پشت‌پرده اصرار دولت برای گسترش مناطق آزاد چیست؟/ قاچاقچی‌ها به خط!

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، اکبر ترکان رئیس مناطق آزاد تجاری ایران گفته: «مناطق آزاد اشتغال‌زا و موجب توسعه صادرات هستند. هر جا رانتی باشد، نمی‌توان ایراد را به رانت­‌جو وارد کرد. بیشتر از رانت­‌جو کسی مقصر است که رانت را به‌­وجود آورده است!» مناطق آزاد این روزها بهشت قاچاقچی‌هاست. جماعتی که با واردات غیرقانونی کالا به مملکت خون تولیدکنندگان داخلی را در شیشه کرده‌اند. محرومیت مردم بومی را بهانه می‌کنند. آب آشامیدنی ندارند. تولید و اشتغال‌زایی آمده ولی برای سوداگران و دلالان. پورشه و شورلت به نام آن‌ها ولی به کام رانت­‌جوها در همین حوالی جولان می‌دهند. دولت اما دست‌بردار نیست. بازهم لایحه افزایش مناطق آزاد را به مجلس داده است. مناطق آزاد برای اقتصاد تخم دو زرده کرده‌اند که حالا دولت برای توسعه بیشتر، سینه سپر کرده است؟

 

ایده ایجاد مناطق آزاد ابتدا در کشورهای سوسیالیستی با اقتصاد بسته مطرح و اجرائی شد. در ایران طی سال‌های ۱۳۶۷ و ۱۳۶۸ که اقتصاد نفتی، آسیب‌پذیر شد، ایجاد مناطق آزاد موردتوجه قرار گرفت. در سال ۱۳۶۸، تبصره ۱۹ قانون برنامه اول توسعه به دولت اجازه داد در سه منطقه مرزی قشم، کیش و چابهار منطقه آزاد تأسیس کند. حالا انزلی، ارس، اروند و ماکو در کنار سه محل اشاره‌شده، مناطق هفت­گانه را تشکیل داده‌اند. پیش از انتخابات مجلس دهم، لایحه پیشنهادی دولت برای اعلام هفت منطقه آزاد دیگر، به صحن مجلس آمد. رأی نیاورد. در صورت تصویب، دولت و شورای مناطق آزاد را دست‌پر  و برخی نمایندگان مجلس را در بازی تبلیغاتی انتخابات، متمول می‌کرد. برای اطلاعات بیشتر در این رابطه این گزارش را بخوانید: زد و بندی که بوی انتخابات می‌دهد!

حمایت تلویحی از قاچاق با تصمیم­‌های سیاسی

نماینده مردم آمل و لاریجان در گفت‌­وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو مناطق آزاد، تولید داخلی و واردات کالا را سه محور اصلی دانست و گفت: «تناسب باید بین منطقه آزاد تولید داخلی و واردات کالا برقرار باشد. هرکدام از تناسب خارج شوند، دو ضلع دیگر را تحت الشعاع قرار می‌­دهند.»

یوسفیان ملا که خود سال‌ها عضو ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی هم بوده، ضمن اشاره به سلطه مسائل سیاسی بر مناطق آزاد، افزود: «بسیاری از کالاهای قاچاق از دروازه­‌های قانونی نظیر مناطق آزاد یا گمرک، وارد کشور می­‌شود. وقتی نظارت نشود یا تصمیمات این بخش سیاسی باشد، بر اقتصاد کشور اثرگذار است.»

هیچ نتیجه‌­ای به لحاظ عملی از مناطق آزاد در دو سه دهه گذشته ندیده‌­ایم.

عبدالمجید شیخی کارشناس اقتصادی در گفت­‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو به زمین خوردن تولید در برابر واردات بی­رویه کالاهای مصرفی از مناطق آزاد اشاره کرد و گفت: «مناطق آزاد تولیدی ندارند، پس اشتغالی هم نیست. کسانی که در آن مناطق دکان باز کرده_­اند، عمدتاً افرادی از مناطق بالا شهری و شهرهای پرجمعیتند. کار آن­ها تجارت و دلالی است. اگر صنایعی هم شکل گرفته صنایع بنیادی هستند؛ مثل تولید فولاد.»

وی با اشاره به قاچاق کالا حتی از طریق چمدانی افزود: «اسمش منطقه آزاد است؛ ولی حتی شده چمدانی کالای قاچاق را وارد می‌­کنند. ساده‌­ترین راه قاچاق همین است. تولید دارد از صحنه روزگار محو می­‌شود. کارخانه­‌ها رو به تعطیلی می‌­روند. همگی اثرات همین قاچاق است.»

جذب سرمایه داخلی و خارجی در مناطق آزاد نداشته‌­ایم!

غلام­رضا شرفی  در گفت‌­وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو درباره تحقق اهداف تأسیس مناطق آزاد، گفت: «منطقه آزاد نیاز به سرمایه­‌گذاری خصوصی دارد. نیاز به اجرای بخش دولتی نیست، بلکه نیاز به حمایت بخش دولتی دارد. قطعاً نیاز به صادرات مجدد در بخش صنعت در این منطقه وجود دارد که بسیار مهم است.»

نماینده مردم آبادان در مجلس شورای اسلامی افزود: «منطقه آزاد اروند دسترسی به تمام خطوط ریلی، هوایی، شوسه، دریایی و کم­ترین فاصله را با چندین کشور منطقه دارد. نیاز به برنامه­‌ریزی برای جذب سرمایه خارجی نیز دارد هیچ جای خاورمیانه جذابیت­‌های سرمایه گذاری و موقعیت فوق العاده منطقه آزاد اروند را ندارد. امید است در آینده این مهم رخ دهد اما تا به حال چنین مواردی محقق نشده است.»

90 درصد کالای قاچاق کشور از مبادی رسمی وارد می­شود!

احمد مرادی در گفت­‌وگو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو درباره ضرورت تشکیل مناطق آزاد، گفت: «مسئله تولید، اشتغال و صادرات، برای مردم بومی یک مزیت است. تا الآن به این موفقیتها نرسیدهایم. طرح ایجاد مناطق آزاد خوب است؛ اما در عمل تا به حال موفق نبوده است. باید دیدگاه مردم را مبنی­بر اینکه مناطق آزاد حیات خلوت دولت­ها است، تغییر دهیم.»

نماینده مردم بندرعباس که سابقه 12 سال فعالیت را در ستاد مبارزه با قاچاق استان هرمزگان دارد، افزود: «90 درصد قاچاق کشور از مبادی رسمی است. یکی از این معابر، مناطق آزاد هستند. کنترل و سازماندهی لازم را نداریم. نظارت­ها باید بیشتر باشد. کالای وارداتی باید نیاز جامعه باشد. کالای صادراتی هم باید باعث رونق در تولید داخلی باشد.»

حالا واردات کالاهای غیرقانونی بسیار بیشتر از صادرات و جذب سرمایه، در مناطق آزاد نمود پیدا کرده است. در نقاط مرزی، به­جای ایجاد اشتغال و تولید، با مجوز واردات کالاهای لوکس و غیرضروری، امنیت روانی مردم از بین رفته است. ثروتمندان غیربومی بیشترین منفعت را از این امتیاز می­برند. قاچاق کالا، فرصت را از تولیدکننده داخلی برای رقابت با کالاهای خارجی گرفته است. مشاغل کاذب به‌­وجود آمده و مرکزی برای سودجویان و واسطه­‌ها در برخی نقاط مرزی ایجاد شده است. معلوم نیست مناطق آزاد تا کنون چه گلی به سر اقتصاد زدند؟ کدام یک از اهداف تأسیس این مناطق محقق شده است؟ نیاز به گسترش بنادر تجاری بیشتر است یا انضباط بخشیدن به وضعیت اقتصادی نقاط موجود؟!