به گزارش خبرنگار حوزه هنر و ادب «خبرگزاری دانشجو»، روز بیست مهرماه در تقویم رسمی ایران روز بزرگداشت حافظ نامگذاری شده است. به همین مناسبت در این گزارش نگاهی داریم به دیدگاههایی که شخصیتهای مختلف پیرامون این شاعر بزرگ ایران زمین دارند.
گوته شاعر بزرگ آلمانی در وصف حافظ گفته است:
باشد اگر این دنیا در هم شکند
حافظ، از شور به همچشمی تو میبالم
در بد و خوب شریکیم و وفادار و سهیم
توأمانیم و ز یک گوهر و همزاد همیم
چون تو خواهم ره دل پویم و نوشم میناب
هم کنم فخر بر این زندگی شعر و شراب
شو کنون با شرر آتش خود نغمهسرا!
گر چه پیری، دل پرشور و جوانیست تو را
نیچه یکی دیگر از شاعران و فیلسوفان نامآور آلمان نیز در دیوان «اندرزها و حکمتها»، یکی از شعرهای خود را با نام «به حافظ (آوای نوشانوش، پرسش یک آبنوش)» به او تقدیم کردهاست:
میخانهای که تو بنا نهادهای، از هر خانهای بزرگتر است
همه جهانیان نیز قادر نیستند شرابی را که تو ساختهای، تا قطره آخر بنوشند
ققنوس میهمان تو است، تو همه چیز هستی
میخانهای، شرابی، ققنوس نیز تویی
جاودان در خویشتن فرو میروی و جاودان از خویشتن بیرون میآیی
مستی مستان از تو است، برای چه شراب میخواهی؟
نیچه در جای دیگر مینویسد:
«این انسانهای بزرگ هستند که میتوانند از برترین لذتهای انسانی بهره مند گردند، زیرا در وجودشان نیروی آزادگی و آزادی خواهی ویژهای هست. حواس آنان در خانه جانشان ساکن است و جانشان هم خانه حواسشان است. یعنی هر چه به حواس درک میشود، در جان ایشان منعکس میگردد و هر چه در جان پرتو میافکند، به وسیله حواس ایشان درک میشود. در باره این یگانگی جان و حس، حافظ را به یاد آورید».
ادوارد فيتز جرالد شاعر نامآور انگلیسی نیز معتقد است: حافظ بهترين آهنگساز واژههاست.
به اعقتاد امرسون فیلسوف و نویسنده آمریکایی، حافظ همواره از این که در جایگاهی نامناسب و ناجور قرارش دهند ابا داشت، از هیچ چیز در بیم و هراس نبود. حافظ ماوراء را میدید، و دیدش نافذ بود. او تنها انسانی است که من آرزوی دیدارش را دارم و دلم میخواست جای او میبودم.
در میان افراد شناختهشده داخلی نیز استاد مطهری معتقد است:
حافظ گلی از بوستان معارف اسلامی و اشعار او در اوج عرفان است. در محافل الهی و روحانی دیوان حافظ سوم قرآن و صحیفه سجادیه است. حافظ توانسته چنین اثر جاودانی خلق کند که بعد از هفتصد سال اشکها را در خلوتهای شبانه جاریی کند. اشعار حافظ در اوج عرفان است و کمتر کسی قادر است لطائف عرفانی او را درک کند. همه عرفایی که بعد از او آمدهاند اعتراف دارند که او مقامات عالیه عرفانی را عملا طی کرده است.
علامه طباطبایی نیز دیدگاه خود را درباره حافظ اینگونه مطرح میکند:
«گفتار خواجه بر طبق حال است. ای کاش کسی میتوانست غزلیات او را بر طبق حالات سلوکی تنظیم کند. چه کسی میتواند غزلیات حافظ را شرح کند؟ یا به عبارتی تنها کسی میتواند شعر حافظ را بفهمد که خود به درجات حافظ رسیده باشد».
دیدگاه آیتالله خامنهای نیز اینگونه است: «حافظ شاعر همه قرنها و قشرهاست. ما حافظ را فقط به عنوان یک حافظه تاریخی ارج نمینهیم بلکه حافظ حامل یک پیام و فرهنگ است. بدون شک حافظ درخشانترین ستاره فرهنگ فارسی - شعر فارسی - در طول این چندین قرن تا امروز است».
ایشان در جای دیگری میگوید: «مثل حافظ نه قبل و نه بعد از او كسى نيامده است. حقيقتا هيچ كس نتوانسته مثل حافظ غزل بگويد. حافظ مقولهى ديگرى است و بالاتر از همه است».