نگاهی مختصر به زندگی شهید آیت الله محلاتی

به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، وقتی تقویم را باز می‌کنی و به بهانه روزهای پایانی سال و پیدا کردن لحظه تحویل سالی دیگر، حتی ساعت‌های باقی مانده را هم شمارش می‌کنی، در‌‌ همان روز نخست ماه پایانی سال، چشمت به برگی دیگر از تاریخ این سرزمین گره می‌خورد. هر چه با خود فکر هم کنی از عمق آنچه که در آن حک شده پِی نخواهی برد.

آری، روز اول اسفند در تقویم شمسی ما ایرانیان روز دیگری را به خود دیده است. روزی که نام شهید آیت الله محلاتی بر ان نقش بسته است.

شهید محلاتی در سال ۱۳۰۹ در خانواده‌ای مذهبی و با تقوا در شهرستان محلات به دنیا آمد. پدر و مادرش ارادت خاص به اهل بیت عصمت و طهارت (ع) داشتند و شهید محلاتی را با احساسات ناب مذهبی پرورش دادند و اهتمامی تام به تربیت دینی آن مصروف داشتند.

ایشان پس از طی دوران ابتدایی و تعلیم بخش‌هایی از مقدمات، در پانزده سالگی برای ادامه تحصیل به قم هجرت کرد و در حوزه علمیه به دروس حوزوی مشغول شد.

آشنایی وی با مرحوم آیت الله العضمی محمد تقی خوانساری ـ که در آن زمان از عراق به ایران تبعید شده بود ـ تحولی در وی ایجاد کرد و از او عنصر فعال سیاسی پدید آورد.

ایشان دروس حوزوی را در محضر علمای بنام می‌گذراند. درس خارج را حضرت آیت الله العضمی بروجردی و خدمت حضرت امام خمینی (ره) تفسیر و فلسفه را در محضر مرحوم علامه طباطبائی و دروس لمعه و مطول را نزد شهید مهراب آیت الله صدوقی فرا می‌گیرد.

شاکلهء شخصیت اخلاقی، علمی و مبارزاتی شهید، در‌‌ همان دوران پی ریزی می‌شود آشنایی با مشرب عرفانی و بینش فقهی حضرت امام خمینی (ره) و شرکت در مبارزات آیت الله کاشانی و فدائیان اسلام از وی چهره‌ای پر تلاش، پارسا و بردبار پدید می‌آورد.

فعالیتهای شهید پیش از پیروزی انقلاب اسلامی

شهید محلاتی در سال ۱۳۲۶ با تشکیلات فدائیان اسلام و آیت الله کاشانی (ره) آشنا می‌شود و از‌‌ همان سال، مبارزه خود را علیه رژیم مستبد شاه آغاز می‌کند. وی که هفده سال بیشتر نداشت، نسبت به دعوت فدائیان اسلام برای اعزام به فلسطین و مبارزه با رژیم غاصب بیت المقدس، آمادگی و ثبت نام می‌نماید.

او در ۲۲ سالگی، از سوی آیت الله بروجردی ماموریت می‌یابد تا به غائله «حزب توده» در قم رسیدگی کند که بطور فعال و موثر، از عهده این مسئولیت خطیر بر می‌آید. این امر بیانگر توجه ویژه حضرت آیت الله بروجردی (ره) به ایشان است.

شهید محلاتی در سال ۱۳۳۲ یعنی در ۲۳ سالگی به خاطر سخنرانی محرک و آتشین خود علیه «کنسرسیوم نفت» و «کودتای ۲۸ مرداد» دستگیر و به مشهد مقدس تبعید شد. ایشان در سال ۱۳۴۱ به عنوان رابط میان علمای تهران و قم نسبت به تبادل پیام‌ها اقدام کرد. در همین سال، با تنظیم اعلامیه‌ای، امضای ۱۲۰ تن از علمای تهران را گرفت که در نوع خود اقدامی بی‌سابقه تلقی می‌شد.

همچنین برای روشنگری، به تشریح نظرات مراجع و علمای قم، بویژه نظرات و افکار حضرت امام خمینی (ره) در میان مردم پرداخت. پس از رحلت «حضرت آیت الله العظمی حکیم (ره)»همراه جمعی از روحانیون مبارز تهران،‌ تلگرام تسلیتی به محضرحضرت امام خمینی (ره) مخابره کرد و مردم را به تقلید از ایشان فرا خواند که این امر، توطئه رژیم شاه را در منحرف کردن اذهان عمومی از توجه به حضرت امام خمینی (ره) خنثی می‌نمود.

شهید محلاتی در روشنگری مردم و مبارزه علیه رژیم ستمشاهی، لحظه‌ای از پا نشت و به هر مناسبت، با زبان و قلم اقدام می‌کرد. ابتدا از سوی رژیم، از سخنرانی کردن و و خارج شدن از تهران ممنوع و سر انجام در سال ۱۳۵۱ دستگیر و زندانی شد، اما این سختی‌ها نه تنها تزلزلی در اراده‌اش پدید نیاورد، که در صیقل دادن روح و سازندگی شخصیت او موثر واقع شد.

وی یکی از چهره‌های درخشان دوران مبارزات انقلابی بود که برای پیشبرد اهداف انقلاب اسلامی تا جان، مجاهده و مبارزه می‌کرد. وی از دشواریهای راه، هراسی به دل راه نمی‌داد و صبور و شکیبا در مسیر مبارزه راه می‌پویید.

شهید محلاتی در زمره ارادتمندان دلسوخته حضرت امام خمینی (ره) بود. ایشان از اعضای فعال «کمیته استقبال از امام»بود که برای نخستین بار در آستانهء پیروزی انقلاب، «صدای انقلاب اسلامی» از حلقوم وی، از رادیو بر سرتاسر جهان طنین افکند. وسعت و دامنه فعالیتهای او چنان فراگیر شد که دوستانش از وی به عنوان «موتور انقلاب»نام می‌بردند.

فعالیتهای شهید پس از پیروزی اتقلاب اسلامی

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، شهید محلاتی همچنان پر تلاش در خدمت انقلاب و حضرت امام (ره) ماندو در راه اندازی و شکل گیری «جامعهء روحانیت مبارزه» در تهران نقش اساسی ایفا کرد، و به عنوان نخستین دبیر اینجامعه انتخاب شد.

در سال ۱۳۵۸ از سوی حضرت امام خمینی (ره) نمایندگی شد تا «کنگره عظیم حج ابراهیمی» را هر چه با شکوه‌تر برگزارکند.

ایشان در انتخابات «اولین دوره مجلس شورای اسلامی» از سوی مردم «محلات و دلیجان» به عنوان نماینده برگزیده و راهی مجلس شد.

در مجلس نیز در تدوین و تصویب قوانین، نقش و وظیفه تعیین کننده‌ای بر عهده داشت. به سال ۱۳۵۸ طی حکمی از سوی حضرت امام خمینی (ره) به عنوان نمایندهء معظم له در «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی» منصوب شد و در طول این مسئولیت پر برکت، اقدامهای مهم و اساسی را در سپاه انجام داد.

فعالیتهای شهید در دوران دفاع مقدس

شهید بزرگوار در هر عرصه‌ای که وارد می‌شد، از آن سر بلند بیرون می‌آمد. ایشان در دفاع مقدس نیز خوش درخشید و خاطره جاویدی از آن لحظه‌ها از خود بر جای گذاشت. جنگ را در راس کار‌هایش قرار داد و هر طرح و برنامه مربوط به جنگ را در اولویت امورش انجام می‌داد. بیشتر جلسات و نشستهای خود را با مسئولان دفا‌تر نمایندگی، در مناطق جنگی تشکیل می‌داد تا نیرو‌هایش را با مسائل و مشکلات جنگ و جبهه آشنا کند. در یک کلام آنکه، جنگ و جبهه و رزمندگان، بزرگ‌ترین دل مشغولی شهید محلاتی محسوب می‌شد.

شهید محلاتی را باید از بنیانگذاران «ولایت» در سپاه دانست، چرا که ایشان با تلاش مؤثر و مستمر خود، در تقویت مبانی اعتقادی پاسداران، نقش ارزنده‌ای ایفا کرد و وحدت و انسجام را در پیکره سپاه، به عنوان شیرازه‌ای محکم قرارداد.

شهید محلاتی برای رسیدگی به مشکلات پاسداران، رشد آموزشهای عقیدتی آنان، تلاش بی‌وقفه‌ای را انجام داد. تا پاسی از شب، در محل کار خود می‌ماند و به رتق و فتق امور می‌پرداخت و فرصتهای زیادی را با مشورت با «فرماندهء کل سپاه» و دیگر فرماندهان سپری می‌کرد.

چگونگی شهادت

سر انجام، آن قلب تپنده برای انقلاب، اسلام، امام و مردم، در یک حادثهء غمبار ایستاد، روز میعاد این عاشق وارسته از غیر و وابسته به حق فرا رسید و زمستان هجرانش به بهار وصل انجامید. روز اول اسفند ماه ۱۳۶۴، هنگامی که شهید محلاتی با جمعی از نمایندگان مجلس و مسئولان قضایی کشور، با هواپیما عازم جبهه بودند، مورد هدف چند فروند جنگنده رژیم بعثی عراق قرار گرفت و سقوط کرد که همهء سرنشینان آن، از جمله شهید محلاتی، به درجهء رفیع شهادت نائل آمدند.

پیام امام خمینی رحمه الله

در ترسیم جایگاه و نقش شهید محلاتی و همراهانش در انقلاب، همین بس که حضرت امام خمینی رحمه الله در رثای آن شاگرد مجاهد و مخلصش فرمود: «امید آن است که ولی نعم، این میهمانان را که به سوی او می‌روند از محضر خود کامیاب فرماید... و به این عزیزانی که در این جنایت هوایی به سوی او پرواز کرده‌اند، اجازه ورود به محفل خاص خود دهد، و حجت الاسلام حاج شیخ فضل الله محلاتی، شهید عزیز را که من و شما او را می‌شناسیم که عمر خود را در راه انقلاب صرف کرد و باید گفت یکی از چهره‌های درخشان انقلاب بود و در این راه که راه خداوند است، تحمل سختی‌ها نمود و رنج‌ها کشید و با قامت استوار ایستادگی کرد، اجازه ورود در محضر شهدای صدر اسلام مرحمت فرماید».

حال به مناسبت بیست و نهمین سالگرد شهادت آیت‌الله محلاتی که روز "روحانیت و دفاع مقدس" نامگذاری شده، مراسم بزرگداشت این شهید یکم اسفند در شهرک شهید محلاتی برگزار خواهد شد.  باشد تا پیمانی دوباره با آزادمردان و حق پویان راه حق ببندیم.