آرمان‌شهر اسلامی، الگوسازی و الگوپذیری

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو- محمدرضا شاه‌رجبیان *؛ علم، تلاش، موفقیت استفاده از تمام توانایی‌های جمعی و فردی از جمله عواملی است که جوامع مختلف از آن بهره جسته‌اند تا بتوانند در عرصه‌های مختلف صاحب نامی شوند و با انحصار طلبی آنچه که در آن تخصص دارند، به قدرت و سرمایه برسند.

آن چیزی که امروز بیش از پیش در بین ملت‌های مختلف می‌توان نقطه مشترک دانست، علاقه‌مندی به برتر شدن و قرار گرفتن درصدر، بین دیگر جوامع و ملل است و دست‌یابی به چنین جایگاهی از جنبه‌های گوناگون دارای تفاسیر متعددی است، ولی آن چیزی که برای ما مهم است شرایط یک جامعه پس از دست‌یابی به این جایگاه است.

زمانی که یک جامعه بتواند در بین جوامع دیگر به برتری دست یابد از یک طرف به قدرتی رسیده که می‌تواند نوعی قدرت سلطه‌گری بر جوامع داشته باشد و از طرف دیگر الگویی شده تا مردم و دولت‌مردان جوامع راه رسیدن به موفقیت را در استفاده از روش‌ها و تئوری‌های آن ببینند. در دو جریان مطرح شده پس از دستیابی یک ملت به موفقیت، ابتدا به موضوع الگو قرار گرفتن جامعه مورد نظر از سوی جوامع دیگر می‌پردازیم.

هنگامی که یک جامعه یک کشور را الگوی رسیدن به موفقیت قرار دهد، در ابتدای امر خود را محدود به راهکارها و تئوری‌های یک ملت کرده و این باعث می‌شود تا از استفاده تجربیات دیگر ملت‌ها باز بماند و در صورتی که این امر هم اتفاق نیفتد و بگوییم از تجارب دیگر ملت‌ها نیز در عرصه‌های گوناگون استفاده می‌کنیم، باز هم خود را محدود ساخته‌ا‌یم، چراکه تا زمانی موفقیت و پیشرفت را در استفاده از الگوها و تئوری‌های به نتیجه رسیده دیگر ملت‌ها ببینیم، مصرف‌گرا محسوب می‌شویم و هیچ‌گاه نمی‌توانیم محصول و کالایی را تولید کنیم که وابستگی به استفاده از علوم دیگر جوامع را نداشته باشد و این عین مصرف‌گرایی است.

جدای از بحث علمی صرف، تولید در کنار مصرف‌گرایی امری است که می‌تواند پیشرفت و راه‌های موفقیت را برای ملت‌ها باز کند و تا هنگامی که مصرف گرایی و استفاده کننده از علوم به نتیجه رسیده در جوامع دیگر محور فعالیت‌ها باشد، هیچ‌گاه نمی‌توان علمی را تولید نمود که بتوان به واسطه آن جایگاه مناسبی کسب کرد.

شاید برخی با اینگونه توصیف بگویند، پس ما می‌رویم و کامل به تولید می‌پردازیم و از هیچ الگویی استفاده نمی‌کنیم تا مصرف‌گرا نباشیم و خود کفا شویم.

استفاده از تئوری‌ها و الگوهای موفق در کنار ترمیم و تکمیل آنها می‌تواند خیلی از راه‌ها را برای ما کوتاه و از میزان آزمون و خطاها در رسیدن به جایگاه مورد نظر بکاهد، تا تضمینی باشد برای بالا بردن ضریب موفقیت ما و تشخیص بعضی غلط‌ها از درست‌ها که در موضوع دوم قدرت طلبی به آنجا می‌رسیم که اگر یک کشور به علت انحصار بعضی از تکنولوژی‌ها به قدرتی رسیده آیا ایجاب کننده آن است که لازمه رسیدن ما به قدرت پیروی از آن کشور است یا رسیدن به آن و دست‌یابی به انحصارات آن کشور؟

این رسیدن و قدرت نیز در گرو همان موضوع اول است؛ چراکه تا زمانی ما نتوانیم خود تولیدکننده باشیم و صرفا مصرف‌گرا باشیم باید در زیر پرچم آن کشور قد خم کنیم و برای رسیدن به قدرت آن چه باب میل آنها است را انجام دهیم؛ اما اگر صرفا استفاده کننده نبودیم و در پی تلاشی برای رسیدن به جایگاه قابل قبولی در کنار چنین کشورهایی، آن زمان است که به صورت یک کشور خود مختار قادر به صحبت کردن و ارائه نظریات خواهیم بود و در یک چنین زمانی است که دست‌های نیاز به سوی شما می آید؛ اما آنچه که از اهمیت برخوردار است الگو برداری از چه ملتی، چه قدرتی با چه بینشی است و اینکه الگوی برداشتی در راستای برطرف کردن کدام نیازهای جامعه است که مداخله نداشتن آن با آنچه که ارزش و اصل جامعه است حائز اهمیت است. 

*محمدرضا شاه‌رجبیان- فعال دانشجویی

انتشار یادداشت‌های دانشجویی به معنای تایید تمامی محتوای آن توسط «خبرگزاری دانشجو» نیست و صرفاً منعکس کننده نظرات گروه‌ها و فعالین دانشجویی است.