آتش سوزی جنگل و حمله به محیط‌بان، نتیجه برخوردهای قهری است/ با شکارچیان راه بیایید!

به گزارش خبرنگار اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»، طی ماه‌های گذشته، اخبار زیادی از آتش گرفتن جنگل‌ها و حمله‌های وحشیانه به محیط‌بان‌ها مخابره شد که بالا بودن فراوانی این اتفاقات تامل برانگیز است و نشان می‌دهد همهٔ وقایع، آن چیزی نیست که در ظاهر دیده می‌شود.

دیروز و همزمان با مراسم گرامیداشت محیط بانان و اعطای درجه به آن‌ها، رییس مجلس از ممنوع شدن شکار برای ۵ سال به منظور حفظ گونه‌های جانوری خبر داد و مدتی پیش نیز ابتکار، از مقابله سازمان محیط زیست با صیادان و شکارچیان غیرمجاز خبر داده بود و گفته بود که سازمان محیط زیست در این زمینه کوتاه نخواهد آمد.

وی در این مراسم گفت: هرکس اسلحه داشت نمی‌تواند به گونه‌های ارزشمند کشور تعدی کند. بایستی ضوابطی وضع شوند تا برای پنج سال هرگونه شکار و صید در کشور متوقف شود. گونه‌های جانوری زیاد نداریم و شکارهای بی‌رویه این‌ها را از بین برده است. شاید لازم باشد ضابطه‌های جدیدی برای آن به وجود بیاید و هرگونه شکار را تا پنج سال ممنوع کنیم ممنوع کنیم. از نظر شرعی هم ممکن است شکار ایراد داشته باشد و درست نیست از روی تفریح به شکار دست بزنیم.

این سخنان ظاهرا درست است و در دید اول، کاملا روشی کارآمد به نظر می‌رسد اما اگر کمی به عمق قضیه برویم می‌بینیم این کار می‌تواند دارای اشکالاتی نیز باشد.

کسانی که در مناطق شمالی ایران زندگی کرده‌اند و از نزدیک با مردم آن منطقه آشنایی دارند، می‌دانند که شکار مردم این منطقه‌ها، بیشتر از آنکه برای تفریح باشد، وسیله‌ای برای امرار معاش است. و البته افرادی که با مردم این منطقه آشنایی دارند این را هم اذعان دارند که روحیات مردمی که نسل در نسل یکی از راه‌های گذراندن زندگیشان استفاده از طبیعت و صید و شکار بوده، با برخوردهای قهری اینچنینی سازگاری ندارد.

اما رییس سازمان محیط زیست در این باره نظر دیگری دارد و معتقد است که باید شکارهای این افراد هم در چارچوب مجوز باشد. او معتقد است هرگونه شکار یا صید پرنده یا ماهی‌ها بدون مجوز یا پروانه سازمان حفاظت از محیط زیست خلاف قانون است و جرم محسوب می‌شود. سازمان اگر تشخیص دهد که ظرفیت شکار در طبیعت وجود دارد مجوز شکار خواهد داد همانطور که قبلا مجوزهایی را صادر کرده است.

این در حالیست که سال‌ها پیش کشته شدن گوزن زرد در پارک پردیسان باعث اعلان جنگ از سوی رییس سازمان محیط زیست شد و عواقب بدی را در پی داشت.

ارائه آماری که حکایت از آتش سوزی‌های عمدی شکارچیان دارد و همچنین حمله به محیط‌بان‌ها، در لایهٔ بیرونی شاید نشان دهندهٔ رفتار سودجویانهٔ این شکارچیان باشد اما در لایه‌های درونی، واقعیتی دیگر را فاش می‌کند که شاید کمتر به ذهن بیاید. شکارچیان بومی که حسابشان از رانت خوارهای شکار جداست، وقتی می‌بینند که افراد پولدار و مطرح با اتوموبیل‌های آن چنانی و صرفا به خاطر تفریح به راحتی از امکان شکار برخوردارند و بومیان مجبورند برای کوچک‌ترین شکار در اقلیم خودشان، راهی کاغذبازی و گرفتن مجوز و در ‌‌نهایت منع از شکار می‌شوند، به هر وسیله‌ای متوسل می‌شوند تا اعتراضشان را نشان دهند و همین می‌شود که آمار آتش سوزی‌های مشکوک بالا می‌رود و هر از گاهی شاهد حمله وحشیانه به محیط‌بان‌ها هستیم.

یکی از افرادی که بشدت معتقد است رفتار‌ها و برخوردهای قهری موجب تحریک شکارچیان می‌شود و فاجعه‌های بعدی را رقم خواهد زد، محمدعلی اینانلو است. این کار‌شناس محیط زیست در گفتگو با «خبرگزاری دانشجو» با بیان اینکه جنگل‌های شمال و شمال غرب ایران، قدیمی‌ترین جنگل‌های کره زمین است و تک تک درختانش را باید در موزه نگه‌داری کرد، گفت: وقتی یک شکارچی محلی می‌بیند که او را مجازات می‌کنند ولی از آن طرف، شکارچیان غیرمجاز دیگری با اتوموبیل‌های گران‌قیمت به جنگل می‌آیند و کسی کاری به کارشان ندارد، دست به اعمال لجبازانه می‌زنند...

علی اینانلو درباره آتش‌سوزی‌های گسترده اخیر جنگل‌های گلستان و سایر مناطق جنگلی کشور می‌گوید: در این چند ساله شاهد آتش‌سوزی‌های زیادی در اقصی‌نقاط کشور بوده‌ایم؛ از جنگل‌های زاگرس گرفته تا لار و این اواخر نیز پارک جنگلی گلستان اما چیزی که جلب توجه می‌کند این است که این تعداد این آتش‌سوزی‌ها رو به ازدیاد است و چرا این آتش‌سوزی‌ها هر سال بیشتر می‌شوند.


وی ادامه می‌دهد: یک علت می‌تواند علت طبیعی باشد که در تمام دوران‌ها وجود داشته؛ علت هم این است که وقتی بهار پرباران داریم، پس از اتمام بهار، علف‌هایی که در بهار رشد کرده‌اند، خشک می‌شوند و بر اثر رعد و برق، جرقه و عوامل طبیعی و حتی با تابش خورشید آتش می‌گیرند.


اینانلو با بیان اینکه عوامل طبیعی همواره هستند و رو به ازدیاد نمی‌روند، می‌گوید: چیزی که در این سال‌ها شاهد آن بودیم این است که آتش‌سوزی‌های ما رو به ازدیاد است و عوامل انسانی جای عوامل طبیعی را گرفته است.


این کار‌شناس محیط زیست می‌افزاید: این عوامل انسانی خود به دو گروه عمدی و غیرعمدی تقسیم می‌شوند؛ یکی از این عوامل که سهوی هم هست، «گردشگر‌ها» هستند. آموزش درست آتش روشن کردن را ندیده‌اند و در هر جای نامناسبی آتش روشن می‌کنند و بدون خاموش کردن آتش موجب آتش‌سوزی گسترده می‌شوند.


به عقیده اینانلو، راه حل جلوگیری از این مورد، آموزش صحیح به مردم است و جلوگیری از رفتارهای نادرست؛ بخش دیگر قضیه که عامل انسانی دارد، «عمدی» است؛ وقتی مدیران محیط زیست اعلام می‌کنند شکارچیان غیرمجاز باعث این آتش‌سوزی‌ها شده‌اند باید روی حرف آن‌ها حساب کرد و به این مورد بیشتر پرداخت.


این کار‌شناس محیط زیست درباره چرایی ایجاد آتش‌سوزی توسط شکارچیان غیرمجاز می‌گوید: یکی از علل اساسی ایجاد این معضل، بی‌تجربگی مدیران و مسئولان ذیربط است.

 

وی به کشته شدن گوزن زرد در پارک پردیسان اشاره می‌کند و می‌گوید: پس از آن کشتار لجبازانه، رییس وقت به همه مسئولان اعلان جنگ داد ولی نمی‌دانست که بدون نیرو و امکانات نمی‌شود با این شکارچیان مقابله کرد.

اینانلو به قوانین گذشته اشاره می‌کند و می‌گوید: ۵۰ سال پیش که سازمان شکاربانی و نظارت بر صید ایجاد شد، این سازمان شروع به گرفتن و کتک زدن و رفتارهای قهری رو آورد و نتیجه آن عکس‌العمل‌های لجبازانه شد؛ فرهنگی که دوباره دارد باب می‌شود.
ما اگر قبول کنیم که این شکارچیان غیرمجاز همه‌شان دشمن نیستند و می‌شود از راه‌هایی آن‌ها را هم نرم کرد، موفق‌تر خواهیم بود.


اینانلو به رانت‌خواری‌هایی در زمینه شکار اشاره کرده و بیان می‌کند: وقتی یک شکارچی محلی می‌بیند که او را مجازات می‌کنند ولی از آن طرف، شکارچیان غیرمجاز دیگری با اتوموبیل‌های گران‌قیمت به جنگل می‌آیند و کسی کاری به کارشان ندارد، دست به اعمال لجبازانه می‌زنند.

این کار‌شناس محیط زیست معتقد است که به جای تهدید و سرکوب می‌بایست با این شکارچیان و صیادان تعامل داشت و اعلان جنگ با آن‌ها و ممنوع کردن شکار، تنها موجب لج کردن آن‌ها می‌شود و حمله و تیراندازی به محیط بانان و آتش زدن جنگل‌ها خواهد شد.

اگر نتیجهٔ سیاست گزاری‌های قدیم گذشته، چراغ راهی برای مسئولین فعلی سازمان محیط زیست نباشد، به زودی شاهد اتفاقات فاجعه باری همچون از بین رفتن طبیعت و گونه های مختلف جانوری خواهیم بود که دود آن در چشم همه‌مان خواهد رفت.