بازرسی‌ها و روند خطرناک مذاکرات هسته‌ای

گروه دانشگاه «خبرگزاری دانشجو» - یادداشت دانشجویی*؛ مذاکرات هسته‌ای داستانی است که این روزها بسیاری از مسائل اقتصادی و حتی اجتماعی ما را تحت تاثیر قرار داده است. فرای این تب و تاب‌های اقتصادی نتایج و توافقاتی که امضای طرفین ذیل این توافقنامه ثبت خواهد شد مسئله بسیار مهمی است؛ چراکه به دنبال خود تعهدات بین المللی را در پی خواهد داشت و در صورت عمل نکردن به تعهدات بین المللی حوادث بسیار بدتر و خطرناکتری چون انزوای کامل بین المللی و قطعنامه‌های سنگین سازمان ملل و شورای امنیت در انتظار ایران خواهد بود که حتی در نهایت می تواند یک جنگ را نیز در پی داشته باشد.

 ابتدا بنابر آنچه در ژنو رخ داد نگرانی‌هایی بوجود آمد، اما آنچه در لوزان مصوب شد، دامنه این نگرانی‌ها را شدت بیشتری بخشید. مسائل متعددی از جمله نقد و نسیه بودن امتیازات دو طرف، روند اجرای مذاکرات، نحوه و زمان برداشه شدن تحریم‌ها، لغوشدن یا نشدن همه تحریم‌ها و در نهایت بازرسی‌هایی که تیم مذاکره کننده به آن تن داده است، در این مذاکرات بسیار جای تامل دارد.

همه موارد مذکور هر یک به تنهایی جای نگرانی‌های شدیدی دارد که در جای خود می‌تواند ساعت‌ها بحث و جدل را در پی داشته باشد؛ اما آنچه در این مجال قصد داریم آن را بطور خلاصه بررسی کنیم بحث بازرسی‌ها از تاسیسات ایران است.

بازرسی‌هایی که قرار است بنابر آنچه در لوزان بر سر آن توافق شده است فراتر ار پروتکل الحاقی باشد. آنچه یکی از خطوط قرمز مقام معظم رهبری در مذاکرات هسته‌ای بوده است بحث بر سر مسائل نظامی و موشکی ایران بوده است.

حرف‌هایی که در روزهای ابتدایی مذاکرات و حتی بعد از توافق لوزان از سوی ظریف و معاونش عراقچی، بصورت قاطع بیان می‌شد این بود که این موضوعات به هیچ وجه تحت مذاکره نیست و کار به جایی رسید که حتی داستان‌هایی از عصبانیت ظریف در مورد مطرح شدن مسائل نظامی  و موشکی در مذاکرات هسته ای مطرح می شد(هرچند این امر شبیه رویایی بیش نیست).

اما آنچه بر نگرانی‌ها در این زمینه افزود قضیه فکت شیت آمریکایی بود که منتشر شد. فکت شیتی که تیم مذاکره کننده ایرانی آن را کاملا تکذیب کرد و در آن فکت شیت بازرسی‌ها از مراکز نظامی نیز اشاره شده بود. منتقدین در این زمینه وارد شدند و گفتند اگر این فکت شیت دروغ است؛ چرا اروپایی‌ها آن را تکذیب نمی‌کنند. پس از گذشت چند روز نه تنها این فکت شیت تکذیب نشد؛ بلکه از سوی روسیه که ظاهرا در مذاکرات به سمت ایران نزدیکتر است نیز تایید شد.

نگرانی‌ها وقتی شدت پیدا کرد که با وجود دستور رهبر انقلاب به تیم مذاکره کننده و در خواست بیش از 200 نماینده مجلس شورای اسلامی و انتظار عموم مردم از انتشار فکت شیت ایرانی، هنوز که هنوز است این فکت شیت ارائه نشده است.

چند روزی که از این وقایع گذشت، جمله ای تکان دهنده از سوی آمانو، رئیس نهاد نظارت کننده بر اجرای روند مذاکرات و فعالیت‌های هسته ای، یعنی آژانس بین المللی انرژی منتشر شد.

وی با قاطعیت بیان کرده بود که بعد از امضای توافق هسته ای، آژانس و بازرسان شان کاملا به سایت‌های نظامی ایران برای بازرسی دسترسی خواهند داشت و این جز وقوع فاجعه چیز دیگری نمی‌تواند باشد.

این اوضاع وقتی وخامت بیشتری پیدا کرد که این حرف بصورت تلویحی توسط عراقچی نیز تایید شد؛ بطوریکه وی در گزارش خود از آخرین روند مذاکرات گفت ما براساس پروتکل الحاقی مجبوریم که هر مکانی را که آنها بخواهند برای بازرسی در اختیارشان بگذاریم.

وی چند روز بعد تصریح کرد که ما اجازه بازرسی از تاسیسات نظامی خود را به صورت مدیریت شده داده ایم. وی چند روز بعد با ادبیاتی سطحی نگرانه گفت اتفاق خاصی قرار نیست بیفتد بلکه آنها می‌آیند و یک دستمالی می‌کشند و می‌روند. در جایی دیگر هم گفت ما چشم شان را می‌بندیم و می‌آوریم شان داخل مراکز نظامی و او جی پی اس خود را روشن می‌کند و بعد که بازدید کرد چشمش را می‌بندیم و می‌بریمش بیرون!!

مجموعه اتفاقاتی که ذکر شد را اگر کنار فکت شیت آمریکایی بگذارید و سخنان طرف‌های غربی و حتی مسئولین آژانس بین المللی انرژی را به این مجموعه بیفزایید بی شک می‌توان گفت روندی که مذاکرات، توسط این مجاهدان دیپلماسی در پی گرفته است بسیار خطرناک به نظر می‌رسد، بطوریکه می‌توان گفت مسئولین مذاکره کننده ما نیز آرام آرام در حال تبیین فکت شیت آمریکایی بعنوان نتیجه مذاکرات هسته ای می‌باشند.

سید مصطفی موسوی نژاد – عضو قرارگاه دانشجویی شهید کاوه خراسان جنوبی و فعال دانشجویی

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تایید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.