همه نگران ورشکستگی مالی موسسات غیرانتفاعی هستند تا ورشکستگی علمی!

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو از ساری، در گزارش شماره یک خود با عنوان «دانشگاه های غیرانتفاعی زیرذره بین» کلیتی را از وضعیت دانشگاه های غیرانتفاعی در کشور خصوصا در استان مازندران که مهد دانشگاه های غیرانتفاعی و پولی می باشد، ارائه دادیم.

اکنون در بخش دوم این گزارش می خواهیم به بررسی وضعیت آموزشی این دانشگاه ها بپردازیم و وضعیت اسفناک تحصیلی و آموزشی آنها که در پی عدم نظارت و بی توجهی مسئولین در حال بدتر شدن است را بیان کنیم.

نبودن استاد، نداشتن ساختمان و فضای آموزشی مناسب و عدم نسبت مناسب و متوازن استاد به دانشجو از ابتدایی‌ترین مشکلات بسیاری از دانشگاه‌های غیرانتفاعی است.

مهمترین موضوعی که در حال حاضر توجه اهالی علم را به خود جلب می کند، جایگاه است که دانشگاه های غیرانتفاعی در تولید علم کجاست؟ دانشگاه های غیرانتفاعی در جریان علمی کشور در کدام نقطه قرار دارند؟ رتبه علمی دانشگاه های غیرانتفاعی در بین دانشگاه های ایران کجاست؟ چه تعداد مقالات تولیدی از دانشگاه های غیرانتفاعی منتشر می شود و در جریان سازی علمی اثرگذار است؟ و ...

حال وقتی به این سوالات نگاه می کنید و در مقابل منتظر پاسخ می مانید در می یابید که برای این سوالات هیچ پاسخی یافت نمی شود و همین امر است که نگرانی ها در خصوص دانشگاه های غیرانتفاعی را بیشتر می کند.

این درحالی است که هم وزارت علوم و هم رئیس اتحادیه دانشگاه‌های غیرانتفاعی بر این موضوع صحه گذاشته اند که وضعیت دانشگاه های غیرانتفاعی، وضعیت مطلبوبی نیست.

رئیس اتحادیه دانشگاه‌های غیرانتفاعی در گفت و گویی با اعلام وضعیت سطح‌بندی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی غیردولتی، گفت: دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی غیرانتفاعی، از سوی وزارت علوم در پنج رده سطح‌بندی شده‌اند.

علی آهون‌منش در خصوص اعلام نتیجه سطح‌بندی دانشگاه‌ها و موسسات غیرانتفاعی از سوی وزارت علوم، گفت: از مجموع ۳۵۸ موسسه و دانشگاه غیرانتفاعی، ۲۶۹ موسسه در این سطح‌بندی قرار داده شدند.

رئیس اتحادیه دانشگاه‌های غیرانتفاعی افزود: بر اساس این سطح‌بندی، ۴۷ موسسه و دانشگاه غیرانتفاعی در سطح یک، ۷۸ دانشگاه و موسسه غیرانتفاعی در سطح دو، ۸۱ موسسه و دانشگاه غیرانتفاعی در سطح سه ،۵۱ موسسه و دانشگاه غیرانتفاعی در سطح چهار و ۱۲ موسسه و دانشگاه غیرانتفاعی در سطح پنج قرار گرفتند.

این تقسیم بندی در حالی است که که تنها دانشگاه هایی که در سطح یک قرار دارند، دارای وضعیت مطلوبی هستند و محدودیت توسعه نیز ندارند و مابقی دانشگاه ها از نظر وزارت علوم دارای محدودیت توسعه می باشند، یعنی از 358 موسسه غیرانتفاعی تنها 48 موسسه از وضعیت مطلوبی برخوردار هستند.

موضوع کیفیت آموزشی دانشگاه و موسسات غیرانتفاعی موجبات نگرانی مسئولان وزارت علوم را هم فراهم آورده است. 

مدیرکل آموزش‌های غیردولتی وزارت علوم درباره کیفیت آموزشی و امکانات این دانشگاه‌ها، گفت: برخی از موسسات در مراکز استان‌ها در حد دانشگاه‌های دولتی فعالیت می‌کنند، اما به دلیل اینکه تعدد این موسسات زیاد است، اینطور به نظر می‌رسد که کیفیت خوبی ندارند.

با بیان اینکه در حال حاضر 20 تا 30 درصد موسسات از لحاظ کیفیت در حد عالی هستند، گفت: در سال‌های اخیر 20 موسسه در حد پایین‌تر از متوسط داشتیم که نتوانستند شرایط لازم را به دست آورند که هشت مورد آن را منحل و ظرفیت بقیه را نیز صفر کردیم که اگر مابقی نیز نتوانند خود را به استانداردهای لازم برسانند، منحل خواهند شد.

وی با بیان اینکه در حال حاضر به طور جدی در زمینه ارتقای کیفیت موسسات کار می‌کنیم، تصریح کرد: امیدواریم که این درصد کم هم خود را به استانداردهای لازم برسانند و بتوانند به فعالیت خود ادامه دهند.

البته وقتی به دانشجویان و اساتید دانشگاه ها و موسسات غیرانتفاعی مراجعه می کنیم، وضعیت از این هم بدتر می شود.

رضا حسینی، دانشجوی رشته کامپیوتر یکی از دانشگاه های غیرانتفاعی ساری، در این خصوص به خبرنگار ما گفت: من کاردانی خود را در دانشگاه سمنان اخذ کردم و به دلیل برخی مشکلات مجبور شدم تا برای ادامه در مقطع کارشناسی در دانشگاه غیرانتفاعی مشغول به تحصیل شوم.

وی ادامه داد: اما پس از شروع ترم و حضور در کلاس های درس متوجه شدم که یک دهم مباحثی که اساتید در دانشگاه های دولتی مطرح می کنند، در این موسسات ارائه نمی شود و مباحثی هم که ارائه می شود، در سطح دبیرستان و توسط اساتیدی که اغلب حق التدریس هستند و فوق لیسانس دارند، صورت می گیرد.

حسینی تصریح کرد: البته یکی دیگر از مسائلی که منجر به رکود علمی این موسسات شده است، این باور است که در این دانشگاه ها پول می دهیم و مدرک می گیریم و چون اغلب اساتید دانشجویان را رد نمی کنند، دانشجویان رغبت و انگیزه ای برای درس خواندن  ندارند.

این دانشجو افزود: این موسسات این روزها به بنگاه های اقتصادی تبدیل شده اند، و همانطور که از خبرها می خوانید، نگرانی امروز این موسسات هم نبود دانشجو و ورشکستگی اقتصادی است، نه اینکه اگر این دانشگاه ها تعطیل شوند، جریان علمی کشور دچار رکود می شود.

وی بیان داشت: اگر این دانشگاه ها از لحاظ امکانات آموزشی، محتوای آموزشی و علمی و خصوصا جایگاه علمی بالایی برخوردار بودند، دیگر نباید نسبت به کمبود دانشجو و ورشکستگی اعتراض می کردند و جایگاه بالای علمی دانشگاه دانشجو را به خود جذب می کند.

حسینی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به مشکلات بیشمار این موسسات گفت: ما دروس عملی داریم، هزینه ای هم که از ما دریافت می کنند، برای دروس عملی است، اما وقتی سر کلاس حاضر می شویم می بینیم که استاد تنها درس تئوری ارائه می دهد و وقتی که علت را جویا می شویم، می بینیم که امکاناتی مثل کارگاه های عملی و آزمایشگاه وجود ندارد و کل ترم این کلاس عملی به بطالت می گذرد.

مرتضی طاهری یکی از اساتید حق التدریس در دانشگاه های غیرانتفاعی در خصوص وضعیت علمی این موسسات گفت: به نظر می رسد، سیاستی که موسسان این دانشگاه ها در پیش گرفته اند، تنها برای جذب درآمد مالی است، چرا که همواره تلاش می کنند تا از همه چیز پول دربیاورند و هنگام پرداخت حقوق هم حداقل صرفه جویی را انجام می دهند.

وی افزود: حق الزحمه ای که به ما برای تدریس می دهند، از پولی که در آموزشگاه های خصوصی به ما می دهند کمتر است و هدف ما از تدریس فقط به دست آوردن رزومه کاری و سابقه است و به عبارتی عملا در این موسسات از اساتید بیگاری می کشند.

این استاد دانشگاه تصریح کرد: وقتی انگیزه من استاد از حضور در دانشگاه فقط به دست آوردن رزومه است، نمی توان انتظار داشت که بتوانم مباحث علمی را در کلاس مطرح کنم و به عبارتی به جریان تولید علم کمک کنم.

طاهری با بیان اینکه یکی از مشکلات مهم، حضور دانشجویان ضعیف و بی انگیزه در کلاس های درس است که فقط برای گرفتن مدرک به دانشگاه آمده اند، تاکید کرد: وقتی استاد می بیند دانشجویش هیچ رغبتی برای کسب علم ندارد و صرف گرفتن مدرک به دانشگاه آمده است، او هم هیچ انگیزه ای برای ارائه مباحث علمی نخواهد داشت.

وی با اشاره به اینکه البته اندک دانشجویان خوب و مستعدی هم در دانشگاه هستند، خاطرنشان کرد: فضای حاکم بر دانشگاه ها و موسسات غیرانتفاعی، مدرک گرایی است و حتی برخی دانشگاه ها از ما می خواهند که دانشجو را به هر طریقی خصوصا با دادن نمره راضی نگه داریم که مبادا دانشجو از دانشگاه ما برود.

در پایان باید گفت، برخی دانشگاه های مادر ما تولید کننده علم هستند، برخی مصرف کننده علم و برخی نیز که در هیچ یک از گروه ها نیستند، دانشگاه غیرانتفاعی اند که البته می توان آنها را جز بنگاه های اقتصادی به حساب آورد و امروز همه به دلیل تعطیلی این بنگاه های اقتصادی نگران هستند و کسی نگران کاهش شتاب علمی کشور، که رهبر معظم انقلاب در یکسال اخیر به آن اشاره کرده اند، نیست و البته این نگرانی نیز می تواند به این دلیل باشد که موسسان این دانشگاه ها و موسسات اغلب از مسئولین کشور هستند.