به گزارش خبرنگار فرهنگی «خبرگزاری دانشجو»، سال 1381 بود که مرکز سعدی شناسی ایران، اول اردیبهشت ماه را روز سعدی کرد. شاعری که به خاطر نظم و نثر آهنگین، گیرا و قوی ش آوازه جهانی دارد، به گونه ای که به وی لقب استاد سخن و شیخ اجل دادهاند.
سعدی چگونه شیخ شیراز شد؟
سعدی تخلص و شهرت «مشرف الدین» ، مشهور به «شیخ سعدی» ، «شیخ شیراز» است. سعدی در سال های اول سده هفتم هجری حدودا در سال 606 ه.ق در شهر شیراز زاده شد و در دوران کودکی با علاقه زیاد به مکتب میرفت و مقدمات دانش را میآموخت. هنگام نوجوانی به پژوهش و دین و دانش علاقه فراوانی نشان داد. اوضاع نابسامان ایران در پایان دوران سلطان محمد خوارزمشاه و به ویژه حمله سلطان غیاثالدین، برادر جلال الدین خوارزمشاه به شیراز (سال ۶۲۷) سعدی را مجبور به ترک شیراز و رفتن به مدرسه نظامیه بغداد کرد. این شاعر پارسی گوی نزد دانشمندان زمان خود چون شهابالدین عمر سهروردی و ابوالفرج بن جوزی به فراگیری عرفان پرداخت.
سعدی در حدود ۶۵۵ قمری در روزگار سلطنت "اتابک ابوبکر بن سعد" به شیراز بازگشت. در دوران ابوبکربن سعدبن زنگی شیراز پناهگاه دانشمندانی شده بود که از دم تیغ تاتار جان سالم بدر برده بودند. در دوران وی سعدی مقامی ارجمند در دربار به دست آورده بود. در آن زمان ولیعهد مظفرالدین ابوبکر به نام سعد بن ابوبکر که تخلص سعدی هم از نام او است به سعدی ارادت بسیار داشت. سعدی بوستان را که سرودنش در ۶۵۵ به پایان رسید، به نام بوبکر سعد کرد. هنوز یکسال از تدوین بوستان نگذشته بود که در بهار سال ۶۵۶ دومین اثرش گلستان را بنام ولیعهد سعدبن ابوبکر بن زنگی نگاشت و خود در دیباچه گلستان میگوید. هنوز از گلستان بستان بقیتی موجود بود که کتاب گلستان تمام شد؛ از این رو برخی معتقدند که او لقب سعدی را نیز از همین نام سعد بن ابوبکر گرفته است.پس از از بین رفتن حکومت سلغریان، سعدی بار دیگر از شیراز خارج شد و به بغداد و حجاز رفت.
سعدی خالق کدام یک از مفاخر ادب فارسی است؟
سعدی، شاعر جهاندیده، جهانگرد و سالک سرزمینهای دور و غریب بود؛ او خود را با تاجران ادویه و کالا و زئران اماکن مقدس همراه می کرد. از پادشاهان حکایتها شنیده و روزگار را با آنان به مدارا می گذراند؛ از وی آثار بسیاری در نظم و نثر برجای ماندهاست که بوستان: منظومهای است حاوی حکایات اخلاقی، گلستان: به نثر مسجع، دیوان اشعار: شامل غزلیات و قصاید و رباعیات و مثنویات و مفردات و ترجیعبند و غیره (به فارسی) و چندین قصیده و غزل عربی، مواعظ: کتابی است چون دیوان اشعار، صاحبیه: مجموعه چند قطعه فارسی و عربی است که سعدی در ستایش شمسالدین صاحب دیوان جوینی، وزیر اتابکان سرودهاست، قصاید سعدی: قصاید عربی سعدی حدود هفتصد بیت است که بیشتر محتوای آن غنا، مدح، اندرز و مرثیهاست، مراثی سعدی: قصاید بلند سعدی است که بیشتر آن در رثای آخرین خلیفه عباسی المستعصم بالله سروده شدهاست و در آن هلاکوخان مغول را به خاطر قتل خلیفه عباسی نکوهش کرده، مفردات سعدی: مفردات سعدی شامل مفردات و مفردات در رابطه با پند و اخلاق است و ... به جای مانده است. رهبر انقلاب در دیدار با شاعران سعدی را چنین توصیف می کنند: «سعدی از جهت شعر اخلاقی و شعر نصیحت و پند در قله است.»
حاکمی که آرامگاه شیراز را خراب کرد
سعدی در خانقاهی که اکنون آرامگاه اوست و در گذشته محل زندگی او بود، به خاک سپرده شد که در ۴ کیلومتری شمال شرقی شیراز، در دامنه کوه فهندژ، در انتهای خیابان بوستان و در کنار باغ دلگشا است. این مکان در ابتدا خانقاه شیخ بوده که وی اواخر عمرش را در آنجا میگذرانده و سپس در همانجا دفن شدهاست.
برای اولین بار در قرن هفتم توسط خواجه شمس الدین محمد صاحبدیوانی وزیر معروف آباقاخان، مقبرهای بر فراز قبر سعدی ساخته شد. در سال ۹۹۸ به حکم یعقوب ذوالقدر، حکمران فارس، خانقاه شیخ ویران گردید و اثری از آن باقی نماند. تا این که در سال ۱۱۸۷ ه. ق. به دستور کریمخان زند، عمارتی ملوکانه از گچ و آجر بر فراز مزار شیخ بنا شد که شامل ۲ طبقه بود.