. صالح به آنان گفت: نمی دانم دیگرچه کنم؟ دو تن از شرورترین افرادی که سراغ داشتم، بر او گماشتم; اما چنان درآنها تاثیر نهاد که در مدتی کوتاه اهل عبادت شدند. از آنان پرسیدم: درباره اش چه می گویید؟
 
پاسخ دادند: چه بگوییم در باره کسی که روزها روزه می دارد و شبها تا بامدادنماز می گزارد; نه سخن می گوید و نه به کاری جز عبادت می پردازد. هرگاه به اونگاه می کردیم، لرزه بر انداممان می افتاد و توان تدبیر خویش از کف می دادیم.(2)

دوستان معتز به یاران صمیمی امام حسن عسگری(ع) تبدیل شدند

  
برخی دیگر از مورخان نقل کرده اند که معتز امام را به دست علی بن اوتامش، که از دشمنان سرسخت اهل بیت بود،وی نیز به شدت تحت تاثیر امام واقع شد.
 
شیخ مفید از محمد بن اسماعیل علوی چنین نقل می کند: امام نزد علی بن اوتامش زندانی گردید و به او، که از دشمنان خشن آل ابی طالب بود، دستور داده شد تابر امام سخت بگیرد. مدتی نگذشت که فرزند اوتامش در برابر امام چهره بر زمین سایید; هیبت و عظمت امام چنان بود که نمی توانست به حضرت بنگرد. چون امام اززندان بیرون آمد، علی بن اوتامش سرآمد روشن بینان و نیک گفتارانی شده که حضرت را به بزرگی یاد می کردند. (3)

معتز و قصد کشتن امام حسن عسگری (ع)

در نهایت معتز که امام هادی (ع) را به شهادت رسانیده بود و به شدت بر امام حسن عسگری (ع) سخت می گرفت تصمیم داشت که امام حسن عسگری (ع) را نیز به شهادت برساند.

در همین راستا معتز به سعید حاجب دستور داد امام حسن عسگری (ع) را به طرف کوفه برده،در راه به قتل برساند.(4) حضرت به درگاه پروردگار شکایت برد و معتز را نفرین کرد. سه روز بعد، در اثر دعای امام عسکری(ع)، معتز به بدترین وضع کشته شد.(5)

مرگ خفت بار معتز

اربلی از کتاب الدلایل چنین نقل می کند: محمد بن عبدالله می گوید: زمانی که[معتز] به سعید حاجب دستور داد تا امام عسکری(ع) را به طرف کوفه ببرد، ابوالهیثم به امام نوشت: فدایت شوم در باره شما خبری به ما رسیده، که ما راسخت نگران کرده است. حضرت در پاسخ نوشت: پس از سه روز گشایش فرا می رسد. معتزدر روز سوم کشته شد.(6) 

مرگ معتز همراه با رنج و خفت زیادی بود چرا که معتز صالح بن وصیف را بر امام حسن عسگری (ع) گماشته بود تا حضرت تحت آزار و اذیت باشد و جالب آن است که ترک ها به سرکردگی صالح بن وصیف به قصر وی وارد شدند و او را مورد حمله و اهانت قرار دارند.

درباره چگونگی مرگ معتز اقوال گوناکونی وجود دارد ولی آنچه در همه آن مشترک است خفت و ذلالت معتز هنگام مرگ است؛ برخی از مورخین می گویند وی را در آفتاب گرم به پای داشتند که از شدت گرما تکیه بر یک پا می کرد و او را پیوسته می زدند تا اینکه در 27 رجب خود را از خلافت خلع کرد سپس سه روز به او آب و غذا ندادند تا مرد؛ قولی دیگر میگوید وی را با آب جوش تنقیه کردند. بعضی دیگر نقل کرده اند معتز را پنج روز در گرمابه بدون آب و غذا حبس کردند و در روز آخر آب نمک به وی دادند و بدین سبب وی کشته شد.(7)

پی نوشت‌ها:
1. أصول الکافی / ترجمه کمره‏اى / ج‏1 / ص508 
2. اصول کافی / ج 1 ص 512

3. ارشاد، شیخ مفید، ص 342
4. مناقب، ابن شهرآشوب، ج 4، ص 431
5. البدایه و النهایه، ابن کثیر، ج 11، ص 16
6. کشف الغمه، اربلی، ج 2، ص 206.
7. تقویم شیعه/ عبدالحسین نیشابوری