مگر قحط‌الرجال است که دانشگاه فرهنگیان بی‌رئیس مانده؟/ اجازه نمی‌دهیم دانشگاه آزاد ستاد انتخاباتی شود

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو- زینب امیدی؛ دانشگاه همیشه محل تلاطم اتفاقات بسیاری بوده است. مشکلات دانشجویان همیشه طبق یک قانون پایستگی در دانشگاه وجود دارند و فقط از ترمی به ترم بعد، نوع و سطح آن‌ها تفاوت پیدا می‌کند. بحث استیضاح وزیر علوم و وزیر آموزش پرورش این روزها نقل محافل رسانه‌ای کشور شده است؛ از طرفی اعتراضات پی در پی دانشجویان بر سر بحث سنوات و شهریه ها و قانع نشدن اعضای کمیسیون آموزش از نامه وزیر علوم در خصوص بورسیه حسین فریدون و رد و تکذیب‌هاش نخستین روزهای آغاز سال تحصیلی را با جنجال بسیاری مواجه کرد. اتفاقات پر حاشیه هفته‌های گذشته موجب گشت تا با اسدالله عباسی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس پای یک گفت‌وگوی جدی  و پر سوال بنشینیم که در ادامه آن را می‌خوانید.

در خصوص جلسه کمیسیون آموزش با وزیر در خصوص بحث بورس حسین فریدون آیا از توضیحات وزیر قانع شدید؟ جزئیات این جلسه چه بود؟

در خصوص آقای فریدون جلسه عمومی کمیسیون برگزار نشد. هیئت رئیسه کمیسیون، آقای زاهدی این موضوع را بررسی کردند. چون موضوع محرمانه بود خیلی نخواستند منعکس شود و ظاهرا هنوز به نتیجه نهایی نرسیدند؛ یعنی جمع بندی که بگویند همه کارها طبق روال  قانونی بوده یا نبوده هنوز صورت نپذیرفته  و گزارشی به کمیسیون ارائه نکرده‌اند.

علت محرمانه بودن این قضیه چیست؟

طبیعتا تا صحت و سقم یک موضوع مشخص نشود نمی‌توان درباره آن به صورت جدی صحبت کرد. این موضوع چون انعکاس خبری و شائبه سیاسی داشته و ایشان در نهاد ریاست جمهوری کار می‌کنند نمی‌شود به صورت سطحی و راحت  با آن برخورد کرد.  به هر حال سوال و ابهامی در ذهن بخشی از جامعه و نمایندگان ایجاد شده و قرار است کمیسیون آموزش نتیجه خود را شفاف و روشن اعلام کند، اما چون هنوز قطعی اعلام نشده نمی توانیم اظهارنظری در مورد قانونی یا غیرقانونی بودن کارشان داشته باشیم. بایستی در کمیسیون به صورت مستند روی آن بحث شود و نهایتا اگر به رای گذاشته شود می‌توانند نتیجه را اعلام کنند. البته معمولا این موضوعات را به رای نمی‌گذارند  ولی استمتاج می‌کنند که اعضای کمیسیون نظرشان چیست.

آقای زاهدی در گفت‌وگو با خبرنگار ما در خصوص نامه‌ای که کمیسیون آموزش به وزیر علوم داده است صحبت کردند. اما گویا جوابی که آقای فرهادی به این نامه داده‌اند برای نمایندگان کمیسیون دارای ابهام بوده و آنها را قانع نکرده است به همین خاطر دوباره برخی سوالات را به وزارت علوم ارجاع داده‌اند. در این خصوص توضیحی دارید؟

به نظرم این موضوع نباید زیاد دستکاری شود و بهتر است روال خودش را طی کند مثل جریان بورسیه دانشگاه‌ها نشود که  تا قبل از اعلام نهایی چند مبحث را با هم ترکیب کردند و شکل خوبی پیدا نکرده بود و باعث ایجاد التهاب و نگرانی در جامعه شده بود. این موضوع هم مثل همین است.  برای رئیس کمیسیون سوالاتی پیش آمده که به خاطرش  نامه‌ای نوشته و از جوابیه قانع نشده است یا مسائلی روشن نشده است که بالاخره روشن خواهد شد. فکر نمی‌کنم زیاد مهم باشد.

روزهای پایانی منتهی به آغاز سال تحصیلی با تجمعات و تحصن‌های صنفی بسیاری از دانشگاه‌ها مواجه شد تا جایی که از تجمع چند روز پیش دانشجویان رشته ژنتیک پزشکی باعث شد تا شبکه ماهواره‌ای من و تو از آن سوء استفاده سیاسی کند. آیا کمیسیون آموزش وروردی به این مساله خواهد داشت؟

احتمال دارد وقتی دانشجویان با مشکلی مواجه شوند رفع مشکلشان را با اعتراض یا تجمع برطرف کنند. آن مشکلی که باعث تجمع دانشجویان در هفته‌های اخیر شد بحث سنوات دانشجویی بود که دانشجویان به آن اعتراض داشتند؛ اینکه مصوبه جدید سنوات باید مشمول افرادی باشد که بعد از تاریخ این مصوبه هستند نه ورودی‌های گذشته. کمیسیون به مساله ورود کرد و گفت این مصوبه  شامل حال ورودی‌های قبل نمی‌شود و آنهایی که از اینجا به بعد دچار مشکل مشروطی می‌شوند و نمی‌توانند به موقع واحدهایشان را در زمان معین بدهند باید هزینه را طبق مصوبه پرداخت کنند. چون هزینه‌ها  قابل پیش بینی نیست و متناسب با هر دانشجویی که جذب می‌شود بودجه در نظر گرفته می‌شود،  خب سرانه‌ای که دولت به حساب دانشگاه واریز می‌کند به اندازه همان پیش بینی است حالا اگر دانشجو نتواند در زمان معین واحد را پاس کند دانشگاه مجبور است از هزینه جاری خودش کسر کند. از یک جهتی حق با دانشگاه است،  باید تکلیف روشن شود به هر حال کسی که وارد دانشگاه می‌شود وقتی  نمی‌تواند به اندازه زمان بندی و واحدهایی که برایش در نظر گرفته‌اند درس خود را به اتمام برساند باید هزینه‌های بعدی را خودش پرداخت کند. منتهی چون در مصوبه «عطف ما سبق» آمده بود و طبق قانون خلاف بود کمیسیون وارد شد و مساله را حل کرد.

اگر باز هم در جایی دانشجویان تجمع  کنند و باعث سواستفاده  بعضی رسانه‌ها شوند به نظرم کار درستی نیست. اگر مشکلی هست روسای دانشگاه یا مسئولان ذی ربط  به موقع باید رفع کنند، نباید اجازه بدهند این مشکل به تجمع اعتراض آمیز تبدیل شود و آرامش دانشگاه را که بایستی در مسائل آموزشی و تحقیقاتی بستر آرامی داشته باشد متشنج کنند بعد به فکر درمانش باشند. باید پیشگیری شود و اجازه ندهند که خدای ناکرده مشکلی برای دانشجویان پیش بیاید و برای عده‌ای سوژه  تبلیغات علیه نظام یا دانشگاه‌های ما شود، انعکاس خوبی هم ندارد.

دانشجویان اعلام کرده‌اند که تا وقتی که حذف قانون کلی سنوات صورت نگیرد به اعتراضات خود ادامه خواهد داد. قانون سنوات از نظر کمیسیون آموزش قانون خوبی است؟

بله قانون درست و منطقی است مگر اینکه شرایط دانشجو موجه باشد. ولی دانشجویی که مشخص شود  باید در هشت ترم کارشناسی را تمام کند و این به ده یا 12 ترم تبدیل شود خب اینجا کرسی کلاس‌های دانشگاه خالی نمی ماند. به فرض مثال استاندارد تعریف می‌شود که هر کلاس علوم سیاسی یا حقوق 25 نفر ظرفیت داشته باشند و اگر 5 نفر از ترم های قبل مشروط  شودند، کلاس می شود 30 نفری.  یقینا در این شرایط باید 5 نفر دانشجوی جدید نگیرند و کیفیت کلاس کاهش می یابد. اما اگر خود دانشگاه مقصر شناخته شود قضیه فرق می‌کند،  وزارت علوم در قسمت ارزیابی این مساله را بررسی می‌کنند و اگر احیانا کوتاهی از وزارت علوم باشد مجلس می‌تواند ورود کند. دانشجویان می‌توانند به بخش نظارت و ارزیابی وزارت علوم مراجعه کنند که می‌توانند به مشکلات آنها رسیدگی کنند.

البته احتمال دارد اعتراض آنها مشمول زمان شود ولی به نظر می‌آید یک رابطه منطقی بین مشکلات دانشجویی و دانشگاه وجود دارد نمی توان یک طرفه تصمیم گرفت. دانشجو هم استرس نداشته باشد به هر حال پیش میاد دانشجویی که در فرایند تحصیل با مشکل مواجه می شود در این زمینه‌ها می‌شود به صورت انفرادی تصمیم گرفت ولی نمی شوئد به صورت عام و کلی مطرح کرد.

دانشگاه فرهنگیان این روزها گریبان گیر مشکلات متعددی شده است. طبق قانون سرپرستی آقای مهرمحمدی باید بین سه تا شش ماه می‌شد اما حالا سه سالی می‌شود درهمین وضع باقی مانده‌اند آیا قرار نیست وضعیت ریاست این دانشگاه مشخص شود؟ آیا کمیسیون آموزش تصمیمی برای استیضاح وزیر دارد یا خیر؟

در ارتباط با بحث دانشگاه فرهنگیان به نظر می‌آید وزیر آموزش و پرورش قصور می کند. معمولا سرپرستی سه تا شش ماه است نه سه سال؛ این تصمیم را باید شورای عالی انقلاب فرهنگی بگیرد اینکه چرا اصرار می‌کنند که فقط آقای مهر محمدی می‌تواند ریاست این دانشگاه را برعهده بگیرد جای سوال دارد. یعنی در آموزش و پرورش قحط الرجال است؟ به نظرم این کار بی توجهی به نخبگان آموزش و پرورش و آموزش عالی است.  به نظر من در این قسمت قصور صورت گرفته و حتما باید تعیین تکلیف شود شاید به عظمت و جایگاه دانشگاه فرهنگیان اهمیت نمی‌دهند اگر اهمیت می‌دادند شاهد این تاخیر نبودیم. متعجبم چرا شورای عالی انقلاب فرهنگی اقدامی نمی‌کند حداقل می‌تواند به وزیر آموزش و پرورش  دستور بدهد یا مصوبه‌ای داشته باشند که نفر بعدی را تایید کنند از نظر قانون سرپرست نمی‌تواند مسائل مالی را تایید یا را رد کند و وجاهت قانونی ندارد.

هیئت رئیسه مجلس به این نتیجه رسیدند که همه مشکلات به مدیریت وزیر برنمی‌گردد. آیا با استیضاح و کنار زدن وزیر ما می‌توانیم این مشکلات را از سد راه برداریم یا مشکلات بیشتر می‌شود؟ ما نمی‌توانیم صورت مسئله را پاک کنیم بخشی از این ها بخش ساختاری است که هم مجلس هم دولت باید ورود کنند مثل برنامه توسعه، این‌ها مربوط به دولت است مربوط به شخص وزیر نیست. مثلا در خصوص حقوق بازنشستگان اگر وزیر بودجه داشته باشد پرداخت نمی‌کند؟ دولت باید تامین کند. یا اینکه در ارتباط  با ساماندهی معلمان، عزل و نصب مدیران  و محتوای کتاب‌های درس به عهده وزیر است یا آماده کردن کلاس‌های درس و امثالهم. پس مجموعه این ها همه دست به دست هم می‌دهد تا هیئت رئیسه تصمیم عاقلانه و عادلانه‌ای بگیرند. درست است که ما نمایندگان مطالبات مردم را پیگیری می کنیم اما ازآن طرف بایستی انصاف داشته باشیم که همه این ها به شخص وزیر برمی‌گردد؟ یا بخشی از آن؟ ما در کمیته بررسی می‌کنیم با  دولت و وزیر صحبت می‌کنیم که آیا می‌خواهند مشکل حل شود؛ اگر توانستند بخشی را برطرف کند استیضاح کنندگان قانع می‌شوند و مصلحت براین می‌دانند که در چند ماه باقی مانده کارش را ادامه دهد نظر ما هم مثبت است که این اتفاق بیفتد بهتر است تا اینکه بخواهیم شتاب زده عمل کنیم و باعث آسیب شود.

در خصوص بحث سیر نزولی جذب دانشجودر دانشگاه فرهنگیان چه نظری دارید؟ آموزش و پرورش بسیاری از رشته‌ها را در این دانشگاه حذف کرده و به استناد ماده 28 برای آنها دانشجوی  فارغ التحصیل کارشناسی و کارشناسی ارشد حاضر آماده از بیرون می آورد.

نارضایتی در جذب و گزینش دانشجویانی که برای سال تحصیلی جدید پذیرش شدند زیاد است. به نظرم جذب دانشجو دقیق، منصفانه و عادلانه انجام نگرفته، افراد زیادی به ما مراجعه داشتند خیلی‌ها گفتند رتهب علمی بالایی داشتند اما پذیرفته نشدند.

ما از نظر تعادل و توازن رشته‌ها برای مقاطع مختلف الان واقعا از توازن لازم برخوردار نیستیم. در حال حاضر در مقطع ابتدایی در شهرتهران اکثر معلمانی که کار می‌کنند اصلا رشته تحصیلی شان ابتدایی نیست واز مقطع متوسطه و راهنمایی آمده‌اند. همچنین از نظر جنسیت بیشتر معلمان زن هستند و این در حالی است که در مدارس پسرانه متوسطه خانم‌ها نمی‌توانند تدریس کنند. در این قسمت خلائی هست که نشان می‌دهد دانشگاه فرهنگیان طی این سال‌ها به رسالتش درست عمل نکرده چرا که اگر درست عمل می‌کرد وضعیت بهتر از الان بود. اینکه معلم فیزیک دبیرستان مجبور شود برود دوم ابتدایی درس بدهد یعنی  نشان می‌دهد که در جایابی، شایستگی و توان معلمین با دقت عمل نشده و یک رکن این قضیه دانشگاه فرهنگیان است.

ساز و کار نظارت مجلس بر روی دانشگاه آزاد به چه صورت است؟ اگر از توضیحات آقای میرزاده قانع نشوید چه تصمیمی خواهید گرفت؟

دانشگاه آزاد هم مثل بقیه دانشگاه‌ها است تافته جدا بافته نیست، منتهی یک دانشگاه غیر دولتی با گستره و وسعت بیشتری است که قلمروی کاری بیشتری دارد. ما در تلاش هستیم که همه این دانشگاه ها چه علمی کاربردی چه دانشگاه آزاد چه دولتی باشد همه را نظارت کنیم حالا اگر به جایی رسیدیم که فهمیدیمدر این دانشگاه اشکالی وجود دارد رئیس دانشگاه آزاد پاسخگو هستند و مسئولیت به عهده وزیر علوم است. از نظر قانون اما به این معنی نیست که رئیس دانشگاه آزاد در اینجا پاسخگو نباشد در این صورت فکر می کنم راه‌های مناسبی برای نظارت بر این دانشگاه وجود دارد. ما نشستی با رئیس دانشگاه آزاد و معاونینشان داشتیم آنها گزارشی‌هایی ارائه دادند و ما در آنها مواردی را مشاهده نکردیم که نیاز به اصلاح داشته باشد.  دانشگاه آزاد هم متعهد به انجام ماموریت‌های خودش است یعنی یک همکاری و  تعاملی در جهت تقویت دانشگاه آزاد و بخش خصوصی وجود دارد. از یک طرف برای میزان شهریه و کیفیت آموزشی و هم چنین در ارتباط با کمیت و پذیرش دانشجو و اساتیدی که هستند نکاتی است که نسبت به همه آن‌ها توجه داریم و نظارت می‌کنیم.

در گزارش های تحقیق و تفحص مجلس از دانشگاه آزاد مشخص شده که همیشه نقش دانشگاه آزاد درانتخابات مشخص می شود اما لزوما ابزار نظارتی که مجلس در دانشگاه آزاد داشته  باشد وجود ندارد و این خلا قانونی احساس می‌شود. مثلا اگر شما از وزیر علوم سوال کنید و قانع نشوید استیضاح هست اما  اگر از آقای میرزاده سوال شود و مجلس قانع نشود ابزار اعمال نظارتی نیست این خلا قانونی واقعا وجود دارد؟

در این زمینه خلایی وجود دارد نه اینکه نباشد اما پاسخگوی اصلی دستگاه ذیربط است اگر دانشگاه آزاد مشکلی داشته باشد وزیر علوم باید مشکل را برطرف کند. دانشگاه آزاد سازمان مستقلی نیست آزمون، جذب تعداد دانشجو و شهریه و  سیاست گذاری آن با نظر وزارت علوم هست و ما در صحن مجلس و در شورای عالی علوم تحقیقات که در رابطه با این مسائل تشکیل می‌شود اگر مسئله‌ای باشد در خصوصش تصمیم گیری می‌شود.

چرا نمی‌توانند جلوی دانشگاه آزاد بگیرند؟ آمدن آقای نمازی و اتحادیه سازی چند ماه قبل از شروع انتخابات این ها پالس‌هایی که خیلی چیزها را روشن می‌کند.

اگر ببینیم فضای دانشگاه آزاد یک سو برای مسائل سیاسی استفاده ابزاری می‌شود یقینا مجلس ورود پیدا خواهد کرد.  مجلس بی تفاوت نیست که دانشگاه آزاد ستاد انتخاباتی تشکیل بدهد و اموال را در اختیار کاندیدای خاصی قرار بدهد، یقینا وزارت علوم و مجلس ورود می‌کنند بعضی جاها که به صورت سازماندهی شده است می‌شود پیگیری و برخورد کرد.

روندی در وزارت علوم پیش گرفته شده که تحصیل رایگان به مرور زمان دارد از بین می‌رود مثل افزایش شهریه ثابت دانشگاه آزاد و پیام نور، کاهش پذیرش جذب دانشجو در تحصیلات تکمیلی و ...؛ این برداشت ما است یا اگر غیر این است مساله را روشن کنید.

با توجه به کثرت فارغ التحصیلانی که داریم براساس قانون اساسی به تعداد نیازمان و نیازی که کشور به رشته‌های مختلف و به مقاطع مختلف دارد آموزش رایگان هست اما اگر ببینند که به اندازه نیاز، دانشجو جذب و تربیت شده و آماده هستند مازاد برآن را می‌توانند آزاد بگذارند مثل پردیس‌های دانشگاه و شبانه‌ای که ایجاد شده یک ظرفیتی داریم که مثلا صد هزار دانشجو برای ده سال آینده نیاز داریم اگر تقاضا 200 هزار باشد می‌توانیم اضافه را آزاد بگیریم این از نظر قانونی ایرادی ندارد.

با توجه به روند وزارت علوم دربحث آموزشی،  بحث بین المللی سازی و کمیسیون ملی یونسکو  فعالیت‌هایی این ها دارند انجام می‌دهند تعارضاتی با اهداف جمهوری اسلامی دارد آیا مجلس ورودی به این قضیه داشته است؟

در ارتباط با سازمان‌های بین المللی ما اگر ارتباط نداشته باشیم باعث می‌شود کشور ما از گردونه آن امتیازبندی خارج شود. مجبوریم در این قسمت عضو باشیم، فعالیت کنیم و تبادل اطلاعات داشته باشیم. ما باید با آن چیزی که متناسب با استاندارد جهانی است همراه شویم  و نمی‌توانیم بگوییم دوست نداریم استاندارد جهانی داشته باشیم چه در دانشگاه چه آموزش و پرورش.  ولی اینکه آیا هر چه آنها گفتند ما می‌توانیم چشم بسته واو به واو اجرا کنیم این را نگفتند و منظور این نیست. ما  بایستی متناسب با فرهنگ و اعتقادات خودمان و به اقتضای شرایط تصمیم بگیریم. می‌توانیم براساس فرهنگ تمدن و باورهایی که داریم به آن نقطه ای که لازم است خودمان را برسانیم. مثلا احتمال دارد در فلاند تصمیم دیگری بگیرند و شیوه مهارتی که مثلا به دانش آموز خود یاد می‌دهد بر اساس نیاز و شرایط خودش باشد که اصلا چیز بدی نیست.  بخش‌هایی که برای ما مفید است و باعث می‌شود رشد و ارتقای کم و کیف نظام تعلیم و تربیت می شود استفاده می‌کنیم اما اگر جایی ببینیم باعث زیان و موانعی بر سر راه می شود یقینا سعی می‌کنیم ورود کنیم.

بحث عدالت جنسیتی که از سوی خانم مولاوردی مطرح می شود دستورالعمل یوسنکو است در این بحث خاص که عینا دارد پیاده سازی می شود چه نظری دارید؟

ما نمی‌توانیم چشم بسته کار انجام دهیم. مثلا یک سفر هیئت ایرانی به یک همایشی در یکی از این کشورها می رود آن ها از نظر پوشش و رفتار کار خودشان را دارند ما هم براساس شرایط خودمان هستیم نمی توانند مانع ما شوند چراکه از لحاظ بین المللی پذیرفته شده است. نمی توانند به فرهنگ جوامع کاری داشته باشند و حمله ور شوند مجلس اگر احساس کند در جایی باورها و ارزش زیر سوال می‌رود کوتاه نمی آید مثل بحث مثل قراردادهای نفتی.

موافق ادغام  دانشگاه علمی کاربردی و فنی و حرفه ای هستید؟

موافق ادغام نیستم. اما اینکه در کنار هم بتوانند هم افزایی داشته باشند این خوب است اما این که یکی شوند نه.  باید بزرگ شوند مثلا زیر نظر معاون اول رئیس جمهور باشند باید در این سطح دیده شود نه اینکه زیر نظر معاون وزیر اداره شوند به نظرم این فضایی که وجود دارد در بحث دانشگاه فنی و حرفه‌ای و علمی کاربردی و هنرستان‌های فنی و حرفه ای ماموریت‌هایشان متفاوت است می توانیم تحت یک سیاست گذاری واحد آناه را قرار دهیم اما نمی‌توانیم در یک جا بگنجانیم.