۴۰ سال است که در مرحله تحقق دولت اسلامی متوقف شده‌ایم/ اندیشمندان ما نظریه ناظر به عینیت ندارند

گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ حجت الاسلام والمسلمین علی محمدی،  دبیر «نشست هم‌اندیشی علم دینی» در مشهد در ابتدای این مراسم با حضور مجموعه‌های مختلف  و فعال در حوزه تولید علم دینی به ایراد سخنرانی پرداخت.

ساختار اجتماعی نظریه پردازی دچار ضعف است

دبیر «نشست هم‌اندیشی علم دینی» گفت: دبیرخانه هم‌اندیشی به این گمانه رسیده است که اساساً دچار ضعف «ساختار اجتماعی» نظریه پردازی و به تبع آن در محتوای نظریات دچار اعوجاج هستیم و از این جهت تصمیم به برگزاری این نشست گرفته شد.

ماهیت‌ حرکت همه انقلاب‌ها تدریجی است نه دفعی
حجت‌الاسلام والمسلمین علی محمدی در آغاز «نشست هم‌اندیشی علم دینی» که از صبح امروز در بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی در مشهد مقدس آغاز به کار کرده است، با اشاره به ماجرای حرکت انقلاب اسلامی، اظهار داشت: انقلاب اسلامی مثل هر حرکت دیگری رو به سویی دارد که قطعا دفعی نیست بلکه تدریجی است و لذا نیازمند عبور از مراحلی است.

انقلاب، نظام‌سازی، دولت‌سازی، جامعه‌سازی و تمدن‌سازی 5 گام تحقق تمدن است
دبیر «نشست هم‌اندیشی علم دینی» در ادامه به نظریه مقام معظم رهبری در توضیح این حرکت در پنج مرحله به توضیح این نکته پرداخت که علم دینی چطور اهمیت می‌یابد و افزود: در نظریه رهبر معظم انقلاب، مرحله اول حرکت انقلاب اسلامی، خود انقلاب اسلامی بود.

وی ادامه داد: مرحله دوم نظام اسلامی است که در آن ساختار جدیدی شکل می‌گیرد که بیشترین تبلور آن در قانون اساسی بوده است، گام سوم تحقق دولت اسلامی است؛ در این مرحله لازم است تا حاکمیت و ساختار‌های حاکمیتی ضرورتاً عمل و مشی خودشان را بر اساس تعالم دینی تنظیم کنند، تا در نتیجه این اتفاق ساختار‌ها مؤمنانه و دینی شود.

محمدی گفت: مرحله چهارم که ظرفیت اسلام‌پذیری و دینی شدن «جامعه» را فرهم می‌کند که به تبع جهت‌گیری اولیه حاکمیت، توسعه پیدا کرده و سپس مرحله آخر را می‌سازد که عنوان آن تمدن اسلامی است.

40 سال است که در مرحله دولت‌سازی متوقف شده‌ایم
وی افزود: به تعبیر مقام معظم رهبری، متاسفانه ما ۳۰، ۴۰ سال است که در مرحله دولت‌سازی متوقف شده‌ایم و جهت‌گیری کلی که در مرحله اول و دوم داشتیم هنوز در عمل حاکمیت به ظهور و ثمر نرسیده و لذا امکان تغییر سبک حیات اجتماعی فراهم نمی‌شود چرا که تا نظام و نهاد‌های حاکمیتی اصلاح نشود، عمل اجتماعی هم متوقف بر این تنظیمات اصلاح نشده خواهد ماند.
دبیر «نشست هم‌اندیشی علم دینی» ادامه داد: اینجاست که ضرورت علم کاربردی متناسب با این مأموریت، خود را نمایانگر می‌کند، علوم انسانی مدرن، انظباط اجتماعی خاصی را دنبال می‌کنند که عالَم تجدد طلب کرده است.

شکاف نخبگان و حاکمان مانع از تغییر اجتماع مبتنی بر انقلاب اسلامی است

وی در ادامه با بیان اینکه انقلاب اسلامی حتما عقلانیت متناسب با خود را می‌طلبد چرا که هر غایتی انظباط و مناسک خاص خودش را می‌خواهد، تصریح کرد: حرکت انقلاب اسلامی نیازمند «همراهی نخبگانی» است و حاکمیت به میزان همراهی نخبگانی امکان تحقق دارد، اگر شکاف و اختلاف و گسست بین نخبگان و حاکمان باشد، امکان عمل اجتماعی مبتنی بر اساس اهداف «اجمالی» و به تفصیل نرسیده انقلاب اسلامی وجود ندارد.

جامعه علمی و نخبگانی به مطالبات رهبر انقلاب اسلامی در حوزه علوم انسانی اسلامی پاسخ نداده‌اند
محمدی خاطرنشان کرد: استنصار و مطالعه رهبر انقلاب در سه حوزه «فقه حکومتی»، «علوم انسانی اسلامی» و «الگوی اسلامی پیشرفت» در این موقعیت باید شناخته شود، اما جامعه علمی و نخبگانی ما هنوز هیچ پاسخ درخوری به آن نداده است.

اندیشمندان ما نظریه ناظر به عینیت ندارند
دبیر «نشست هم‌اندیشی علم دینی» در پاسخ به این سوال که «چرا هنوز نتوانسته‌ایم این عقلانیت کاربردی را به سمت غایت انقلاب اسلامی پیش ببریم؟» به چرایی طراحی و برگزاری این نشست اشاره کرد و گفت: یک تحلیل این است که نظریه پردازان و اندیشمندان ما نظریه ناظر به عینیت ندارند، اما ما در دبیرخانه هم‌اندیشی به این گمانه رسیدیم که ما اساساً دچار ضعف «ساختار اجتماعی» نظریه پردازی هستیم و به تبع آن در محتوای نظریات دچار اعوجاج شدیم.

بین اندیشمندان حوزه علم دینی گفتگوی علمی صورت نمی‌گیرد
وی ادامه داد: یکی از آسیب‌های عقلانیت انقلاب اسلامی را این می‌دانیم که در مقام نظریه پردازی گسست دارند و گفتگوی علمی صورت نمی‌گیرد، افرادی که امروز دبیرخانه این نشست را تشکیل داده‌اند، در طول یک دهه اخیر ۲۷ مصاحبه با صاحبان نظریه علم دینی داشته‌اند، اما متاسفانه همه این اندیشمندان به نحوی نظریه خود را بیان می‌کنند که گویا فقط خودشان در این عرصه سخن گفته‌اند.

محمدی تأکید کرد: به همین دلیل بود که ما در دبیرخانه این نشست به این نتیجه رسیدیم که چون گفتگو از ابتدا صورت نگرفته، بنابراین باید تلاشی برای حل این مشکل انجام شود که دبیرخانه این همایش برای ایجاد فضای گفتگو، امکان دیدن، شنیدن و نقادی و همکاری چنین فضایی ایجاد کرده است و می‌توان گفت که در غیر این صورت، عقلانیتی که پشتوانه عمل قرار گیرد، تولید نخواهد شد.

وی اظهار داشت: اما متاسفانه تلاش ما برای ایجاد محیط گفتگو بین بزرگان و پیشکسوتان علم دینی تقریبا شکست خورد، صاحب‌نظران و پیشکسوتان همه وقت خود را با شاگردان و همراهان خود می‌گذرانند و انگیزه چندانی برای گفتگو ندارند.