گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»؛ در چند روز گذشته ابلاغی عجیب در دانشگاه آزاد اسلامی صورت گرفت. بر اساس این ابلاغ حراست دانشگاه از هر گونه دخالت در خصوص امر حجاب منع شده است. ریاست حراست دانشگاه آزاد با این بهانه که مقوله حجاب، امری فرهنگی است، برخورد قانونی با آن را منع کرده و در این ابلاغیه تصریح داشته اگر فردی از اعضای حراست با حجاب برخورد کند، مورد بازخواست انضباطی قرار می گیرد.
فارغ از آن که فعالیت فرهنگی در بین دانشجویانی که عموماً چهار سال از تمام مدت زندگی شان را آن هم به صورت نیمه وقت در دانشگاه بسر می برند، چه میزان تأثیرگذاری دارد، بحث قانون بحث دیگری است. ریاست حراست دانشگاه آزاد و میرزاده، رئیس این دانشگاه قانون را از فرهنگ جدا کرده و تصریح داشته اند به دلیل فعالیت های فرهنگی، از قوانین چشم پوشی می کنند. در مرحله اول این امر درست به نظر می رسد. یعنی طبق نظر اسلام نیز قرار نیست مردم به اجبار عملی را قبول کنند و حتی اسلام هیچ فردی را به اجبار به بهشت هدایت نمی کند.
اما در این زمینه باید به چند نکته اشاره کرد. چه کسی گفته قوانین امری خارج از مقولات فرهنگی است؟ اگر فردی با حداقل های فرهنگ سازی در جامعه آشنا باشد و با هر یک از دو رویکرد اسلامی یا غربی به این مقوله نگاه کند، قطعاً می داند قوانین و فشار حکومتی بر مردم، بخشی از فرهنگ سازی است.اصلاً در ذات اسلام نیز از قوانین برای اشاعه فرهنگ بهره گرفته می شود. مگر فقه و قوانین اسلامی چیزی جز قانون است؟ اگر اسلام نماز را واجب کرده، یعنی قانونی برای نماز وضع کرده است. نیز می دانیم که قوانین اسلامی به جز چند مورد که فردی هستند، در باقی موارد احکامی اجتماعی اند. اسلام با وضع قوانین حجاب، در پی فرهنگ سازی در جامعه بوده است.
از مثال های فراوان تاریخی که بر این مقوله صحه می گذارند عبور می کنیم. اما این نکته مهم است که اگر دوستان دانشگاه آزاد گمان می کنند مظاهر بی قانونی در سطح دانشگاه را می توانند با مقولات فرهنگی حل کنند، باید تمامی قوانین را کنار بگذارند. این امر طبیعی است که اگر قوانین در بخشی موجب زنندگی می شود، در دیگر موارد نیز ایجاد زنندگی می کند، بنابراین یا باید قوانین را به صورت کلی قبول کنند یا باید تمام قوانین را زیر پا بگذارند.
در خود غرب نیز از اجبار و قوانین برای فرهنگ سازی استفاده می شود. همین که برخی لایه های عمیق جامعه مورد خدشه قرار نمی گیرد و هرگونه خدشه در این موارد را با قوانین سخت گیرانه و پاسخ می دهند، موجب می شود مردم اصلاً به این مسأله که می توان آن لایه عمیق را مورد کنکاش قرار داد، فکر نکنند. البته منظور ما این نیست که بگوییم جامعه ما نیز باید به این جا برسد، اما می توان از این راهکار به اهمیت اجبار در فرهنگ سازی رسید.
اما از این موارد مهم تر وظایف ذاتی حراست در دانشگاه است. طبق قوانین، وظیفه این نهاد، حراست از نظم و امنیت سازمان است. نمی شود به خاطر وجود چند دانشجو که شاید نیاز به فرهنگ سازی داشته باشند، فضای علمی دانشگاه را به مخاطره انداخت. اولین و مهمترین وظیفه دانشگاه، بدیهی است که علم آموزی است. خانواده ها فرزندان خود را به دانشگاه می فرستند تا درس بخوانند و با کسب مدرک، آینده بهتری داشته باشند. جامعه نیز برای شکوفایی فضای علمی در سطح کشور، بر دانشگاه ها تأکید می ورزد. آیا مسأله اصلی دانشگاه، فرهنگ سازی بر روی چند دانشجوی خاطی است یا حفظ نشاط علمی در دانشگاه؟
البته می دانیم که تعداد این افراد که حجاب اسلامی را رعایت نمی کنند چندان نیز کم نیست و اتفاقاً مشکل از همین جا آغاز می شود. این افراد با آزادی های خود در امر حجاب، موجب می شوند فضای علمی دانشگاه به فضای سالن مد و آرایش تغییر کند. تعداد این دانشجویان کم نیست، اما آنها قاطبه دانشجویان نیز نیستند و هدف اصلی دانشگاه نیز چنین دانشجویانی نمی باشد.
همچنین برخی دانشجویان و مسئولان می گویند «مگر شما با این بدحجابی ها حواستان پرت می شود؟ بیایید از دانشجویان نظرسنجی کنیم و ببینیم به راستی حواسشان از درس و کلاس پرت می شود و مثلاً زمان درس استاد، دانشجویان به جای توجه به درس، به دختران بد حجاب نگاه می کنند؟ اگر شما حواستان پرت می شود، باید به حال شما فکری کرد.» اتفاقاً اصلی ترین مشکل همین جا است. دانشجویان دیگر نسبت به این بدحجابی ها عادت کرده اند و کمتر در زمانی که در کلاس درس نشسته اند به دختران بدحجاب نگاه می کنند؛ زیرا دانشگاه به سالن مد تبدیل شده؛ وگرنه در فضای علمی این گونه مظاهر بی حجابی حواس دانشجویان را پرت می کند. اگر حواس دانشجویان در کلاس ها مدام به دنبال جلوه های بدحجابی نمی گردد به این معنا نیست که حواسشان به درس است. کافی است قدری به فضای علمی کشور نگاهی بیندازیم.
جناب آقای میرزاده! وظایف حراست در صیانت از امنیت دانشجویان چه تناقضی با عملکرد فرهنگی دستگاه های ذی ربط دارد؟ مگر قرار شده هر گاه خواستید با فرهنگ سازی جلوی یکی از تخلفات چه در دانشگاه و چه در جامعه را بگیرید، راهکارهای قانونی را سد کنید؟ مگر نباید با فرهنگ سازی از تمام موارد بی قانونی در جامعه جلوگیری کرد؟ این در حالی است که دزدی، رشوه، زورگیری، شرب خمر و هزاران بی قانونی دیگر، تنها با برخورد قضایی برطرف نمی شوند و باید از مجاری فرهنگی برای جلوگیری از آنها اقدام کرد. اما آیا این امر موجب می شود در هر مورد، قانون را تعطیل کنیم تا شاید روزی فرهنگ سازی ما جواب دهد. بخصوص در دانشگاه این امر خود را بیش از دیگر نهادها و مکان های جامعه نشان می دهد. فضای دانشگاه، فضای علمی و آکادمیک است و باید این فضای آکادمیک حفظ شود.
مگر در دانشگاه های مطرح جهان برای حفظ فضای علمی دانشگاه، قوانینی برای دانشجویان وضع نشده است. در دانشگاه های جهان ممکن است هر دانشجویی با هر منش فکری و اعتقادی وارد شود، شاید حتی دانشجویی وارد دانشگاه شود که در منش فکری او، عریان بودن نوعی ارزش محسوب شود، اما همان دانشجو نیز باید شأن دانشگاه، کلاس و علم را حفظ کند و با احترام به آرامش فکری دیگران، فضا را برای علم آموزی آماده کند.
دانشجویان دانشگاه هاروارد آمریکا موظفند در محیط خوابگاه و رستوران بلوز، پیراهن یا ژاکت یقهدار و یا بدون یقه بپوشند. پوشش شلوار آنها نیز بایستی بدون پارگی و ضخیم باشد.
کلیه دانشجویان دانشگاه آکسفورد انگستان نیز باید پوشش رسمی دانشگاه که معاون دانشگاه بعد از مشاوره با دیگر مسئولان و اعمال صلاحدیدها مصوب میکند را رعایت کنند. مردان بایستی از کت و شلوار تیره، پیراهن سفید ساده و کراوات و جوراب استفاده نمایند. زنان نیز باید دامن تیره یا شلوار، بلوز سفید، کراوات سیاه، کفش سیاه و در صورت نیاز یک کت تیره بپوشند. لباس زنان در دانشگاه نباید پشت باز و یا آستین کوتاه باشد. دامن و شلوارک نباید بالاتر از زانو باشد. هرگونه آرایش نامتعارف ممنوع است.
جناب آقای میرزاده! اتفاقاً شما که نام اسلامی را در اسم دانشگاه یدک می کشید باید به قوانین اسلامی حساس باشید و در جهت صیانت از آن کوشش کنید. چرا با فرافکنی و فرار رو به جلو از زیر بار مسئولیتی که به شما محول شده شانه خالی می کنید؟
از شما دعوت می کنیم با مطالعه دوباره قوانین حجاب و عفاف که از سال 84 در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و سپس ابلاغ شد، بخصوص بند شماره 4 آن از بخش وظایف «وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی» را اجرا نمایید. بندی در آن تأکید شده: نظارت جدی بر اجرای آیین نامه انضباطی دانشجویی در محیط دانشگاهی، دانشکده ها، خوابگاه ها، اردوها و همایش دانشجویی در زمینه توسعه فرهنگ عفاف.
جناب میرزاده! برداشت شما از نظارت جدی چیست؟ البته باتوجه به نگرانی شما و دیگر مسئولان دانشگاه نسبت به امور فرهنگی، انتظار می رود دیگر بندهای این قوانین را نیز با پیگیری مداوم اجرا نمایید.
برای یادآوری بخشی از این قوانین را ذکر می کنیم. بدیهی است در طی روزها و ماه های آینده، رسانه ها با جدیت پیگیر این فعالیت ها از سوی دانشگاه آزاد خواهند بود:
• آشنا ساختن دانشجویان - خصوصاً دختران - با توطئه ها، زمینه ها، روش های نفوذ فرهنگ غرب و تاثیر منفی آن در عفاف و حجاب.
• تقدم رعایت کنندگان حجاب و عفاف در جامعه و حمایت از نخبگان با حجاب و معرفی افراد نمونه محجبه.
• برگزاری میزگرد و انجام مناظره در خصوص فلسفه عفاف و حجاب.
• عدم بکارگیری کارکنان بی تفاوت به ارزش ها و فاقد صلاحیت در دانشگاه ها.
• حمایت از تشکل های فعال دانشگاهی جهت انجام اقدامات مناسب در گسترش فرهنگ عفاف.
• تأکید بر ضرورت رعایت پوشش و الگوهای اسلامی توسط کارکنان و دانشجویان و اساتید و آرایش نکردن در دانشگاه ها.
• آشنا کردن دانشجویان با شرایط ازدواج آسان و تشکیل خانواده مستقل و نیمه مستقل و کمک به انجام ازدواج های سالم دانشجویی.