راوي رواق مقرنس اشتياق زير سقف نيلوفري نقش جهان

محمد رضا محقق:

شايد سخن گزافي نباشد اينكه محمدرحيم اخوت هر چه دارد از شمايل گرداني نحيف و رندانه اي ا‌ست كه خاطرات او از شهر اصفهان برايش به ارمغان آورده است و معلوم نيست كه اين حس و علقه و نوستالژي و عاطفه تا چند سال ديگر و چند كتاب ديگر، براي تزريق اشتياق و روح ايجاد «داستان»، بپايد و بماند.

و بي ترديدتر آن كه مخاطبان محمدرحيم اخوت، خاص ترين آنانند؛ چرا كه اگر همان عاطفه «اصفهاني» كه انرژي و پشتوانه قلمي او در آفرينش هاي روايي است، در آنها نباشد، از جرگه مخاطبان خاص رهيده و به جمع عموم خوانندگان در مي آيند.

و آنجا از «مخاطب» گفتم و اينجا از «خواننده» و تفاوت ميان اين دو بسيار است؛ آنجا داد و ستدي است ميان نويسنده و آن كه با متن روبروست كه از بطن رهيافت هاي فكري و عقبه خاطراتي هر دو مي گذرد و اينجا همين كتاب است و همين كه نويسنده اي داستاني نوشته كه اتفاقاً اشاره هايي هم دارد به اصفهان، پيدا و ناپيدا؟

از «نام ها و سايه ها» كه پر صداترين و گرم ترين كار اخوت بود گرفته تا همين «نمي شود» كه هنوز بوي اصفهان دارد و آن همه نقش و نگار كه نه تنها در هيئت رواق ها و ايوان ها و فيروزه اي هاي اصفهان، بلكه در قامت آدم هاي سال هاي دور و نزديك، نشانه يابي و علامت گذاري يك حس مشترك است ميان ما و اصفهان.

قلم اخوت، نشان تنهايي و درد و هرمان و گذشته است، اما امروز را آنچنان تر كه بايد و شايدتر از هزار اما و اگر و اي كاش و اي واي دريافته است و بدين سان است كه بر قلب و دل جواني همچون من – جواني به سال بود يا سن يا دل؟! هم سيطره اي يافته است نه از جنس كتاب و داستان كه فراتر از آن، كه بيشتر و پيشتر از حرف و حديث اين و آن در اين يا آن كتاب و داستان؛ داستان ديگر چيست؟ حرف از اصفهان است اصفهان!

فضاي داستاني اخوت، ‌از غربت ها و يادها و رفته ها و عواطف تنگ مانده در مرداب زندگي امروز ماشين هاي كارخانه روزمرگي، سرشار است و مي دانيم كه سرشار، وصف «خوبي» هاست و اينها كه گفتيم كجا نشانه اي از خوبي و زيبايي دارد؟!

دارد، اما نه به چشم مخاطب عام،‌ كه خاص.

وقتي فضاي نرم و گرم و پر خون اين همه حس علقه و عاطفه نسبت به يك شهر و روح جاري و ساري در هوا و هنر بركشيده بر چكاد آن آسمان بلند و فيروزه اي، روبروي ما، رقصي از جنس واژه و موسيقي اي از حس دل مي تراود، همه اينها مي شود زيبايي، مثل همان «غم زيباي دلنشين» كه در «نام ها و سايه ها»، جا به جا همراهمان بود و همراهمان هست هنوز!

كارهاي اخوت مثل آوازهاي حضرت استاد شجريان، هماوردي ذات هنر و «توجه» در مقابل زمان و زمانه ايست كه بي هنران معركه گردان بي هنريند.