موفقیت محققان کشور در انتقال هدفمند مواد ژنتیکی به کبد برای درمان برخی بیماری‌ها

به گزارش خبرنگار علمی «خبرگزاری دانشجو»، کبد به عنوان یکی از مهمترین ارگان‌های بدن، مرکز تجمع انواع آنزیم‌ها است. گاهی اوقات نقص ژنتیکی در ژن کد کننده یکی از این آنزیم‌ها می‌تواند به انواعی از بیماری‌های ژنتیکی و متابولیکی منجر شود. اگرچه راه حل‌های گوناگونی برای این بیماری‌ها وجود دارد، اما یکی از امیدوارکننده‌ترین روش‌های پیشنهاد شده، انتقال ژن سالم به جای ژن معیوب به بافت هدف یعنی کبد است.

برای این منظور نیاز است تا ماده ژنتیکی مورد نظر توسط نانو حاملی به درون سلول‌های بافت هدف انتقال یابد و از آنجا که ورود این مواد ژنتیکی به سایر بافت‌ها و ارگان‌ها مطلوب نیست و می‌تواند باعث بروز عوارض جانبی شود، باید نانوحامل‌های مورد نظر به گونه‌ای طراحی شوند که انتقال هدفمند ماده ژنتیکی را به بافت کبد تضمین کنند.

در این راستا پژوهشگران دانشکده دارو سازی دانشگاه مشهد با هدف دستیابی به نانوحامل‌های پلیمری با قابلیت هدف قرار دادن بافت کبدی و انتقال موثر ماده ژنتیکی به درون سلول‌های هپاتوسیتی مطالعاتی را در دستور کار قرار دادند.

از سوی دیگر از آنجایی که پلیمرهای به کار رفته در ساخت نانو ذرات باعث القای سمیت در سلول‌ها می‌شود از این رو این محققان تلاش کردند تا این نانو حامل‌ها باعث القای سمیت در سلول‌های کبد نشوند. حامل‌های دارویی تولید شده در دانشکده دارو سازی دانشگاه مشهد غیر ویروسی است و کارایی بالایی در انتقال ژن به کبد را دارد و در عین حال میزان سمیت آن پایین است.

به کمک این نانو حامل به طور همزمان، امکان ژن رسانی هدفمند به سلول‌های کبدی فراهم شده و نیز با اتصال زنجیره‌های آلکیل کربوکسیل، مقدار بار مثبت روی نانوذرات اصلاح شد. در نتیجه این کار، سمیت ناشی از این پلیمرها کاهش یافته و نیز توازن آب‌دوست آبگریز پلیمر اصلاح شده و در نهایت توانایی ژن رسانی آن بهبود یافت.

این پروژه در حال طی کردن مطالعات حیوانی است تا مشخص شود آیا کارایی بالای مشاهده شده در کشت سلولی، در حیوانات نیز وجود دارد. در ضمن، نشاندار کردن این حامل با عناصر رادیواکتیو و بررسی توزیع بافتی آن در پی تزریق وریدی در حیوان، به صورت مشترک با گروه داروسازی هسته ای دانشگاه علوم پزشکی شیراز در حال انجام است.