سیاستگذاری فناوری باید به دست کسانی باشد که از خرد و اخلاق برخوردارند

به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، حجت الاسلام ذوعلم در هم اندیشی بررسی مسائل اجتماعی و فرهنگی در حوزه فناوری که به همت پژوهشکده مطالعات فناوری ریاست جمهوری برگزار شد، با اشاره به آیات 12 و 13 سوره جاثیه در مورد جهت گیری فناوری گفت: در بهره برداری از طبیعت باید خرد و تفکر وجود داشته باشد و این موضوع چالشی است که در عصر جدید در مورد فناوری مواجه هستیم؛ این در حالی است که سیاستگذاری فناوری باید به دست کسانی باشد که از خرد و اخلاق برخوردارند، اما امروزه توسعه دهندگان تکنولوژی افرادی هستند که به تنها چیزی که نمی اندیشند عقلانیت و اخلاق است.

وی با بیان اینکه پنج تأمل نظری در بحث فناوری وجود دارد، گفت: مهمترین بخش آن تأملات فلسفی است. در زمینه پشتوانه های فلسفی علم، کارهای زیادی در کشور انجام شده، اما در مورد پیوند تکنولوژی و فلسفه چندان بحثی نشده و هنوز فلسفه اسلامی مواجهه جدی با تکنولوژی نداشته است.

ذوعلم افزود: در این بین قوه خیال به عنوان یکی از توانمندی های انسان که در ابداع تکنولوژی سهم اساسی دارد، بسیار مهم است. کارشناسان معتقدند که اگر خاستگاه  فناوری مدرن جایی غیر از غرب (با آن مبانی لیبرالیستی و اومانیستی) بود، قطعاً یک نوع فناوری و نظام فناوری دیگری متولد می شد.

این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه گفت: مسأله دوم تأملات تاریخی است. همواره زندگی انسان‌ها با فناوری همراه بوده، اما فناوری قدیم با فناوری عصر جدید تفاوت ماهوی دارد که باید به آن توجه شود.

وی با بیان اینکه سومین تأملات، تأملات دینی است، گفت: همین آیات 12 و 13 سوره جاثیه نگرشی را در مورد فهم فناوری می دهد؛ ممکن است در جنبه های فقهی تأملاتی شده باشد، اما این اتفاق نازلترین مواجهه با مقوله فناوری در اسلام است و باید به سمت نگاه‌های عمیق برویم.

ذوعلم چهارمین تأملات را فرهنگی و پنجمین را تأملات آینده‌نگرانه دانست.

این استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به مسائل انسان شناختی در حوزه فناوری گفت: آیا امروزه با شناختی که از انسان داریم، لزوماً باید مقهور فناوری شویم؟ یا اینکه می توانیم بر جنبه های منفی آن فائق آییم. این سؤالی جدی است که باید پاسخ داده شود.

وی در پایان خاطرنشان کرد: این انتقادات به معنی نفی فناوری نیست و این نقدها منافی تلاش ما برای حضور جدی در جهت رشد فناوری و کشف عرصه های جدید در این حوزه و تولید تکنولوژی بومی نمی باشد، بنابراین هر گونه تلاش برای پیشرفت در فناوری‌های نوین مثل اطلاعات و ارتباطات، فناوری‌های زیستی، نانو، میکرو الکترونیک و ... ضروری است.