بازار ارز همچنان در التهاب/ چلچلی دلار!

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، روزنامه وطن امروز درخصوص وضعیت گرانی دلار نوشت: با وجود اینکه دولتی‌ها وعده دادند نرخ ارز کاهش می‌یابد، روز گذشته نرخ انواع ارز بار دیگر افزایش یافت و دلار به قیمت 4040 تومان رسید. این در حالی است که نرخ دلار روز پنجشنبه گذشته به 4000 هزار تومان کاهش یافته بود اما بانک مرکزی نتوانست بازار آزاد ارز را کنترل کند و دلار دیروز به کانال 4040 تومان افزایش یافت. بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند التهاب بازار آزاد بدون دخالت دولت در بازار ارز، بیشتر می‌شود. البته درآمد دولت با افزایش نرخ ارز افزوده می‌شود و کارشناسان اعتقاد دارند دولت تمایل به گرانی ارز دارد تا کاهش قیمت! طیب‌نیا، وزیر اقتصاد مدتی پیش گفته بود نگران افزایش قیمت ارز نیستیم، چرا که این افزایش مقطعی است. نوبخت، سخنگوی دولت نیز اعلام کرده بود قیمت‌های فعلی نرخ واقعی ارز نیست و وعده تعدیل قیمت ارز را داده بود اما در مقابل چشمان دولتی‌ها قیمت دلار تا 4040 تومان افزایش یافته و معلوم نیست چه موقع قرار است برای کاهش قیمت ارز اقدامی‌ بکنند. دیروز صرافی‌ها قیمت‌های متفاوتی در تابلوهای خود درج کرده  بودند اما دلار 4040 تومانی حسابی توی ذوق کسانی می‌زد که امیدوار بودند نرخ ارز کاهش یابد. سرپرست اسبق وزارت امور اقتصادی و دارایی گفت: دولت از تاثیر تورمی افزایش قیمت دلار نمی‌ترسد، اگر می‌ترسید نمی‌گذاشت دلار در بازار ۴۰۰۰ تومان شود. حسین صمصامی، عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی در گفت‌وگو با نسیم‌آنلاین، درباره افزایش قیمت ارز در هفته‌های اخیر اظهار کرد: متاسفانه به دلیل ساختار غلط اقتصاد ایران نرخ دلار و ارز در کشور ما تبدیل به یک شاخص شده است و همه متغیرهای اقتصادی هم از آن تبعیت می‌کنند. این اقتصاددان تصریح کرد: در حال حاضر بین 50 تا 60 درصد درآمدهای ارزی دولت از فروش نفت خام به دست می‌آید و درآمدهای ارزی هم نسبت به نرخ ارز حساسیتی ندارد، بنابراین این درآمدها در کنترل دولت است. صمصامی عنوان کرد: از طرف دیگر بین 80 تا 85 درصد واردات کشور (که همان تقاضای ارز است) واردات مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای و سرمایه‌ای است. این کالاها نسبت به نرخ ارز حساسیتی ندارند به دلیل اینکه اگر نرخ ارز بالا برود واردات آنها در هر شرایطی باید انجام ‌شود، چرا که واردات آنها برای ادامه فعالیت‌های تولیدی لازم است. بدیهی است این افزایش در قیمت تمام شده کالاهای تولیدی منعکس می‌شود. بنابراین ما بازاری نداریم تا نرخ ارز را به صورت واقعی برای ما تعیین کند. وی خاطرنشان کرد: چیزی که ما در اقتصادمان با آن مواجه هستیم همین بازار آزادی است که قسمتی از آن در دوبی  و قسمتی از آن در چهارراه استانبول است، یعنی بازار اصلی ما همین بازارهاست و البته بازار بین بانکی هم است که عمدتا از همین نرخ تبعیت می‌کند. وی گفت: بخشی از دلارها در بازار آزادی که به آن اشاره کردیم خرید و فروش می‌شود. دولت برای اینکه نرخی را تعیین و به دنبال آن حرکت کند، ظاهرا ادعا می‌کند از نرخ بازار تبعیت می‌کند. در حالی که این غلط است و خود دولت هم می‌داند این بازار سهم کوچکی از کل آن حجم منابع قابل قیمت‌گذاری را دارد. بنابراین دولت هر جهتی که می‌خواهد می‌تواند به این بازار بدهد. صمصامی بیان کرد: البته گاهی اوقات هم پیش می‌آید که خود این بازار جهت‌ده می‌شود، مانند شوکی که در سال 90 به بازار ارز وارد شد. در آن زمان دولت تدبیری برای هدایت بازار نداشت و خودش هم به دنبال آن بازار حرکت کرد، بنابراین این بازار یک بازار مختل شده است و بازاری نیست که بخواهد نرخ واقعی را مشخص کند. وی اظهار کرد: اما سوال اینجاست که دولت تاکنون بر چه مبنایی نرخ ارز را تعیین کرده است؟ پاسخ این است که عمدتا برمبنای بودجه. یعنی دولت هزینه‌های خودش را محاسبه کرده است. از آن طرف درآمدهای مالیاتی و سایر درآمدهایش را محاسبه کرده تا متوجه شود کسری درآمدهایش چقدر است و بر اساس آن کسری، نرخ دلار را هم تعیین می‌کند. وی بیان کرد: دولت از یک طرف امسال هم با کسری مواجه شده است و از طرف دیگر در سال آینده باید درآمدهای ریالی‌اش را مشخص کند. خب! چاره‌ای ندارد نرخی را برای ارز تعیین کند که بعد هم ادعا کند این نرخ بازار بوده است. به عنوان مثال دولتمردان می‌گویند ما نرخ دلار را 500 تومان یا 600 تومان ارزان‌تر پیش‌بینی می‌کنیم تا ببینیم نرخ دلار در بازار به چه سمتی خواهد رفت. صمصامی عنوان کرد: بنابراین اگر دولت با پیش کشیدن برجام توانسته بود ثبات نسبی بازار ارز را تداوم بخشد، این هم از بین رفت و خود همین مساله انتظارات را تحریک می‌کند که نرخ را افزایش دهد و عکس‌العمل دولت هم در این زمینه می‌تواند بسیار موثر باشد. وی بیان کرد: همه اینها دست به دست هم می‌دهد که نرخ ارز بالا برود. افزایش نرخ ارز برای بخش خصوصی خاص منافع هنگفتی دارد. صمصامی گفت: بیشتر این نقدینگی 1300 هزار میلیاردی در اختیار 5 درصد از افراد جامعه است و همان‌ها هم برای متغیرهای کلان اقتصادی دولت تصمیم‌گیری می‌کنند، در نهایت این مردم هستند که از این اتفاقات متضرر می‌شوند، همان مردمی که در سال 74 متضرر شدند که تورم 50 درصد شد و همان مردمی که در سال 90 متضرر شدند که تورم به 40 درصد رسید. صمصامی خاطرنشان کرد: دولت با دنبال کردن این سیاست جیب صاحبان منافع را پر می‌کند و در آخر دوباره همین جریان ادامه پیدا می‌کند، دوباره بعد از مدتی می‌گویند تورم بالا رفت، نرخ ارز پایین است، پس نرخ ارز دوباره باید بالا برود، بنابراین نرخ ارز را بالا می‌برند و دوباره تورم افزایش پیدا می‌کند. زمانی بود که عده‌ای دلار 1000 تومانی را پایین می‌دانستند و می‌گفتند باید دلار را 3000 تومان کنیم و امروز که دلار به 4000 تومان رسیده است بازهم می‌گویند قیمت دلار پایین است. صمصامی گفت: دولت از تاثیر تورمی افزایش قیمت دلار نمی‌ترسد، چرا که هزینه واقعی آن را قشر متوسط و پایین می‌پردازند، اگر می‌ترسید نمی‌گذاشت دلار در بازار 4000 تومان شود.