گزارش دومین جلسه از «سلسله درس‌های آشنایی با نهج‌البلاغه و معارف آن»
به گزارش گروه فرهنگی «خبرگزاری دانشجو» دومین جلسه از «سلسله درس‌های آشنایی با نهج‌البلاغه و معارف آن»، با حضور مصطفی دلشاد تهرانی عصر روز گذشته (دوشنبه ۲۷ بهمن) در تالار حافظ خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد.
دلشاد تهرانی در ابتدا به بیان خلاصه‌ای از مباحث جلسه نخست پرداخت و گفت: نهج الیلاغه کتابی است که شریف رضی آن را برا اساس آموزه‌های امام علی(ع) تألیف کرده است، شاید بعضی گمان می کنند که این اثر از امیرالمؤمنین علی(ع) بوده اما اینگونه نیست لذا هر فردی که کتابی تألیف می‌کند متأثر از شرایط زمان خود است و نهج‌البلاغه دور از آن نیست. فضای عصر شریف رضی نیز در گزینش، سازماندهی و تنظیم کتاب تأثیر گذاشته است.
وی با اشاره به ساختار نهج‌البلاغه اظهار داشت: سیدرضی، نهج‌البلاغه را به سه باب خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌ها تقسیم کرد و این طور نیست که در بخش خطبه‌ها فقط خطبه‌ها را آورده باشد یا در بخش نامه‌ها فقط نامه نیست بلکه سیدرضی این گونه بود که مطالب امیرالمؤمنین(ع) را عمدتاً این سه محور دیده است اما هر مطلبی که نه خطبه بود، نه نامه و نه حکمت، به بابی که نزدیک‌تر بود در آنجا قرار داده است.
* «نهج‌البلاغه» کتابی چند وجهی و به شدت تأثیرگذار است
این شارح نهج‌البلاغه درباره کمیت مباحثی که در نهج‌البلاغه آمده است، ابراز داشت: بر اساس نسخه دکتر صبحی صالح که نسخه‌ای مشهور است؛ نهج‌البلاغه 241خطبه، 79 نامه و 489 حکمت دارد اما اینکه این کمیت چه میزان از مجموعه مطالب و سخنان امیرالمؤمنین(ع) بود که شریف رضی آن را جمع‌آوری کرده است باید گفت که همه مطالب امیرالمومنین(ع) به دست ما نرسیده است چون بخشی از آن در کتاب‌هایی بوده که از بین رفته است اما تقریبا می‌توان بر اساس کارهای صورت گرفته و مطالب جمع‌آوری شده حضرت به ویژه در دوره اخیر می‌توان احتمال داد شریف رضی یک چیزی حدود یک دوازدهم یا یک چهاردهم و حتی کمتر از مطالب حضرت را به صورت گلچین و گزینشی آورده است.
وی نهج‌البلاغه را به لحاظ کیفی یک کتاب به تمام معنا شگفت برشمرد و تصریح کرد: ویژگی‌های کیفی نهج‌البلاغه است که آن را استثنایی کرده است و کیفیت نهج‌البلاغه هشت ویژگی شاخص دارد؛ نهج‌البلاغه و کلیدواژه‌های آن، مرکبات لفظی و معنایی نهج‌البلاغه، عبارات نهج‌البلاغه و اینکه چه ویژگی‌های دارد که موجب اسباب شگفتی است، هندسه کلام نهج‌البلاغه یعنی هر بند نهج‌البلاغه از نظر ساختار هندسی چه ویژگی‌هایی دارد که آن را شگفت کرده است. موسیقی کلام که در واقع در بخش‌های عمده نهج‌البلاغه کلام موسیقایی، نظم‌آهنگ دارد و این نظم‌آهنگ بودن، بسیار قابل تأمل و شگفت است که میان محتوا و نظم‌آهنگ و موسیقی، هماهنگی و تناسب برقرار است.
دلشاد تهرانی، وجوه گوناگون نهج‌البلاغه را از دیگر ویژگی‌های آن خواند و ابراز داشت: نهج‌البلاغه کتابی نیست که فقط در یک وجه باشد به طور مثال فقط معارف الهی، سیاست یا حکومت تنها باشد بلکه کتابی است که وجوه بسیار زیادی دارد. همچنین نهج‌البلاغه کتابی است که به شدت تاثیرگذار است و مخاطب خود را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
* سیدرضی در تقسیم‌بندی مطالب نهج‌البلاغه، موفق بوده است
وی درخصوص راهگشا بودن نهج‌البلاغه خاطرنشان کرد: نهج‌البلاغه کتابی است که در زمینه‌های مختلف حرف نو دارد و افراد را راهنمایی می‌کند یعنی اگر ما امروز مشکلاتی داریم اعم از مشکل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و اخلاقی، نهج‌البلاغه برای این مشکلات حرف و راه حل دارد و اگر ما روش علمی کارکردن با نهج‌البلاغه را بدانیم و به درستی با آن روبرو شویم، می‌تواند کمک‌های بسیاری به ما داشته باشد.
مدیرگروه نهج‌البلاغه دانشگاه قرآن و حدیث در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه سیدرضی در جمع‌آوری سخنان و مطالب حضرت علی(ع) تعمد داشته است، گفت: سیدرضی بیشتر به دنبال این بود که گزیده‌ای از سخنان امام را بیاورد و اصلا نمی‌خواسته که همه را عنوان کرد و اگر می‌گوییم یک دوازدهم یک چهاردهم سخنان حضرت را جمع‌آوری کرده است، منظور این است که سیدرضی مقدار اندکی از سخنان حضرت را جمع‌آوری کرده است مثلاً از یک خطبه بلند چند جمله بیشتر نمی‌آورد چون بنای آن این بود که یک کتاب گزیده و نمونه انواع سخنان امام و بلیغ‌ترین آنها را بیاورد لذا به این مقدار بسنده کرده است.
وی در پاسخ به این سؤال که تقسیم‌بندی سیدرضی برای نهج‌البلاغه آیا جامع وکامل بوده است، اظهار داشت: این نقسیم‌بندی کاملاً علمی است یعنی تقسیم مطالب امیرالمومنین به خطبه‌ها، نامه‌ها یا حکمت‌ها کاملاً علمی و روش‌مند است. از این رو اگر می‌بینیم که شریف‌رضی در بخش خطبه‌ها، چهار دعا آورده است دلیل آن این است که شریف‌رضی دریافته که این دعاها از نظر ساختار به خطبه نزدیک‌تر است اما از نظر اینکه به این سه قسمت تقسیم کند و مطالب را با توجه به ویژگی‌هایی که دارند در این سه قسمت بگنجاند بسیار موفق بوده است.
ارسال نظرات