به گزارش خبرنگار سیاسی «خبرگزاری دانشجو»، دیدار مدیران سایت های خبری و دانشجویان ارشد علوم سیاسی با حجت السلام و المسلمین محسن قمی نماینده مجلس خبرگان رهبری این بار با پرسش ها و پاسخ های صریح و جدی در حوزه روابط بین الملل و انتخابات خبرگان رهبری همراه بود. به نحوی که ایشان در آغاز تاکید کرد که تمام سخنان اینجانب بر گرفته از نگاه فردی و شخصی است و بیان این مواضع هیچ ارتباطی با جایگاه حقوقی بنده ندارد.
مشروح این گفت و گوی گرم و صمیمی ولی جدی در ذیل آمده است:
در ابتدای این دیدارحجت السلام محسن قمی پس از شنیدن نظرات و تحلیل های مدیران رسانه و دانشجویان ارشد علوم سیاسی از مسائل روز داخلی و بین المللی به وضعیت اسلام در آغاز بیداری اسلامی اشاره کرد و گفت: بیش از هر چیز باید به این نکته توجه داشت که بیداری اسلامی رویدادی در جهان اسلام نیست که از 4 یا 5 سال قبل آغاز شده باشد؛ سرآغاز بیداری اسلامی حداقل در دوره جدیداش 150 سال پیشینه دارد. بی تردید در این فرآیند زمانی علماء و متفکران بزرگی نقش داشتند. شاید بتوان ادعا کرد که در طول دوره اخیر حضرت امام (ره) از تاثیر گذارترین این متفکران بوده اند که شتاب بسیار زیادی به آن بخشیده اند .
ایشان در ادامه به حرکت های اخیر در طول چهار سال اخیر در جهان عرب اشاره کرد و گفت: در طول چند سال اخیر وقتی حرکت های انقلابی در جهان عرب شروع شد برخی بر این باور بودند که این حرکت ها از نوع انسانی بوده است نه اسلامی؛ بنابراین از این حرکت ها با نام بهار عربی یاد می کردند. اما از همان آغاز مشخص بود که تحلیل ها در خصوص رویداد های خاورمیانه و جهان عرب یکسان نیست. چنانکه برخی از این تحلیل گران بر بیداری اسلامی تاکید داشتند و معتقد بودند این حرکت ها در دنیای اسلام بر پایه ایدئولوژی اسلامی می باشد و محور آن نیز امت واحده اسلامی است. بر این اساس هدف را هم بازسازی تمدن اسلامی، مقابله با نظام سلطه جهانی و سبک زندگی بر اساس آموزه های قرآنی می دانستند.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه یادآور شد: از سوی دیگر تحلیل گرانی دیگری هم هستند که بر استفاده از نام بهار عربی تاکید دارند. آنهایی که بر نام بهار عربی تاکید داشتند مسئله شان قبل از هر چیزی افتادن در دامان تمدن غربی بود نه مبارزه با این تمدن. تاکید کسانی که برانتخاب نام بهار عربی اصرار داشتند بر ناسیونالیسم عربی در خاورمیانه بود که این موضوع مبنای اختلاف در جهان اسلام است نه وحدت. در نتیجه ما نباید در تحلیل اولیه خود از انقلاب های عربی دچار اشتباه شویم و بگوییم بهار عربی یا بیداری اسلامی صرفا یک اسم گذاری ساده است و این دو هویت با هم تفاوتی ندارند.
عضو مجلس خبرگان رهبری در پاسخ به این سوال که بیداری اسلامی در حال حاضر با توفیقی همراه بوده است یا خیر گفت: ما در درجه اول باید مشخص کنیم که بیداری اسلامی را چگونه تعریف می کنیم؛ آیا بیداری اسلامی را یک حرکت سیاسی برای گرفتن قدرت به تصویر می کشیم؟ با این تعریف اگر جریان بیداری اسلامی قدرت را در دست نگرفت پس باید گفته شود شکست خورده است. اما اگر بیداری اسلامی را یک حرکت فکری، فرهنگی و اجتماعی در طول 150 سال اخیر بدانیم می توانیم بگوییم بیداری اسلامی در این سال ها مورد شتاب قرار گرفته است. هر چند این تحولات در برخی از کشورها منتهی به کسب قدرت سیاسی نشده است، اما حرکت مردمی و فکری که به واسطه بیداری اسلامی شکل گرفت روند تحولات اجتماعی را در جهان اسلام دچار تحول عمیق کرد.
وی در ادامه یادآور شد: به طور مثال بحرین یکی از نمونه های این تحولات اجتماعی است.مردم بحرین حدود چهار است که در سخت ترین شرایط با حکومتی مبارزه می کنند که قدیمی ترین نخست وزیر تاریخ دنیا هنوز دولت این کشور را اداره می کند. حدود چهل سال است که این شخص در مسند قدرت است، اخیرا هم استعفا داد اما خلیفه این کشور دوباره وی را بر سر کار برگرداند. بی تردید تحول فکری جوانان بحرین موجب شد که برقراری دولتی مبتنی بر دموکراسی و آرای مردم دغدغه آنها شود یا حداقل حاکمانی در مسند قدرت باشند که صدای اکثریت مردم بحرین را بشنود هر چند امروز جوانان بحرین به شدت سرکوب می شوند اما هیچ ناظر بی طرفی نمی تواند منکر تحولات گسترده در بحرین شود. در واقع بحرین از یک جامعه ای بی تفاوت که جوانان اش به دنبال تفکرات و رویکردهای لیبرال بودند فاصله گرفته و اکنون همان جوانان کسانی هستند که در این کشور پرچم مبارزه با آمریکا را بر دوش گرفتند. بی تردید باید گفت امروز مردم بحرین در نزد جهانیان عزت دارند.
این استاد دانشگاه بیان کرد: یمن کشوری است که به لحاظ منابع نفتی غنی می باشد؛ باب المندب در کنار تنگه هرمز و کانال سوء نقطه سوق الجیشی تجارت در دنیای امروز است. که درصد زیادی از انرژی(نفت) و کشتی های بزرگ تجاری دنیا از این تنگه عبور می کنند به معنای بهتر رگ حیاتی تجارت در دنیا از این منطقه می گذرد . اما مردم این کشور در فقر و مشکلات بسیار زیاد معیشتی زندگی می کنند. تحول فکری و اجتماعی در یمن موجب شد مردم در صحنه حضور پیدا کنند. هر چند امروز عربستان، اسرائیل و دیگر هم پیمانان آنها تلاش می کنند تا وضعیت را به گذشته بازگرداند؛ اما روند تحولات یمن به خوبی نشان می دهد که مردم این کشور بیدار شده اند و در جهت استقلال خود گام بر می دارند. امروز همگان می دانند که وهابیت و القاعده با حمایت انگلیس، آمریکا و عربستان سعودی بر این منطقه چنگ انداخته و رشد کردند. اکنون نیز بخشی زیادی از نیروهایی که با مردم یمن در جنگ هستند از همین گروه می باشند. این را بدانید یمن تاریخ بزرگ و درخشانی را در خود رقم خواهد زد؛ براین اساس در طول 130 روز گذشته قدرت حوثی ها و انصار ا.. افزایش زیادی داشته و اکنون بیش از 90 درصد یمن در اختیار انصار ا... و هم پیمان ایشان است.
عضو هئیت امنای دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با تاکید بر اینکه ما بیداری اسلامی را باور داریم افزود: آینده منطقه خاورمیانه را بیداری اسلامی رقم می‌زند. البته حوادثی که در منطقه ایجاد شده مشکلاتی را در فرایند بیداری اسلامی ایجاد کرده ولی فقط سمت و سوی این حرکت را عوض نموده و این بیداری به جای حرکت در عرصه‌های حاکمیتی در قالب حرکت‌های فرهنگی و فکری فعالیت خود را به پیش می‌برد و هرجا که زمینه‌اش فراهم باشد بروز و ظهور می یابد. ما در یمن و بحرین شاهد این زایمان تاریخی هستیم. در مصر تصور می کردند که می توانند با سازش مشکلات خود را برطرف نمایند در حالی که بعدا فهمیدند راه سازش اشتباه بوده است. راه و تفکر بیداری اسلامی راه مقاومت و ایستادن در برابر استکبار جهانی است.
وی در پاسخ به سوالی در خصوص سیاست و استراتژی کلان نظام در خصوص بیداری اسلامی گفت: از همان ابتدای آغاز حرکت های انقلابی در جهان اسلام، در خصوص ارتباط جمهوری اسلامی و رویکرد نظام نسبت به این رویداد بر این نکته تاکید شد که باید ورود جمهوری اسلامی و کمک ما این باشد که ویژگی ضد استکباری، ضد صهیونیستی و مردمی جنبش های منطقه تقویت شود. این سیاست های کلی از همان ابتدا از سوی نظام جمهوری اسلامی در منطقه پی گرفته شد بنابراین هیچ گاه سیاست ما نسبت به روند بیداری اسلامی تغییر نکرده است.
وی در ادامه تاکید کرد: راه حل جمهوری اسلامی برای مشکلات منطقه تنها یک چیز است و آن مراجعه به آرای مردم و برپای یک انتخابات آزاد می باشد.
نماینده شورایعالی انقلاب فرهنگی در شورایعالی جوانان در پاسخ به سوالی در خصوص رویکردهای کلی جمهوری اسلامی در مسائل بین المللی چگونه است و چرا هیچ گاه نقطه ثقلی بر این سیاست ها مشخص نشده است که با تغییر دولت ها این رویکرد سیاست خارجی نیز تغییر می کند، گفت:
ما از ابتدای انقلاب سیاست های ثابتی را در مسائل بین المللی داشته ایم. هیچ گاه اینگونه نبوده است که با عوض شدن دولت ها سیاست های نظام دستخوش تحول و جابه جایی شود. سیاست صدور انقلاب از همان ابتدا وجود داشته است. امام (ره ) از همان ابتدا فرمودند که ما می خواهیم انقلاب مان به تمام دنیا صادر شود. البته این امر به این معنا نبوده است که ما بخواهیم به کشورهای دیگر لشکر کشی کنیم. انقلاب صادر می شود چون با فطرت انسان ها همخوانی دارد. بنابراین سیاست مبارزه با رژیم صهیونیستی و نظام سلطه جهانی هیچ گاه تعطیل نشده است.
وی در ادامه یادآور شد: ما از ابتدا خط مبارزه با استکبار، ظلم و بی عدالتی در عرصه های اقتصادی، سیاسی و علمی را داشته ایم و امروز هم دنبال می کنیم. با تغییر هیچ دولتی این روند متوقف نشده است. ذکر این نکته را لازم می دانم که نظام دینی ما مبتنی بر آرای مردم است.
نظام دموکراسی یک سری پیامدهایی هم دارد امروز ممکن است مردم به یک رویکرد و طرز فکر رای بدهند و فردا ممکن است رویکرد دیگری را برگزینند. شما در نظر بگیرید در مسئله مذاکرات هسته ای مسلما اگر جناحی دیگر یا شخص دیگری بر مسند ریاست جمهوری و وزارت خارجه می نشست سیاست ها را به گونه ای دیگر اجرا می کرد. مسلما هر دولتی در برابر رای مردم و وعده هایی که می دهد مسئول است.
وی در ادامه یادآور شد: تنها در سیاست های کلی، سیاست خارجی کشور تغییری صورت نمی گیرد اما هر دولتی می تواند در اجرا از رویکردهای گوناگون بهره بگیرد بنابراین وجود سلیقه های گوناگون بر مبنای رای مردم در قوه اجرایی کشور به معنای نبود سیاست کلی و رویکرد کلی در سیاست خارجی نیست. سیاست خارجی ما چنانکه مقام معظم رهبری تببین کردند بر مبنای حکمت، عزت و مصلحت جریان دارد. فلذا در سیاست های کلی هیچ گاه خدشه ای وارد نمی شود.
حجت السلام و المسلمین قمی در پاسخ به سوال دیگری که در خصوص عملکرد 16 نهاد و سازمان در مسائل سیاست خارجی ایران فعالیت دارد که خروجی و علت عدم هماهنگی آنها چیست، گفت: اولا ما تعداد بیش از این نهادها و سازمان ها در مسائل سیاست خارجی و تبلیغات فرهنگی در خارج از ایران داریم. سیاست گذاری های انجام شده به ما می گوید که هر کدام از این نهاد ها وظیفه خاص خود را انجام می دهد. امروز ما تداخل کاری میان نهادهای فرهنگی فعال در خارج از کشور نداریم. به دلیل همین مسئله شورای وجود دارد با نام شورای سیاست گذاری فرهنگی بین المللی در این شورا علاوه بر سیاست گذاری تقسیم کار هم برای این نهاد ها و سازمان ها انجام می شود. در برخی سازمان ها ممکن است به لحاظ محتوا فعالیت مشخصی تعریف شود اما در برخی دیگر ممکن است به لحاظ جغرافیایی چنین تقسیم کاری صورت بگیرد.
وی در ادامه یادآور شد: لازم به یادآوری است که یکی از عرصه های مظلوم بودجه در سیاست خارجی ما همین عرصه فرهنگی است که اتفاقا عملکرد مثبتی هم داشته است به طور مثال امروز جامعه المصطفی نهادی فرهنگی، علمی و دینی است که 60 هزار دانشجو دارد کمکی که این نهاد به گسترش زبان فارسی و فرهنگ ایرانی در اقصی نقاط جهان داشته است شاید هیچ موسسه دیگری نداشته است. اتفاقا دشمنان ایران هم به خوبی می دانند همین نهادهای فرهنگی و علمی پایگاه قدرت ما در منطقه هستند. کسانی که در این موسسات فعالیت دارند لشکر گسترده ای از مردم منطقه را تشکیل خواهند داد که در جهت منافع ملی ما در منطقه حرکت خواهند کرد. به همین دلیل نوک پیکان حمله خود را در جهت حذف آنها در منطقه به کار می برند. یا می توانیم به نقش همین موسسه تقریب در ارتباط با علمای اهل سنت و مبارزه با تفکرات افراطی اشاره کرد. به هر حال به دلیل تاثیر گذاری همین نهادهای فرهنگی دشمنان ما مقابل این نهادها و فعالیت آنها ایستاده اند. محمد سلمان پادشاه عربستان در مذاکره با یکی از مقامات کشورهای شرقی گفته است ما به مقامات 16 کشور منطقه دستور داده ایم که سرپنجه های فرهنگی ایران در منطقه را قطع کنید که منظور همین نهادهای فرهنگی می باشد. باید به این نکته اشاره کرد که سپاه قدس و نهادهای مانند اینها از فعالیت های فرهنگی همین نهادها شهد گیری کرده اند. بنابراین این نهادها، در عرصه فعالیت فرهنگی در خارج کشور تاثیر گذار بوده اند.
عضو مجلس خبرگان رهبری در پاسخ به سوالی پیرامون انتخابات مجلس خبرگان و نقش جناح های سیاسی در آن گفت: من همیشه در جمع دانشجویان یک مثال داشته ام، در ورزش فوتبال در کنار تیم های باشگاهی، یک تیم ملی وجود دارد که در آن رنگ و باشگاه مطرح نیست. مجلس خبرگان در کنار مجلس شورای اسلامی که در آن رنگ و بوی جناحی وجود دارد مجلسی است که اساس آن جناحی نیست. رقابت جناح ها و فعالین سیاسی در غالب گروه ها، احزاب و لیست های انتخاباتی بسیار خوب و اتفاقا لازم است. اما نگاه و هدف مجلس خبرگان ملی است. بنابراین باید این مجلس در راستای اقتدار ملی و وحدت ملی گام بردارد. ایشان در اهمیت نقش خبرگان تاکید کرد: تصمیمات اعضای مجلس خبرگان برخلاف مجلس است که می بایست به تائید شوررای نگهبان برسد و یا مصوباتی دولتی که نباید با قانون مجلس در تناقض باشد. در واقع اعضای خبرگان در تصمیمات خود جز در مقابل خدا به کسی پاسخگو نیستند زیرا تصمیمات آنها در جای دیگر بررسی و وتو نمی شود و این موضوع از اهمیت و نقش مجلس خبرگان رهبری است.
عضو مجلس خبرگان رهبری در پاسخ به سوالي درباره پيري و كهنسالي اكثريت اعضاي مجلس خبرگان اينگونه توضيح داد: فرآيند مجتهد شدن و واجد شرايط شدن كانديدا‌هاي مجلس خبرگان، فرآيندي است كه به طور طبيعي نمي‌تواند در كمتر از سن 40 يا 45 سال محقق شود. ولي با وجود برخي كانديدا‌هاي به نسبت جوان‌تر و كارآمدتر كه در رقابت‌هاي مجلس خبرگان حضور دارند مي‌توان اميدوار بود شايد در صورت موفقيت شاهد مجلس خبرگاني پوياتر و كارآمدتر باشيم.
حجت‌الاسلام قمي، با اشاره به ارائه ليست از سوي گروه‌ها و احزاب سياسي و مذهبي گفت: اين ليست‌ها جنبه مشورتي دارند و بنا به فرموده امام هيچگونه تكليفي بر راي دهندگان ايجاد نمي‌كنند. بلكه خود راي دهندگان بايد با حساسيت و دقت شرايط لازم براي نمايندگان را احراز می كنند.
وی در خصوص ائتلاف های انتخاباتی خبرگان رهبری در پاسخ به پرسشی گفت: همه آزادند در ائتلاف های انتخاباتی بر اساس دیدگاه هایشان حضور داشته باشند. اما مجلس خبرگان متفاوت از دیگر مجالس است و طیف بندی های سیاسی نباید بعد از انتخابات در آن وجود داشته باشد. باید به کسانی که کار انتخاباتی، سیاسی و حتی خبری می کنند یادآور شد که مجلس خبرگان در ایران نقشی فراحزبی و جناحی دارد.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه در پاسخ به این سوال که چرا علی رغم سرمایه گذاری ایران در حماس ما به نتیجه مطلوب نرسیده ایم و این سازمان در سال های اخیر با سیاست های جمهوری اسلامی ایران مانند حزب ا... و سوریه همراهی نکرده است گفت: حضرت امام (ره) هیچ وقت از احزاب و گروه های خاصی در خارج از کشور اسم نبردند و حمایت نکردند و تاکیدشان بر هسته های حزب ا... در عرصه بین الملل بوده است. ایشان تاکید می کردند که باید انسان ساخته شود امام (ره) هیچ مدرسه ای ،کتابخانه ای و غیره نساختند امام(ره) انسان ساخت. مسئله حزب ا... یکی از مثال هاست بچه های جنوب لبنان مانند دیگر جوانان کشورهای عربی به کار خودشان مشغول بودند امام (ره) و رهبری در طی سال های گذشته طی یک فرآیندی از همین جوانان نیرویی را پدید آوردند که ارتش اسرائیل را در جنگ 33 روزه زمین گیر کرد. این نگاهی که امروز به حزب ا... می کنید بدین صورت نیست که حزب ا... یک شبه به این صورت در آمده است در طول سال های مختلف تفکر مقاومت در جنوب لبنان شکل گرفته و حزب ا... امروز پدید آمده است. سی سال زحمت کشیده است تا ما به اینجا رسیده ایم. اگر کسی چرایی کاری را درک کند با چگونگی اش کنار می آید. ما یک مسئله داریم با نام مبارزه با اسرائیل برای این قضیه از جنبش اسلامی و حماس حمایت کرده ایم اما ما آن حمایتی که از حزب ا.... انجام می دهیم قطعا از حماس انجام نمی دهیم چون قضیه فرق می کند باید به این نکته توجه داشت که حماس هم یک شماره تلفن ندارد ما تمام تلاش مان معطوف به این نکته است که مبارزه با اسرائیل در اولویت قرار دهیم ولو اینکه این مبارزه با مشکلاتی همراه باشد. البته ما در خیلی از جاها اقداماتی انجام دادیم اما با وجود سرمایه گذاری که انجام دادیم نتیجه مطلوب و صد در صدی را نگرفته ایم. اما این امر باعث نمی شود که نیمه پر لیوان را نبینیم. باید در نظر داشت که اسرائیل دوست دارد که میان ما و مبارزان فلسطینی اختلاف وجود داشته باشد. اصل مبارزه با اسرائیل نباید فراموش شود.
عضو مجلس خبرگان رهبری در پاسخ به این سوال که رابطه عربستان در نهایت چگونه رقم می خورد و آیا نمی شد از ظرفیت آیت ا... هاشمی استفاده بهتر انجام می گرفت، گفت: در رابطه با عربستان سعودی ما در تقابل با دو اسلام قرار گرفته ایم، اسلام محمدی و اسلام اموی. اسلامی که توسط سعودی ها برای ضربه زدن به اسلام شکل گرفت که جلوه اش وهابیت و تندروی در شبه جزیره عربستان است. ما با عربستان سعودی به این شکل که هست سخت می توانیم رابطه برقرار کنیم چون برداشت ما از اسلام با برداشت آنها متفاوت است. اساس حکومت سعودی بر ضدیت با جمهوری اسلامی بنا شده است. و این تنافی تا وقتی که هست نمی توانیم مشکلات مان را با عربستان به صفر برسانیم اما می شود مذاکره کرد اصلا سیاست یعنی همین. عربستان هم اخیرا اظهار تمایل کرده است که در مباحث یمن یا سوریه با ایران مذاکره کند. ما همیشه از مذاکره استقبال می کنیم. اما با رویکرد خصمانه آنها مشکلاتمان با این کشور به صفر نمی رسد هر چند می توانیم در برخی مسائل و پرونده ها با این دولت مذاکره کنیم. حضرت امام (ره) بعد از کشتار حجاج بسیار ناراحت بودند مرحوم حاج احمد آقا می گفت امام (ره) تا یک هفته خواب و خوراک راحتی نداشتند. اما امام (ره) بعد از مدتی این بحث را داشتند که بروید مراسم حج را برقرار کنید. این را بدانید وهابیت یک نظام مشرک است به این دلیل که در برابر قدرت سر تعظیم فرود می آورد. چون اینها به جای اینکه توحید قصوری را داشته باشند توحید قبوری دارند. یعنی به جای اینکه جلوی ظلم و نابرابری را بگیرند با قبور مبارزه کنند.
حجت السلام قمی در پاسخ به این سوال که چطور شما هم شاگرد آیت ا... مصباح بودید و هم آیت ا... جوادی آملی گفت: من به استفاده از محضر این دو بزرگوار افتخار می کنم. اما اینها در نگاه خبرگانی و اسلامی قابل حل است. امام (ره) شاگرد مرحوم آیت ا.. بروجوردی و مرحوم آیت ا.. خوانساری بودند. آیت ا... بروجردی از جمله مراجعی بودند که معتقد بودند اقامه نماز جمعه در غیبت شرعی نیست. اما آیت ا... خوانساری می گفت خواندن نماز جمعه واجب است. از میان این تضارب افکار امام (ره) بیرون آمد. به هر حال لازم است که ما با افکار مختلف آشنا باشیم. این مسئله شخصیت انسان ها را می تواند بسازد.
در پایان این نشست صمیمی حجت الاسلام قمی از مدیران رسانه ودانشجویان تشکر کردند و روز خبرنگار را به اصحاب رسانه تبریک گفتند.