کجای قراردادهای جدید نفتی به صنایع پایین‌دست مرتبط است؟

به گزارش گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»؛ انجمن اسلامی کارکنان صنعت نفت اهواز در پاسخ به یادداشت سید مهدی حسینی مسئول کمیته تدوین قراردادهای جدید نفتی در روزنامه ایران با عنوان «از نقد منصفانه تا نقد مغرضانه» درباره الگوی جدید قراردادهای نفتی ایران موسوم به IPC در 6 بند مواردی را برشمرده است:

1 -  ضمن احترام به حساسیت ملی و مذهبی کسانی که در روز 10 بهمن 94 روبروی ساختمان وزارت نفت اجتماع کرده و به این مدل قراردادی و مواردی دیگر اعتراض داشتند، معتقدیم باید نقد در جای خود انجام گیرد. اما از یاد نبریم که طرح بعضی موضوعات آنچنان حساسیت برانگیز و چالشی است که ناخودآگاه چنین برخوردهایی شکل می گیرد . مدل قرار دادی که شرایط را برای مالکیت شرکت‌های نفتی بر ذخایر و مخازن نفت و گاز کشور عزیزمان فراهم می‌کند بی‌شک با چنین اعتراضاتی همراه خواهد بود چرا که  پس از ملی شدن صنعت نفت آنهم در گذر از یک کودتا که به دستور مستقیم کشورهای غربی بر این ملت تحمیل شد و مردمی که برای کسب استقلال، دست به انقلاب اسلامی زدند و به دنبال آن هشت سال جنگ تحمیلی و تحریم‌های ظالمانه را تحمل کردند بازگشت به دوران قبل از کودتا با طراحی و ارایه یک مدل قراردادی قابل باور نخواهد بود و کارشناسان و متخصصین در مقابل این موضوع آرام نخواهند نشست و تا زمانی که مشکلات و ایرادات قراردادهای مذکور مرتفع نگردد و این اطمینان حاصل نشود که منافع کشور از دست بیگانگان محفوظ می‌ماند به اعتراضات خود ادامه خواهند داد.

2 - در اصطلاح علم کلام صورتی از مغالطه وجود دارد که از آن به «مصادره به مطلوب» یاد می شود. مصادره به مطلوب به معنای به کارگیری مثال یا دلیلی غیر مرتبط با موضوع برای اثبات آن است.

 روشی که اقای حسینی برای نوشتن یادداشت خود از آن بهره برده دقیقا مغالطه است. دلایلی که ایشان به آن تکیه کرده‌اند هیچ ارتباطی با مدل قراردادی پیشنهادی ایشان ندارد. در یادداشت ایشان به «صدور خدمات فنی به خارج از کشور در فرصت بوجود امده» اشاره شده است. باید سئوال کرد در کجای مدل پیشنهادی چنین هدفی آورده شده است؟ در این مدل قراردادی با خیال واهی انتقال تکنولوژی از طریق شرکت‌های خارجی به درون کشور دنبال می‌شود و غافل از آنیم که چه امتیازات کلانی به شرکت‌های خارجی تحت عنوان جذابیت‌های قراردادی پیشنهاد داده‌ایم. اگر قرار بود با واگذاری میادین نفتی به شرکت‌های خارجی انتقال تکنولوژی صورت گیرد می‌بایست اکنون شاهد حضور شرکت‌های مقتدر عربستانی و کویتی در زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی باشیم چرا که آنها سالهاست چوب حراج به مخازن نفت و گاز خود زده اند.

در جای دیگر ایشان عدم ساخت پالایشگاه در دوره دولت‌های گذشته را با نفت بیش از 100 دلار، بعنوان توجیه اقدام خود مطرح می‌نمایند. آقای حسینی آیا نقص سیاستگذاری‌های گذشته در بخش پائین دستی - مانند عدم ساخت پالایشگاه – توجیهی بر مشارکت شرکت‌های خارجی در بخش بالادستی است؟

3 - چه کسی و کدام سازمان در گزارشات مکتوب یا شفاهی خود به این موضوع اشاره دارد که: «توسعه میادین مشترک که معادل 6 درصد ذخایر کشور هستند برابر توقف در توسعه مخازن داخلی است؟» توسعه مخازن مشترک که خواست رهبر معظم انقلاب و اولویت ملی است و همه کارشناسان بر آن اتفاق نظر دارند. لازم است خاطرنشان نماییم هیچ یک از شرکت‌های زیرمجموعه شرکت ملی نفت ایران خواستار توقف توسعه مخازن داخلی نیست و این موضوع ارتباطی به طراحی مدل قراردادی پیشنهادی ندارد . توسعه مخازن داخلی دارای چالش‌هایی است که راه حل آنها در جای دیگر است نه در مشارکت شرکت‌های خارجی و مالکیت بر تولید و یا مخزن.

4 - در بخشی از یادداشت آقای حسینی آمده است که توسعه صنایع پائین دستی و پایان دادن به خام فروشی از اهداف برنامه‌ریزی میان مدت کشور است. حال سئوال اینجاست که آیا مدلی که سراسر آن با هدف نوعی قرارداد نفتی با شرکت‌های خارجی است که به ازای هر بشکه نفت برداشتی علاوه بر اخذ هزینه‌های خود و تضمین‌های بازگشت سرمایه، پاداشی به ازای هر بشکه نفت ( اضافه بر تولید مقرر ) نیز دریافت می‌کنند می‌تواند دولت را به سمت کاهش خام‌فروشی نفت هدایت کند؟ در کجای این مدل قراردادی توسعه صنایع پائین دستی و فرآورش نفت به توسعه مخزن پیوند داده شده است؟ در این مدل کدام روش برای کاهش خام فروشی پیشنهاد شده است؟

5 - جناب اقای حسینی تحصیلات دانشگاهی شما هیچ ارتباطی با مباحث نفتی ندارد و به جز یک نفر از اعضای کمیته، بقیه افراد نیز از مباحث مخازن زیرزمینی نفت و گاز و پیچیدگی‌های آن کوچکترین اطلاعی ندارند. بهمین دلیل به شما پیشنهاد شد از تجربیات کارشناسان انجمن اسلامی کارکنان صنعت نفت اهواز استفاده فرمایید و نقدهای دلسوزانه ایشان را که حاصل چندین دهه تجربه است در طراحی این مدل قراردادی مدنظر قرار دهید تا خدایی نکرده در آینده شرمنده تاریخ نباشیم. اما متاسفانه بر اساس تشخیص شما استفاده از این پتانسیل عظیم کنار گذاشته شد و ظاهرا نیازی به این تجربیات احساس نکردید.

6 - دلایل فنی برای رد مدل قراردادی پیشنهادی و اصولا هر مدل دیگری که به نوعی شرکت‌های خارجی را در بحث بالادستی و مالکیت بر مخازن و یا تولید سهیم می‌کند بصورت فراوان توسط این امور ارائه گردید. اما در واقع ما منکر وجود چالش‌های فراوان در امر تولید و راهبری صنعت عظیم نفت در گذشته و حال نیستیم اما چاره کار را در مشارکت خارجی ها نمی‌دانیم. بلکه اصلاح ساختار فعلی( که موسس آن همین تیم فعلی در دوره مسولیت قبلی شان باعث وبانی آن بوده اند)، مشارکت بخش خصوصی بصورت قراردادهای سرویس و پیمانکاری و اصلاح فرآیندهای تصمیم گیری در شرکت ملی نفت ایران راه رهایی از این وضعیت است.

در پایان یاداوری می گردد کمیته فنی انجمن اسلامی کارکنان صنعت نفت اهواز آمادگی دارد نقدهای فنی خود را به مدل جدید قراردادهای نفتی با حضور اقای حسینی و تیم همراه ایشان و به انضمام پیشنهادهای لازم جهت شناخت چالش‌ها و رفع آنها  را، در حضور تیم بی‌طرفی که تنها منافع اسلامی و ملی را ملحوظ نظر داشته باشند ارائه نماید. 

انجمن اسلامی کارکنان صنعت نفت - اهواز

منبع: فارس