در حاشیه بزرگ‌ترین فساد مالی تاریخ/ چه‌کسانی سرمایه‌های معلمان را به تاراج بردند؟

گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو، ۸۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰ تومان؛ رقمی است که سخنگوی فراکسیون مبارزه با مفاسد اقتصادی به عنوان فساد رخ‌داده در صندوق ذخیره‌ی فرهنگیان اعلام کرد. خبری که به تنهایی می‌تواند رکورد هرچه فساد و اختلاس را در همه‌ی تاریخ، جابجا کند. پول‌هایی که قرار بود عصای روزهای پیری و ناتوانی معلم‌ها باشد؛ و حالا نیست. وزیر آموزش و پرورش دولت روحانی هم که باید پاسخگو می‌بود، استعفا داده شد؛ زودتر از آنکه استیضاح شود. حسین منصوری سخنگوی فراکسیون مبارزه با مفاسد گفته بود اسنادی در اختیار دارد که درصورت افشا برای فانی و خانواده‌اش دردسرساز خواهد شد. ماجرای فساد هشت هزار میلیاردی در صندوق ذخیره‌ی فرهنگیان چیست؟ پشت‌پرده‌ی شتاب دولتی‌ها برای برکناری فانی چه بود؟   

ماجرای فساد در صندوق ذخیره فرهنگیان چیست؟

«تنها یک نفر ۳ هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان به بانک سرمایه بدهکار است، امروز بانک سرمایه ۷ هزار میلیارد معوقات غیر قابل وصول دارد.» این‌ها را جبار کوچکی نژاد از بانیان طرح تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره‌ی فرهنگیان در صحن علنی مجلس شورا گفت. نیمی از بانک سرمایه متعلق به این صندوق است. جالب آن‌که غندالی هم در یکی از آخرین مصاحبه‌هایش پیش از بازداشت، این مطلب را پذیرفته؛ اگرچه این رقم را چهار هزار و چهارصد میلیارد تومان اعلام کرده است.

صندوق ذخیره‌ی فرهنگیان حالا بیشتر از هشتصد هزار نفر عضو دارد با درآمدی ماهانه معادل ۱۹ میلیارد تومان؛ و بیش از بیست و هفت شرکت، از «ماشین‌سازی اراک» گرفته تا بانک سرمایه؛ و از شرکت «پتروشیمی مروارید» گرفته تا بیمه‌ی معلم. کمپانی‌هایی که امروز با سرمایه‌ی معلم‌ها، پول پارو می‌کنند؛ و آن‌طور که بهارستان‌نشینان می‌گویند داستان هرکدامشان پر شده از فساد و تبانی و باندبازی. جبار کوچکی‌نژاد در همان جلسه گفته: «هیئت مدیره‌ی شرکت‌های صندوق ذخیره فرهنگیان به صورت باندی و فامیلی اداره می‌شود. آنها هیچ تخصصی ندارند و برای هر شرکت بیش از ۲۰ مشاور گرفته‌اند. اعضای هیئت مدیره فرهنگیان هرکدام در چندین هیئت مدیره عضو هستند.»

مطلقاً ضرر؛ نتیجه‌ی این همه بلبشو بهتر از این نمی‌توانست باشد. صندوق ذخیره‌ی فرهنگیان حالا با این همه درآمد و دارایی حال و روز خوشی ندارد. کوچکی‌نژاد می‌گوید صندوق در سال 94، هزار و پانصد میلیارد تومان زیان دیده است. مشاور کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس هم معتقد است چنین بنگاه بزرگ اقتصادی با این سطح از درآمد اگر به شکوفایی می‌رسید، می‌باید مسأله‌ی معیشت معلمان را یکسره حل می‌کرد. سحرخیز گفته: «سال 1392 صندوق ذخیره‌ی فرهنگیان 1100 میلیارد تومان سود کرد. بنابر اطلاعاتی که من در اختیار دارم، در حسابرسی شهریور امسال میزان سود این صندوق به 400 تا 450 میلیارد تومان کاهش یافته است.»

آش آنقدر شور شد که مجلس و دیگر دستگاه‌های نظارتی ورود کردند. محسنی اژه‌ای سخنگوی دستگاه قضا در نشست روز یکشنبه از بازداشت 8 متهم در ماجرای فساد صندوق ذخیره‌ی فرهنگیان خبر داد. خبر بازداشت شهاب‌الدین غندالی مدیر عامل سابق صندوق هم روز چهارشنبه رسانه‌ای شد. گفتنی است دادستان تهران قبلاً بازداشت همسر و فرزند غندالی را تأیید کرده بود.   

از تحصن مجلس ششم؛ تا فساد هشت هزار میلیاردی/ سر و کله «غندالی» از کجا پیدا شد؟

مهر 92؛ فانی که آن‌روزها هنوز رسماً وزیر آموزش و پروش نشده بود، شهاب‌الدین غندالی را برای مدیریت صندوق ذخیره‌ی فرهنگیان برگزید. غندالی در دوران وزارت حاجی در دولت اصلاحات، معاون توسعه‌ی مدیریت و پشتیبانی آموزش و پروش بود. استعفا کرد؛ درست در روزهایی که هم‌قطاران اصلاح‌طلبش در مجلس ششم تحصن کرده بودند.

فانی ولی در مراسم معارفه با اشاره به سوابق درخشان غندالی، گفته بود: «انتصاب ایشان در جهت تقویت و ارتقای بهره‌وری است. ضمن اینکه کیفیت‌بخشی به فعالیت‌های صندوق ذخیره باید در اولویت برنامه‌ها قرار گرفته و از اقدامات مبتنی بر آزمون و خطا پرهیز کرد.» حالا بعد از سه سال نه بهره‌وری مانده نه کیفیتی؛ هشت هزار میلیارد پول بی‌زبان معلوم نیست کجا است. آقای مدیرعامل اما در گوشه‌ی زندان به‌همراه خانواده آب خُنک می‌خورد.

نمایندگان مردم چه خواهند کرد؟

استیضاح وزیر و تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره‌ی فرهنگیان؛ این دو مسیری بود که اهالی بهارستان دنبال می‌کردند. طرح تحقیق و تفحص، یکشنبه‌ی گذشته با 200 رأی موافق تصویب شد. فرهاد فلاحتی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات در گفت‌وگو با خبرنگار ما گفت: «طرح تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان با رأی قاطع کمیسیون به صحن آمده بود که با ۲۰۰ رای به تصویب رسید. هنوز اعضای هیئت تحقیق و تفحص مشخص نشده؛ برای تعیین آنها ابتدا رأی‌گیری انجام می‌شود و پس از آن کار تحقیق آغاز خواهد شد.»

اسدالله عباسی عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس هم با اشاره به تصویب طرح تحقیق و تفحص به خبرنگار ما گفت: «در حال حاضر باید اعضای هیئت تحقیق و تفحص تعیین شوند. اعضای هیئت تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان را افرادی که خواستار این مسئله بودند تشکیل خواهند داد و کوچکی‌نژاد یکی از آنها است.»

طرح استیضاح وزیر آموزش و پرورش اما با برکناری نه‌چندان محترمانه‌ی فانی عملاً منتفی است. توضیحات وزیر در جلسه‌ی استیضاح می‌توانست بسیاری از مسائل را روشن کند. فانی اما برکنار شد؛ شاید برای گریز از شفاف‌سازی، و شاید برای فرار از مسؤلیت‌پذیری.

نمایندگان اما وِل‌کُن معامله نیستند. به نظر می‌رسد عزم آنها برای احقاق حقوق فرهنگیان حسابی جزم است. برای همین حتی بعد از برکناری وزیر از پیگیری پرونده نومید نشدند. حسینعلی حاجی‌دلیگانی نماینده‌ی مردم شاهین‌شهر در این‌باره می‌گوید: «استعفای وزیر آموزش و پروش یک فرار به جلو بود برای آن‌که برخی مسائل شفاف و باز نشود. سوالات استیضاح اگر مربوط به خود وزارت‌خانه باشد، نه خود وزیر؛ حتی برای وزیر بعدی هم قابل پیگیری است. مسئولیت هیئت وزیران و شخص رییس‌جمهور مشترک است و امکان آنکه از وی نیز در این رابطه سوال شود دور از انتظار نیست.»