پژویان: طلافروشان نمی‌خواهند درآمدشان شفاف شود/ پورابراهیمی: مالیات بر ارزش افزوده فساد را کم می‌کند/ محسن‌پور: مسئولان باید به حرف اصناف گوش دهند

به گزارش گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»، سی و نهمین برنامه مناظره از طریق شبکه یک سیما انجام شد. موضوع " مالیات بر ارزش افزوده " از ساعت 16:40 ششم تیر ماه با حضور کارشناسان و منتقدان و مسوولان در برنامه مناظره این هفته به بحث و بررسی گذاشته شد. جمشید پژویان اقتصاددان و استاد دانشگاه، محمدقاسم پناهی قائم مقام سازمان امور مالیاتی کشور، محمدرضا پورابراهیمی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، پرویز محسن پور از اتحادیه طلافروشان و رحیم حاج نایبی رئیس اصناف زنجان حضور داشتند.

سوال نظرسنجی این برنامه عبارت است از این که: به نظر شما چرا طلا فروشان با پرداخت مالیات بر ارزش افزوده مخالفت می کنند؟

1- می خواهند طلا گران نشود.

2- می خواهند درآمدشان شفاف نشود.

بیش از 72 درصد شرکت کنندگان در نظرسنجی به گزینه 2 و بیش از 27 درصد به گزینه 1 رای دادند.

*پژویان: طلافروشان نمی خواهند درآمدشان شفاف شود

جمشید پژویان،‌استاد دانشگاه  در پاسخ به سوال نظر سنجی به نظر شما چرا طلا فروشان با پرداخت مالیات بر ارزش افزوده مخالفت می‌کنند؟ گفت: نه تنها فقط طلا فروشان بلکه تمام عرضه کنندگان در صورتی که افزایش قیمت به غیر از شفاف شدن در آمدشان باعث کاهش مقدار فروششان شود می‌دانند که منتهی به کاهش در آمدشان خواهد شد. می‌خواهند درآمدشان شفاف نشود همچنین کاهش پیدا نکند.

وی ادامه داد: در نظریه‌های اقتصاد وقتی بیان می‌کنیم که مالیات در بازار برقرار شود این در واقع صحبت است. در شرایط بسیار خاصی است که تنها مصرف کننده مالیات را پرداخت می‌کند.  این مالیات بین مصرف کننده و عرضه کننده با توجه به کشش منحنی عرضه و تقاضا تقسیم می‌شود.

پژویان تاکید کرد:در کلیه کشورهای دنیا به جز کشورهای نفت خیربیش از 85 درصد از درآمدهای دولت از طریق مالیات تامین می شود.

وی ادامه داد:  اگر باقی مانده دیگری هم هست نه از طریق مالیات بلکه از روش‌های دیگر از مردم دریافت می‌شود به عبارت دیگر هیچ دولتی در هیچ دوره ای از تاریخ و در هیچ جای دنیا چاهی ندارد که بخواهد از آن چاه منابع را بیرون بکشد.تنها منابع همه دولت ها مردم هستند و آنچه هزینه می کند را به روش‌های مختلف از مردم دریافت می‌کند.

استاد دانشگاه گفت:مسئله مهم این است که درآمدی که از مردم کسب می‌کند به چه صورت باشد که هم عادلانه باشد و هم کارائی اقتصادی را بهم نزند.

پژویان بیان کرد: دراقتصاد ما نظام مالیاتی ما اولین باری که  سال1345 اولین قانون مالیات مستقیم به تصویب رسید مشکلات جدی درباره اجرا و جمع‌آوری مالیات ها وجود داشت که با افزایش قیمت نفت و در اختیار گرفتن درآمد به وسیله دولت که در واقع نوع دیگری از مالیات است که مردم می‌پردازند و منصفانه هم هست نظام مالیاتی نتوانست  مالیات به حق را بگیرد.

وی گفت: در بسیاری از کشورها مالیات بر فروش وجود داشته است که این مالیات به مالیات بر ارزش افزوده تبدیل شده است. همچنین مالیات بر مجموع درآمد وجود دارد که اینها در قانون مالیاتی ما وجود ندارد و اولین گام به جای اینکه از مالیات فروش شروع کنیم از مالیات بر ارزش افزوده شروع کردیم.

* پناهی: ایران پایین ترین نرخ مالیات ارزش افزوده دنیا را دارد

محمد قاسم پناهی قائم مقام رئیس کل سازمان مالیاتی به عنوان دومین نفر از مهمانان برنامه امروز مناظره پشت تریبون قرار گرفت و به قیاس جایگاه مالیاتی در کشور با کشورهای همسایه پرداخت.

وی افزود: شاخص درآمد مالیاتی نسبت به بودجه عمومی در کشور ما حدود 30 درصد است این درحالی است که کشورهای همسایه بین 50 تا 80 درصد برآورد شده است.

این مقام مسئول درسازمان مالیاتی ادامه داد: همچنین درآمد مالیاتی نسبت به هزینه جاری در کشور ما 45 درصد است ولی در کشورهای همسایه 65 تا90 درصد بودجه جاری از مالیات تأمین می‌شود.

پناهی با بیان اینکه درامد مالیاتی به تولید ناخالص داخلی در ایران کمتر از 7 درصد است گفت: این درحالی است که این شاخص در کشورها همسایه بین 15 تا 20 درصد و در برخی نیز تا 30 درصد برآورد شده است.

وی ضمن اشاره به قانون پنجم توسعه و تأکید آن بر افزایش سهم مالیات در هزینه‌های جاری دولت تصریح کرد: در برنامه پنجم تأکید شده سهم مالیات در هزینه جاری به حداکثر برسد تا از محل درآمد غیرنفتی هزینه‌ها تأمین شود.

این مقام مسئول درسازمان مالیاتی به سابقه تصویب مالیات بر ارزش افزوده اشاره و تصریح کرد: قبل از سال 82 دستگاه ها مالیات بر مصرف می‌گرفتند و درسال 81 به جمیع عوارض تصویب شد همچنین از سال 82 تا 87 مالیات برمصرف برای دو هزار قلم کالا گرفته می شد.

وی ادامه داد: اما از سال 87 مالیات بر ارزش افزوده گستردهتر از دو هزار کالا شد و در سالهای بعد ادامه پیدا کرد.

پناهی با تأکید براینکه ایران پایین‌ترین نرخ مالیات ارزش افزوده در دنیا را دارد افزود: تمام نظام‌های مالیاتی در دنیا به سمت کاهش مالیات بر درآمد هستند این سیاست در ایران نیز دنبال می شود بنابراین در مرحله اصلاحیه قانون مالیات مستقیم کاهش نرخ دیده شده تا ارزش افزوده جایگزین شود.

وی در پاسخ به سوال نظرسنجی برنامه مبنی براینکه چرا طلا فروشان با پرداخت مالیات بر ارزش افزوده مخالفت می کنند آیا این دلیل به خاطر این است که می‌خواهند طلا گران نشود یا می خواهند درامدشان شفاف نشود، گفت:  من با آمار به سوال پاسخ می‌دهم از سال 87 تا الآن نرخ طلا 387 درصد افزایش یافته و چهار برابر شده است بنابراین افزایش مالیات بر افزوده از سه درصد به 8 درصد در قیاس با این افزایش قیمت طلا ناچیز است.

*پورابراهیمی: مالیات بر ارزش افزوده فساد را کم می کند

 محمدرضا پورابراهیمی، نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس امروز به عنوان سومین سخنران به پای تریبون رفت با اشاره به اینکه موضوع برنامه امروز را از دو منظر باید مورد بررسی قرار داد اظهار داشت: نخست باید جایگاه تدوین قانون مالیات بر ارزش افزوده مورد بررسی و بعد از آن نحوه اجرای این قانون در کشور مورد ارزیابی قرار گیرد.

وی با بیان این مطلب که در جلسه اخیر خود با اصناف طلافروش تمام عزیزان بر مناسب بودن قانون مالیات بر ارزش افزوده تاکید بسیار داشتند، افزود: باید این نکته را یادآور شوم که تدوین قوانین به خصوص حوزه مالیات بر ارزش افزوده نقش موثری را در ارتقاء اقتصاد کشور و معیشت مردم دارد زیرا تجربه جهانی نیز نشان از نتایج موثر هدایت منابع حاصل از مالیات بر ارزش افزوده بر سطح کیفی زندگی مردم دارد.

پورابراهیمی به برخی از مزایای دریافت مالیات در سطح کشور پرداخت و افزود: اخذ مالیات باعث می‌شود تا شفافیت اطلاعاتی اقتصاد کشور که این روزها با مشکلات زیادی همراه است، به صورت روشنی شفاف گردد. حتی این موضوع باعث می‌شود تا مانع ایجاد اقتصاد زیرزمینی در سطح کشور شویم.

نایب‌رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس ضمن بیان این مطلب که مبارزه با مفاسد اقتصادی و قاچاق به اضافه تشویق صادرکنندگان می‌تواند از دیگر مزایای دریافت مالیات بر ارزش افزوده در کشور به شمار آید، اظهار داشت: هم‌اکنون یک سوم درآمد ناشی از دریافت مالیات بر ارزش افزوده به بخش بازسازی مناطق مختلف کشور به شهرداری‌ها و حدود 3 هزار میلیارد تومان نیز منابع برای سلامت روستاییان و مناطق محروم اختصاص پیدا کرده است. در مجموع دولت می‌تواند با دریافت مناسب مالیات بر ارزش افزوده کمک زیادی را برای سطح کیفی زندگی مردم در سطح جامعه انجام دهد.

وی با اشاره به اینکه باید در طول چند سال اخیر تجربیات کشور را در وضع مالیات بر ارزش افزوده و بهبود وضعیت اقتصادی کشور مورد ارزیابی قرار دهیم تصریح کرد: اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده تا پایان سال 93 نیز تمدید شده است اما باید این نکته را متذکر شوم که اجرای این قانون با اشکالات زیادی همراه بوده است که در همین راستا درصددیم اشکالات اجرای قانون را بررسی و مانع تکرار آنها در سال‌های آینده شویم.

*حاج نایبی: صنف طلافروشان مخالفت پرداخت مالیات بر ارزش افزوده نیست

رحیم حاج نایبی رئیس اتاق اصناف استان زنجان گفت: اگر مالیات بر ارزش افزوده را منحصر به صنف طلا و جواهر کنیم به قانونگذار ظلم کرده‌ایم. همچنین به صنف طلا و جواهر و سایر اصناف نیز ظلم شده است.

وی به اعتراض سوال این برنامه مناظره گفت: همانطور که دکتر پژویان گفت مالیات بر ارزش افزوده 8 درصد نیست، 25 درصد قیمت طلا متاثر از این موضوع است.

رئیس اتاق اصناف استان زنجان با تاکید بر اینکه صنف طلافروشان از شفاف شدن درآمدهایشان نگرانی ندارند گفت: عملکرد این صنف زیر نظر سازمان مالیات است.

حاج نایبی با بیان اینکه بحث بر سر نحوه اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده است، گفت: براساس منویات رهبری باید در چاه‌های نفت بسته شود و درآمدهای موردنیاز از طریق مالیات کسب شود.

عضو هیئت مدیره صنف طلا و جواهر با طرح این سوال که کدام صنف نسبت به پرداخت مالیات معترض است، گفت: صنف طلافروشان بر پرداخت مالیات بر ارزش افزوده صحه می‌گذارد و نسبت به پرداخت آن مخالف نیست اما بر این موضوع تاکید دارد که این قانون به درستی انجام شود.

وی با تاکید بر اینکه امروز طلا کالا نیست بلکه یک سرمایه است اظهار کرد: بیخ گوش ما کشور ترکیه قرار دارد که به تولیدکننده و صادرکننده طلا تبدیل شده است این در حالی است که 20 سال پیش در ترکیه نیز قانون مالیات بر ارزش افزوده بر طلا وضع شده بود اما به مرور این قانون اصلاح شد و تنها مالیات بر اجرت طلا وضع شد.

حاج نایبی با تاکید بر اینکه طلا یک سرمایه است، گفت: تحریم‌ها این موضوع را ثابت کرد که تنها با طلا توانستیم مبادله صورت دهیم و تبادل مالی داشته باشیم چرا که طلا حکم پول نقد را برای کشور ایفا کرد.

رئیس اتاق اصناف استان زنجان افزود: بهتر است اصل مالیات بر ارزش افزوده بررسی شود نه اینکه این موضوع تنها در رابطه با یک صنف مورد بررسی قرار بگیرد.

وی در پاسخ به سوال این برنامه مناظره مبنی بر اینکه دلیل مخالفت طلافروشان با مالیات بر ارزش افزوده پاسخ داد: کاهش رغبت خریداران یکی از دلیل مخالفت طلافروشان برای پرداخت مالیات بر ارزش افزوده است. نمونه بارز آن کاهش خرید طلا است چرا که مالیات بر ارزش افزوده یعنی بر مالیات بر مصرف.

*محسن پور: مسئولان باید به حرف اصناف گوش دهند

پرویز محسن پور پنجمین نفری بود که پشت تریبون برنامه مناظره قرار گرفت و اظهار داشت: در سند چشم انداز 1404 کشور و ابلاغیه مقام معظم رهبری آمده که ایران کشوری است با جایگاه اول علمی و فناوری در منطقه و با تعاملی سازنده با کشورهای دیگر، در حالی که ما نیمی از راه را رفته ایم و در نیمه دوم راه دستیابی به این هدف قرار داریم باید در نیمه دوم راه جبران گذشته را هم بکنیم.

وی افزود: طبق فرموده مقام معظم رهبری ما باید برای کشور نقشه علمی راه ترسیم کنیم که در این راستا اتحادیه صنف طلا و جواهر کشور تلاش کرده با استفاده از نظرات کارشناسان مرکزی را تأسیس کند که تحت عنوان مرکز توسعه مبانی مالی و مالیاتی کشور تأسیس شده تا در جهت کمک به بخش حاکمیت فعالیت کند.

رئیس مشاوران مالیاتی اتحادیه کشوری صنف طلا و جواهر با بیان اینکه متأسفانه دفاع بد موجب می شود مشکلاتی به وجود آید، گفت: به جای تعامل سازنده به تقابل منفی که خنثی کننده ارزش های مالی کشور است روی آورده ایم.

وی ادامه داد: بعضا افرادی که مسئولیت هایی هم دارند اظهار نظرهایی را می کنند که موجب تأسف است، امروز کشور ما نیاز به هماهنگی بیش از پیش مجلس و دولت دارد و باید از هیجان زدگی خودداری کنیم.

محسن پور با تأکید بر لزوم استفاده سازمان امور مالیاتی کشور از نظر دانشگاهههای کشور گفت: قانون مالیات بر ارزش افزوده 5 ساله است و در این 5 سال می توانستیم هر سال 20 درصد از قانون را اصلاح کنیم.

وی افزود: مرکز توسعه مبانی مالی و مالیاتی کشور می تواند تجربه خوب و پالوت مناسبی در اختیار دیگر اصناف کشور قرار دهد و مسئولان باید به حرف اصناف گوش دهند و از استفاده از الفاظی که موجب ایجاد تنش می شود اجتناب کنند.

رئیس مشاوران مالیاتی اتحادیه کشوری صنف طلا و جواهر در پاسخ به اینکه " به نظر شما چرا طلا فروشان با پرداخت مالیات بر ارزش افزوده مخالفت می کنند؟" گفت: همه باید به قانون تمکین کنند، قانون باید اجرا شود.

وی افزود: بیش از 150 کشور دنیا قانون مالیات بر ارزش افزوده را انجام می دهند البته دو گزینه ای که در این سوال رد نظر گرفته شده افراطی است.

محسن پور گفت: باید در مورد قانون مالیات بر ارزش افزوده و اجرای درست آن از مطالعات هزینه ای استفاده شود.

در بخش دوم مناظره نوبت مناظره آزاد رسید و مهمانان برنامه به بیان نظرات خود در رابطه با مشکلات اجرایی قانون ملیات بر ارزش افزود و امتناع طلافروشان از اجرای این قانون پرداختند.

*جدال طلافروشان با سازمان مالیات/قانون ابهامات اجرایی فراوانی دارد

پورابراهیمی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با طرح این پرسش که آیا طلا فروشان با قانون مشکل دارند گفت: اصناف در قانون مشکل ندارند بلکه نیازمند اصلاحیه قانون در موارد مختلفی هستیم.

وی افزود طی روزهای قبل جلساتی با مرکز پژوهشهای مجلس و نمایندگان اتحادیه و مجلسی‌ها داشتیم و در جمع بندی به این رسیدیم که قانون نیازمند نظام جامع اطلاعاتی است که چرا که بدون این نظام نمی‌توانیم مالیات بر ارزش افزوده را به شکل درست اجرا کنیم.

وی با بیان اینکه سامانه اطلاعاتی باید به نحوی باشد تا خرید و فروش ها در اصناف به شکل مستقیم رصد شود گفت: در حوزه واردات و تولید داخلی طلا مشکلی نیست و طلا فروشان نیز ایرادی به قانون درا ین موارد ندارند. اما در حوزه تبدیل طلای وارداتی به محصولی که بعدا امکان تبدیل آن به شمش وجود داشته باشد قانون مسکوت است و چیزی در این باره مطرح نشده است.

محسن پور در واکنش به پورابراهیمی گفت: علم اقتصاد مشخص کرده و قانون نیز بر همین اساس تصویب شده است.

پورابراهیمی در ادامه با تأکید براینکه نباید طلافروشان به خاطر اینکه نمی خواهند درآمدشان شفاف شود از اجرای این قانون امتناع می کنند تصریح کرد: باید استفساریه ای برای حل این مشکل داشته باشیم چرا که در قانون ابهامات زیادی برای آیین نامه های اجرایی وجود د ارد.

در بخش دیگری از مناظره امروز قاسم پناهی قائم مقام سازمان مالیاتی در واکنش به صحبت های مهمانان برنامه مبنی براینکه طلا کالا نیست و سرمایه است، بنابراین مشمول مالیات نمی شود گفت: یک و نیم سال مرکز پژوهش های مجلس این موضوع را بررسی کرد و در نهایت به این نتجیه رسید که طلا سرمایه است ولی کالاست. بنابراین ذات طلا مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده می‌شود.

وی در واکنش به آبشاری بودن مالیات بر ارزش افزوده بر صنف طلا تصریح کرد برخی به این موضوع اشراف ندارند بنابراین اظهاراتی غیرکارشناسی مطرح می کنند؛ مالیات بر ارزش افزوده طلا به عنوان اعتبار لحاظ و در نهایت از مصرف کننده کسر می شود.

وی با بیان اینکه مالیات طلا فروشان آبشاری نیست افزود: بلکه باید همه با هم در مبادلات طلا مرتبط باشند و حلقه این ارتباط نیز فاکتور می‌باشد.

*پناهی: فاکتور ریشه مشکلات در پرداخت مالیات بر ارزش افزوده است

پناهی ادامه داد: طلا فروشان برای فاکتور کم لطفی می کنند و به یکدیگر فاکتور نمی‌دهند. اگر در فرآیند مالیات نه تنها در صنف طلا بلکه آهن نیز فاکتور وجود داشته باشد این مشکلات ایجاد نخواهد شد.

رحیم حاج نایبی مشاور اتحادیه طلا وجواهر در ادامه گفت: در نظام مالیاتی هر فروشنده هنگام فروش باید مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت کند و آن را همراه با کالا و خدمات از مشتری دریافت کند. اما بحث اینجاست که اولین فروشنده مالیات را اخذ و پرداخت کند و فروشنده های بعدی مابه التفاوت را بدهند.

وی تأکید کرد: همین موضوع مشکل ماست بنابراین در اجرا ابهامات زیادی داریم.

پورابراهیمی در ادامه تصریح کرد: در قانون گفته شده یک بار مالیات یا سود گرفته شود بنابراین نمی توان در مرحله اجرا یک یا چند بار مالیات گرفت.

وی اضافه کرد: الآن سوال اینجاست که طلا قابل تبدیل است آیا باید در هر مرحله مالیات بدهد یا یک بار کفایت می‌کند.

رحیم حاج نایبی، مشاور اتحادیه کشوری صنف طلا و جواهر در حال حاضر با تاکید بر اینکه در کل کشور 3 تولیدکننده داریم گفت: در بحث آهن فروشان سه تولید کننده نبرد اهواز، ذوب آهن اصفهان و فولاد آذربایجان داریم. در حال حاضر در بورس کالا فولاد را عرضه می‌کنیم. سبدی که در بورس عرضه می‌شود بین 15هزار تا 25 هزار است، کدام آهن فروش در این عرصه وارد شده است که بخواهیم برای آن مالیات بر ارزش افزوده بنویسم.

وی ادامه داد: زمانی که خودرو کمپانی می دهد، 8درصد مالیات بر ارزش افزوده صادر می‌شود بر روی صورت حساب کمپانی ایران خودرو به بیرون می‌آید کالا می‌شود. آیا باز هم باید 8 درصد را پرداخت کنم؟

حاج نایبی اظهار کرد: مشکل ما با سازمان امور مالیاتی در اصل قانون است. مشکل ما این است که در مراحل بعدی هم این 8درصد به بهانه اینکه فاکتور خرید نبوده است باید پرداخت کنیم. این آهن را آهن فروش نمی‌تواند آهن تولید کند از یک مبدا آمده است و در آنجا قانون گذار می گوید اولین فروشنده مالیات را اخذ و به دولت پرداخت می‌ کند. آیا هر ویترین فروشی سازنده طلا در کشور است؟

جمشیدپژویان، اقتصاد دادن و استاد دانشگاه افزود: در دنیا مالیات بر مصرف مدت‌های طولانی است که متداول است. تمام کشورها در زمان فروش کالا مالیات پرداخت می‌کنند.مالیات بر ارزش افزوده بادو هدف طراحی شد. اول اینکه از مالیات مضاعف جلوگیری کند یعنی کسی که اول پنبه تولید می‌کرد بعد تبدیل به نخ وسپس پارچه کتانی و بعد در نهایت به لباس تبدیل می‌شد این بود که در هر مرحله مالیات پرداخت نکند. اینکه این نوع مالیات مورد تایید بسیاری از کشورها بود این بود که مالیات مضاعف پرداخت نشود.

وی گفت: در گذشته غیر از مالیات بر مصرف، مالیات را بر شرکت‌ها برقرار می‌کردند و دلیل این بود که شرکت‌ها خود به خود برای ارائه گزارش به صاحبان سهام حساب و کتابی را داشتند که مامور مالیات به راحتی می رفت و مالیات را کسب می کرد اما بقیه عاملان اقتصادی الزام چنین چیزی را نداشتند. به همین دلیل مالیات بر ارزش افزوده برقرار شد که جایگزین این هم بشود. یا به عبارتی دیگر مالیات بر ارزش افزوده هم جایگزین مالیات مصرف می‌شود و هم مالیات بر مشاغل و برخی مالیات‌های دیگری که در دل مالیات بر ارزش افزوده قرار می گیرد.

پژویان بیان کرد: اگر آنچه در روش اجرا است مشکلی نداشته باشد، مبانی نظری اقتصادی هم رعایت شود تصور نمی‌کنم مشکلی ایجاد شود. چرا که به اصطلاح عامیانه در حال حاضر از افرادی که ریششان دست ما است مالیات دریافت می کنیم و بسیاری از کسانی که باید مالیات بپردازند و بخش عمده ای که سهم مالیاتی را در اقتصاد ما از 7 درصد به بیشتر ببرد کسانی هستند که فرار مالیاتی می کنند.

وی با تاکید بر اینکه یکی از مشکلات ما اصلاح کل نظام مالیاتی است گفت: مالیات مجموع درآمد باید اصلاح شود و اگر مجددا تصویب شود و اجرایی شود بسیاری از مشکلات از جمله درآمد اصناف و مشاغل در دل آن قرار می‌گیرد و مشکل حل می شود.

* طلافروشان مالیات بر ارزش افزوده را با هدف تجمیع عوارض خواستار شدند

 در ادامه این مناظره حاج نایبی گفت: یک روز در این کشور برای یک تولید و تولیدکننده 33 عوارض دولتی، محلی و مصرفی وضع می‌شد.برای کمک به تولید قانون گذاران پس از سالها فریاد تولید کنندگان، مالیات بر ارزش افزوده را با هدف تجمیع عوارض‌ خواستار شدند.

وی ادامه داد: همه اشخاص حقیقی هستند. رسما از این تریبون اعلام می کنم آماده هستم تمام مستندات را در رسانه ها ارائه کنم.

پناهی قائم‌مقام سازمان امور مالیاتی در واکنش به صحبت‌های حاج نایبی گفت: همانطور که من نیز تاکید کردم با صدور فاکتور این مشکل برطرف می‌شود به طوری که تمام زنجیره باید فاکتور را نوشته و به خریدار و فروشنده بعد تحویل دهد.

پرویز محسن پور،رئیس مشاوران مالیاتی اتحادیه کشوری صنف طلا و جواهر گفت: باید برای همه مردم تعریف شود که مالیات بر ارزش افزوده ، میزان ارزشی است که در هر مرحله به کالا و خدمتی اضافه می‌شود. این قانون نیمه دوم 92 مهلتش تمام بود و برای پایان 93 تمدیدشد . اما انتظار این بود که سازمان امور مالیاتی اصلاحات ابتدایی را انجام دهد.

وی با بیان اینکه بخش‌های غیر دولتی موتور محرک هستند گفت: در سند چشم انداز 1404 کشور و ابلاغیه مقام معظم رهبری آمده که ایران کشوری است با جایگاه اول علمی و فناوری در منطقه و با تعاملی سازنده با کشورهای دیگر، در حالی که ما نیمی از راه را رفته ایم و در نیمه دوم راه دستیابی به این هدف قرار داریم باید در نیمه دوم راه جبران گذشته را هم بکنیم.

وی ادامه داد: اگر ایرادها را بر طرف نکنیم در آینده غبطه می‌‌خوریم. اینکه دکتر پژوهان گفتند افرادی که خوب مالیات پرداخت می‌کنند دولتی‌ها هستند شاید بنده و جنابعالی هم الزامی نبود ما هم به همین صورت انجام می‌دادیم.

محسن پور تاکید کرد: اگر نظام به صورت اصولی اجرا شود مشکل حل می شود. سازمان امور مالیاتی یک سازمان مجری است که سیاست‌های مالی که بر عهده اش است را انجام می دهد. ما قصدمان کمک است تحت عنوان مرکز توسعه دانش حقوقی مبانی مالی و مالیاتی کشور که گفتم این کار به همت اعضای صنف انجام شده است.

وی تاکید کرد: کسانی که می‌توانند کمک کنند.در این مرکز بحث منفعت صنفی نیست و به صورت ملی اداره خواهد شد. چه کسی گفته ما این بحث را کنیم که فلان صنف مالیات پرداخت نمی‌کند؟ قطعا همه باید مالیات پرداخت کنند. ما از کمیسیون اقتصادی گلایه داریم چرا این قانون در یک بند بیان شده تا پایان سال 93؟ چرا مجلس یک خط اصلاحیه از دولت برای اصلاحیه این قانون درخواست نکردند؟ حتی آقای نوبخت هم بیان کردند که فرصت برای ارائه نداریم.

*پورابراهیمی: گردش سالانه طلا در کشور 300 تن است

پور ابراهیمی در واکنش به صحبت های محسن پور گفت: قوانین که دوره آزمایشی را طی می‌کندبا توجه به اینکه اجرا بر عهده دولت است قانون این را گفته 6 قبل قانون می‌آید و  گزارش می آید و اصلاحات مطابق آنچه نظر دولت است . زمانی که مجلس قانونی را تصویب می کند به دولت طی بازه زمانی مشخص می‌گوید که اجرا و اشکالات را مشخص کند و قطعا مانند بسیاری از کشورها اشکالات برطرف می شود.

وی تاکید کرد: در خصوص قانون مالیات بر ارزش افزوده در حال حاضر مشغول حل اشکالات  هستیم و در کمیسیون اقتصادی آن را شروع کرده ایم. سالانه 300 تن گردش طلای کشور است. 20هزار نفر به صنف طلا فروشی درکشور می‌پردازند که اعداد و رقم‌هایی که درباره احضار مالیاتی آنها وجود دارد مقداری نگران کننده است. قطعاً‌ باید اصلاح قانون وجودداشته باشد. تقریبا 1500 نفر از کسانی که در صنف طلا هستند مالیات اظهار نکرده اند. یا نزدیک 4 هزار نفر اعلام کرده‌اندکه سه ماهه 100 هزار تومان مالیات دارند و حدود 200 نفر اعلام کردند که بالای 5 میلیون تومان در سه ماهه ابراز مالیات کردند.

محمدقاسم پناهی قائم مقام رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور در ادامه مناظره امروز که به موضوع مالیات بر ارزش افزوده می‌پرداخت با بیان این مطلب که اصلاحات لازم برای اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده در حال بررسی و برای تأیید به مسئولان اعلام خواهد شد، اظهار داشت: نکته مهم اجرای قانون مالیاتی بر ارزش افزوده این موضوع است که تا کنون اصناف به خصوص طلافروشان براساس تفاهماتی که با سازمان امور مالیاتی منعقد کرده‌اند فعالیت نمی‌کنند به نحوی که هنوز شفافیت در صدور فاکتورها لحاظ نشده و بین بنکدار و سازنده فاکتورهای مورد نیاز رد و بدل نمی‌شود.

حاج نایبی در واکنش به صحبت های پناهی مبنی براینکه فاکتوری بین بنکدار و سازنده طلا رد و بدل نمی‌شود، افزود: صحبت‌های شما نادرست است.

پناهی اضافه کرد: بنده توسط معدیان خود گزارش میدانی را از میزان خرید طلا فروشان انجام دادم اما در نهایت فاکتوری متناسب با فروش طلافروشان از سوی اعضای این صنف دریافت نکرده‌ایم که این موضوع ابهام آمیز است.

نایبی در ادامه صحبت‌های قائم مقام کل سازمان مالیاتی کشور با اشاره به اینکه برای پرهیز از انحصار شورای رقابت تأسیس و برای جلوگیری از رانت بورس را راه اندازی کرده‌ایم، گفت: سوال من از آقای پناهی این است چرا وقتی ایراداتی به یک قانون گرفته می‌شود سازمان امور مالیاتی تمام این ایرادات را متوجه خود می‌داند درحالی که باید این ایرادات را قبول کرده و اصلاحات لازم را برای اجرای آن انجام دهد.

 پس از گفتگوی میهمانان در بخش دوم مناظره تلویزیونی امروز، مجری برنامه سوالات برخی از بینندگان را از میهمانان مطرح کرد.

حیدری خطاب به پژویان گفت: یکی از بینندگان پرسیده است آیا مالیات بر عایدی سرمایه در ایران گرفته می‌شود و آیا در آینده این نوع مالیات از انبوه سازان نیز گرفته خواهد شد یا خیر، از پژویان درخواست کرد تا پاسخ مناسبی نسبت به سوال این بیننده مطرح کند.

پژویان در پاسخ گفت: تقریبا یک مالیات گسترده تحت عنوان مالیات بر عایدی سرمایه در کشورهای مختلف گرفته می‌شود.

وی در توضیح مفهوم مالیات بر عایدی سرمایه، افزود: در مواقعی ارزش یک سرمایه همانند ملک بر اساس نرخ تورم افزایش پیدا نمی‌کند اما به واسطه اقدامات دولت ارزش یک ملک با افزایش قیمت روبرو می‌شود که در این میان این درآمد اضافی محسوب شده و به واسطه آنکه ناشی از خدمات دولتی بوده است به نوعی تحت عنوان مالیات بر عایدی سرمایه از مردم دریافت می‌شود.

به اعتقاد این استاد دانشگاه هنوز این مالیات به ورود مصوبات مختلف و قوانین به صورت کامل در کشور اجرا نمی‌شود.

پورابراهیمی نایب رئیس کمیسیون اقتصادی در ادامه صحبت‌های پژویان با تأکید براینکه مالیات بر عایدی سرمایه هنوز در کشور اجرا نمی‌شود، اظهار داشت: هم اکنون در حال بررسی این موضوع در کمیسیون اقتصادی مجلس هستیم. که به زودی پیشنهادات خود را در این رابطه اعلام می‌کنیم.

پژویان گفت: مالیات بر عایدی سرمایه بیشتر محلی و مخصوص شهرهای مختلف است که نباید آن را به صورت عموم در سطح جامعه مورد بررسی قرار داد.

پناهی قائم مقام رئیس کل سازمان مالیاتی کشور نیز در ادامه صحبت‌های پژویان و پورابراهیمی در پاسخ به پرسش یکی از بینندگان مبنی براینکه چرا سازمان امور مالیاتی بر دریافت مالیات بر ارزش افزوده بر اصناف تبعیض آمیز عمل می‌کند و چرا با طلا فروشان تفاهماتی را امضا کرده است، گفت: سازمان امور مالیاتی به هیچ عنوان در دریافت مالیات از اصناف مختلف تبعیض آمیز عمل نمی‌کند.

وی با اشاره به اینکه در سال سوم اجرای آزمایشی قانون مالیات بر ارزش افزوده طلا فروشان مشمول پرداخت مالیات شدند، گفت: طلا فروشان حدودا 19 دسته هستند اما در فراخوان‌های بعدی تمام اصناف را مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده خواهیم کرد.

پورابراهیمی در پاسخ پرسشی از سوی بینندگان مبنی براینکه مگر قانون را نباید اجرا کرد پس چرا مدام از تفاهمات مختلف با اصناف برای اجرای مالیات بر ارزش افزوده صحبت می‌کنید، گفت: در اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده نیازمند اصلاحات هستیم اما باید این نکته را متذکر شوم به واسطه آن که این قانون آزمایشی اجرا می‌شود و تا پایان سال فقط تمدید شده است، درصددیم تا با انعقاد تفاهمات مختلف با اصناف اصلاحات را انجام و در زمانی که قانون به صورت رسمی اجرا می‌شود دیگر با ابهامی روبرو نباشیم.

نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس اضافه کرد: البته سازمان امور مالیاتی نیز در طول چند سال اخیر که قانون مالیات بر ارزش افزوده به صورت آزمایشی اجرا می‌شود نقطه نظرات خود را باید اعلام کند اما چنین چیزی میسر نشد. در مجموع برای دائمی کردن قانون نیازمند اجرای اصلاحات هستیم و توافقات نیز به همین منظور با اصناف مختلف تنظیم می‌شود.

حاج نایبی مشاور اتحایه صنف طلا و جواهر در پاسخ به پرسش دیگری از سوی بینندگان مبنی براینکه چرا بنکداران وسازندگان طلا و جواهر حاضر به صدور فاکتور برای همکاران خود نیستند، گفت: چنین چیزی درست نیست.  در تهران حدود 4 هزار طلا فروش و در کشور حدود 36 هزار طلا فروش فعالیت می‌کنند. حال مگر می‌شود بدون فاکتور اقدام به فعالیت در این صنف نمود.

پرویز محسنی رئیس مشاوران مالیاتی اتحادیه کشوری صنف طلا و جواهر نیز در پاسخ به پرسش دیگری مبنی براینکه اصولا چه اصلاحاتی در قانون مالیات بر ارزش افزوده طلا فروشان را در پرداخت مالیات قانع خواهد کرد، گفت: در این مناظره بنده اصرار دارم قانون به صورت شفاف اجرا شود. چرا که قانون مالیات بر ارزش افزوده هم اکنون میان 150 کشور اجرا می‌شود و هیچ مشکلی ندارد بلکه مهم نحوه اجرای قانون است.

یکی از خبرنگاران حاضر در برنامه مناظره از حاج نایبی پرسید براساس ماده 12 مالیات بر ارزش افزوده کالاهای اصلی مورد نیاز خانوار از پرداخت این مالیات معاف هستند اما طلا با توجه به اینکه یک کالای تشریفاتی و تزئینی محسوب می شود باید مالیات بر ارزش افزوده بپردازد.

حاج نایبی پاسخ داد: بحث ما نیز همین ماده 12 است. طلایی که بنکدار مالیات آن را پرداخت کرده است دیگر نباید یک بار دیگر مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کند. تنها باید از سود و اجرت آن مالیات بر ارزش افزوده پرداخت کند. در غیر این صورت تنها هزینه‌ای به خریدار تحمیل شده است.

در این میان پناهی گفت: این به شرطی است که بنکدار یک فاکتور به ما ارائه دهد که ثابت کند هشت درصد مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت کرده است. در این صورت است که ما حرف شما را قبول می‌کنیم.

یکی از اعضای صنف طلافروشان از پناهی پرسید: با توجه به قوانین موجود برای جلوگیری از آبشاری شدن مالیات‌ها پاسخ دهید اگر یک طلا فروش یک سرویس طلا را به قیمت 5 میلیون تومان بفروشد و مشتری در قبال آن 5 سکه(هرکدام به قیمت یک میلیون تومان) بدهد با توجه به اینکه بانک مرکزی مالیات بر ارزش افزود سکه ها را پرداخت کرده است آیا باز هم مالیات بر ارزش افزوده برای سکه دریافت بشود یا خیر؟

پناهی پاسخ داد: در حال حاضر 300 تن گردش طلا در کشور وجود دارد، اگر یک بار مالیات آن پرداخت شده باشد باید  مالیات بر ارزش افزوده بر اجرت وضع شود یا کل طلا؟ در این مورد دو بحث وجود دارد مجوز قانونی و روش اجرایی؛ در مورد مجوز قانونی وقتی مصرف کننده ای کالایی را می‌خرد و مصرف می‌کند حتی اگر تزئینی باشد وقتی آن را باز می‌گرداند هفت درصد سود طلا فروش و 25 درصد اجرت آن را که در ابتدا پرداخت کرده بود دیگر دریافت نمی کند چرا که طلا را به نوعی مصرف کرده است. اما این موضوع در بین فعالان اقتصادی قابل استحصال و قابل محاسبه است.

وی ادامه داد: با توجه به تفاهمی که با اصناف داشته‌ایم بانک مرکزی از سکه به دلیل پشتوانه بودن و اقتصادی بودن آن مالیات بر ارزش افزوده دریافت نمی‌کند اما در مورد کالاهای دیگری که وارد چرخه اقتصادی می‌شود مالیات بر ارزش افزوده می‌گیرد.

در این بخش از مناظره رحیم حاج نایبی و محمد قاسم پناهی به انتخاب بینندگان به بخش مناظره دو نفره رفتند.

* حاج نایبی: ما همیشه با فرار مالیاتی مخالف بودیم و از شفاف سازی استقبال کردیم

حاج نایبی در پاسخ به سوال حیدری مجری برنامه مناظره در مورد اینکه چرا نمی‌خواهید مالیات بر ارزش افزوده بپردازید با عصبانیت گفت: باید این سوال اصلاح شود. باید از صنف طلافروش‌ها مالیات پرداخت کنند این چه سنخ ادبیاتی است که صنف طلا و آهن فروشان نمی‌خواهند مالیات پرداخت کنند، این موضوع موجب تشویش اذهان عمومی و توهین به این صنف است. این درحالی است که 17 درصد تولید ناخالص ملی مربوط به صنف طلافروشان می‌شود و این صنف حدود سه میلیون عضو دارد روزی که نرخ مالیاتی 60 و 65 درصد اعلام کردیم که این رقم درست نیست به محض اینکه نرخ مالیات 25 درصد شد برخی از کارشناسان اعلام کردند که درامد مالیاتی کاهش خواهد یافت درصورتی که این گونه نشد. باید نرخ مالیاتی منصفانه تعیین شود.

وی در ادامه به بحث با پناهی پرداخت و گفت: آقای پناهی اعلام می‌کنند که حجم طلای در گردش 300 تن است اصلا 600 تن، مگر این مقدار طلا دست طلافروش است؟ این حجم از طلا در اختیار خریدار است. چرا از سکه مالیات بر ارزش افزوده نمی‌گیرند اما از طلا فروش این مالیات گرفته می‌شود.

وی افزود: اعتقاد قلبی ما این است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. سازمان مالیاتی مسئول است ما مسئول نیستیم.

وی با اشاره به اینکه از محل 10 درصد از درآمدهای مالیات بر ارزش افزوده برای آموزش نیروی انسانی صرف می‌شود گفت: ما همیشه با فرار مالیاتی مخالف بودیم و از شفاف سازی استقبال کردیم.

حاج نایبی با طرح این سوال که طلا فروشان ویترین دار باید ثابت کنند که طلافروش بنکدار مالیات را پرداخت کرده یا نه، گفت: در کجای کشور ویترین دار پول می دهد تا از بنکدار طلا بخرد؟

وی با اشاره به اینکه طبق قانون اگر طلا فروش فاکتور ارائه نکرد باید 25 درصد مالیات پرداخت کند، گفت: اجازه دهید همین قانون در کشور اجرا شود.

وی با اعتراض نسبت به اینکه طبق دستور بانک مرکزی بانک‌ها موظفند اسناد مالی خود را 5 سال نگهداری کنند اما این رقم برای طلافروشان 10 سال است گفت: مگر بانکها بنگاه‌های اقتصادی محسوب نمی‌شوند قانون تجارت این قانون را برای طلا فروشان وضع کرده است نه برای سازمان مالیاتی.

وی با طرح این سوال که چه زمانی طول می‌کشد تا به  اظهارنامه مالیاتی رسیدگی شود گفت: مدت زمان مورد نیاز برای این کار در نهایت یک سال است این درحالی است که برای مالیات بر مشاغل یک سال اما برای مالیات بر ارزش افزوده 50 سال است!

*پناهی: اعتراض به قانون مالیات بر ارزش افزوده نباید به معنای اجرا نکردن آن باشد

در بخش مناظره دو نفره، محمد قاسم پناهی اظهار داشت: در رابطه با بحث مالیات بر ارزش افزوده درست است که اصناف اعتراضاتی دارند اما این اعتراض به معنای اجرا نکردن قانون نیست.

وی افزود: در رابطه با روش اجرا بحثی با اصناف نداریم، در هر مرحله نشست های مختلفی با اصناف داشته و خواهیم داشت.

قائم مقام رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور با بیان اینکه قانون مالیات بر ارزش افزوده، قانون مصوب مجلس است و همه مکلف به اجرای آن هستیم، گفت: ما در مسیر اجرا آماده ایم تا هرگونه همکاری را با اصناف داشته باشیم.

پناهی در پاسخ به صحبت های حاج نایبی تصریح کرد: در ماده 37 قانون، به میزان یک در هزار درآمدهای مالیاتی برای اطلاع رسانی و تبلیغات و اموزش هزینه می شود که قراردادی در این زمینه با دانشگاهها داریم و در هر جای کشور که نیاز باشد اصناف در این زمینه آموزش ببینند ما آماده ایم از این محل آموزش رایگان برای اصناف داشته باشیم اما از این فرصت اصناف استقبال نکرده اند.

وی ادامه داد: این قانون است که باید اجازه دهد فقط از اجرت سود بگیریم، قانون به ما می گوید طلا یک کالاست و هم خداماتش و هم کالایش مشمول مالیات بر ارزش افزوده می شود.

پناهی با بیان اینکه اگر قانون تغییر کند همه ما مکلف به انجام آنچه قانون ذکر کرده هستیم، گفت: وقتی بنکداری به صورت امانی طلا را می گیرد و روی آن خدماتی انجام می دهد ما فقط از اجرت، مالیات می گیریم مشروط به اینکه در چارچوبی فعالیت کنند که تفاهم کرده ایم در این صورت در فروش کالا ما از کالا و در خدمات، ما از خدمات مالیات می گیریم.

وی با بیان اینکه در کلیه معاملات و جابه جایی ها باید فاکتور رعایت شود، گفت: هم قانون تجارت قبلی و هم قانون تجارت فعلی و هم قانون مالیات بر ارزش افزوده می گوید که تمام تاجران باید 10 سال اسناد و مدارکشان را نگه دارند.

پناهی ادامه داد: اینکه مالیات بر عملکرد و درآمد مرور زمان دارد را قانون می گوید و هرچند این نیاز به اصلاح داشته باشد تا زمانی که قانون اینگونه می گوید ما اینگونه عمل می کنیم.

وی افزود: در قانون گفته 5 سال مرور زمان دارد یعنی اگر در کمتر از 5 سال یک واحدی اعلام کند 100 واحد طلا فروخته اگر بر اساس شواهدی ما متوجه شویم 400 واحد بیشتر از اظهار فروخته ما باید از این واحد بخواهیم که اسناد و مدارکی ارائه دهد که ثابت کند کتمان نکرده است.

قائم مقام رئیس کل سازمان امور مالیاتی کشور با تأکید بر اینکه اعتماد برای اظهار درست است نه کتمان، گفت: وقتی آقایان راغب نیستند به ممیزی اظهار درست بدهند، به جز علی الراس چه باید کرد؟

وی در پایان خاطرنشان کرد: اگر کسی در هر کجای کشور معتقد است بر اساس اسناد و مدارکی که دارد در پرداخت مالیات بر او ظلم شده، مراجعه کند قطعا رسیدگی می کنیم.