بسیاری آشتیانی را نماینده تمام عیار فلسفه دیرین دانسته‌اند

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجو از مشهد، غلامرضا اعوانی امروز در مراسم نکوداشت سید جلال الدین میری آشتیانی که در دانشکده الهیات دانشگاه فردوسی مشهد برگزار شد، در خصوص این حکیم گفت: سید جلال الدین میری آشتیانی در سال 1304 شمسی در آشتیان از توابع سلطان آباد اراک متولد شدند و پس از تحصیل مقدماتی علوم اسلامی در زادگاه خود، در سال 1323 به قم مهاجرت کرد و به تحصیل علوم عقلی و نقلی مشغول شد.

وی ادامه داد: آشتیانی دروس فقه و اصول را از محضر فقهای قم و نجف اشرف، آیت الله بروجردی، علامه طباطبایی، سیدعبدالهادی شیرازی حجت و سید محمد تقی خوانساری درس فرا گرفتند.

این استاد دانشگاه بیان داشت: وی سالیان متمادی در حوزه‌های علمیه به تدریس فلسفه و عرفان پرداخت و در سال 1338 به عنوان استاد فلسفه به عضویت دانشگاه فردوسی مشهد پذیرفته شد و تدریس در دانشکده الهیات و معارف اسلامی را آغاز کرد.

اعوانی ضمن اشاره به این مطلب که وی در سال 1355 موفق به اخذ جایزه بنیاد فرهنگی البرز شد، تصریح کرد: همچنین آشتیانی در سال 76 به وسیله فرهنگستان علوم، به عنوان دانشمند برجسته شناخت شد و در سال 78 نشان درجه یک دانش جمهوری اسلامی ایران را دریافت کرد و در همین سال از تدریس رسمی کناره گرفت.

وی در ادامه سخنان خود گفت: هانری کُربَن در گزارش «تاریخ فلسفه اسلامی» آشتیانی را نماینده تمام عیار فلسفه دیرین که نحو کاملا امروزین درک شده، معرفی می‌کند و در تحقیقات خود وی را نقطه آغاز تحول عمیق در حکمت اسلامی می‌شمرد.

رئیس انجمن حکمت و فلسفه خاطرنشان کرد: یکی از مهم‌ترین وجوه اهمیت اندیشه آشتیانی، اهتمام ویژه وی به تاریخ فلسفه اسلامی و میراث به جا مانده از بزرگان این حوزه است.

وی نداشتن یک تاریخ کامل و تحقیقی و جامع الاطراف در فلسفه و حکمت الهی در ایران را نقصی بزرگ می‌دانست و آن را نشانه سطحی نگری و بی‌توجهی و بی‌اعتقادی به گذشته کشور تلقی می‌کرد و به دلیل ضرورتی که احساس می‌کرد و از روی دانش و مطالعات گسترده‌ای که داشت، احیای آثار حکمای الهی ایران را پیش از تدریس، در اولویت کارهای پژوهشی خود قرار داد.

اعوانی ضمن یادآوری این مطلب که آشتیانی بیشترین همت خود را متوجه مشکل‌ترین و تاریک‌ترین دوران فلسفه اسلامی یعنی قرون هشتم تا دهم و پس از ملاصدرا تا دوران حاضر معطوف کرد، گفت: آشتیانی بسیاری از ابهامات تاریخ فلسفه این دوران را به صورتی بی‌سابقه روشن کرد که از مهم‌ترین آثار وی در این زمینه کتاب منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران در چهار جلد است.

وی ادامه داد: آشتیانی حکیمی بود که تحصیح و احیای متون متاخر با وی آغاز شد و تصحیح او همراه با مقدمه‌های مفضلی است که این مقدمه‌ها نه تنها تحلیل متن، بلکه تاریخ فلسفه اسلامی است.

رئیس انجمن حکمت و فلسفه با بیان این نکته که آشتیانی به لحاظ آموزش نیز در سنت فلسفه و عرفانی، از صاحبنظران به شما می‌رفت، بیان داشت: تحلیل‌های فلسفی و عرفانی وی نه تنها در کتبی مانند هستی از نظر فلسفه و عرفان و شرح مقدمه قیصری بر فصوص الحکم دیده می‌شود؛ بلکه بسیاری از مقدمه‌ها و حواشی وی بر متون عرفان و فلسفی گذشتگان خود حائز ارزش فراوان عرفانی و فلسفی است.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: تلسط آشتیانی در فلسفه و عرفان به وی اجازه می‌داد مجهولات و معضلات کوچک و بزرگ دنیای فلسفه را به مدد استدلال‌هایی نو و قلمی روان برای علاقمندان روشن کند.

جمع بین علوم دینی تنها در ایران اتفاق افتاده است

وی در ادامه سخنان خود با بیان این موضوع که جمع بین علوم دینی تنها در ایران اتفاق افتاده است و در عالم تسنن نمی‌بینید که حکیمی جمع علوم را داشته باشد، گفت: بنابراین قبل از اسلام ایرانیان دارای حکمت بودند و همین عامل سبب شد که ایرانیان ائمه را پذیرا شوند.

اعوانی افزود: حکما معمولا در مکان‌هایی بودند که شیعه در آن جا حضور داشته است به طور مثال مشاهده می‌کنید که ابن سینا را محمود غزنوی دعوت کرد؛ اما وی بعدها به دلیل جوی که در آن دربار بود از آنجا گریخت.

رئیس انجمن حکمت و فلسفه با اشاره به این‌که رواج حکمت در دوران صفویه به دلیل وجود تشیع بود، بیان داشت: حتی یونانیان نیز در کتاب‌های خود نوشته‌اند که حکمت در ایران ایجاد شد و حتی افلوطین برای فرا گرفتن حکمت درصدد هجرت  ایران برآمد؛ اما موفق به آمدن به ایران نشد.

اعوانی با تصریح کرد: همان گونه که می‌دانید بزرگترین فلاسفه مشا در خراسان روی کار آمدند، همچنین کسانی که بیشترین ضدیت را با فلسفه داشتند نیز از همین خطه برآمدند؛ اما در نهایت پیروزی با فلاسفه بوده، چراکه از طوس، قهرمانی به نام خواجه نصیرالدین طوسی، فلسفه را احیا کرد.

وی با بیان مطلب که آشتیانی نیز همین کار را مشهد کرد، خاطرنشان کرد: همچنین هیچ فردی در خصوص فرا گرفتن حکمت مانند مرحوم آشتیانی اساتید برجسته به خود ندیده است. همچنین وی در زمینه عرفان بسیار متخصص بود و کتاب‌ها را به نقد می‌گذاشت.

لازم به ذکر است سید جلال الدین میری آشتیانی در 80 سالگی چشم از جهان فروبست.